Bebeklerde Böbrek Büyümesi Nedir?
Bebeklerde böbrekte büyüme ve genişleme her 100 bebekte 1 görülen bir durumdur. Erkek veya kız bebeklerde her iki cinste de görülebilir. Bu sorun doğumdan önce (doğum öncesi) veya doğumdan sonra (doğum sonrası) teşhis edilebilir. Hidronefroz olarak da adlandırılır. Doğum öncesi böbrek genişlemesi teşhisi konan bebeklerin çoğunda, bu durum doğum sırasında veya hemen sonrasında kendiliğinden geçer. Böbrek büyümesi tedavi edilmezse, bebeğinizin böbrekleri ciddi şekilde hasar görebilir.
Bebekte Böbrek Genişlemesi Kaç mm Olmalıdır?
Bebeklerde böbreklerin kaç mm genişlediği ultrason ile tespit edilir. Genişlemenin boyutu böbrek pelvisinin ön-arka çapı ölçümüyle belirlenir. Bu çapın en fazla 4 mm olması normaldir. Ölçüm değeri bundan daha fazlaysa patolojik bir durumun varlığından söz edilebilir. Doğumun ardından ise böbrek genişlemesinin olağan sınırı 5 mm’dir. Bunun üzerindeki ölçümler bir sağlık sorunu yaşandığını gösterir.
- 6-10 mm aralığındaki genişleme 1. evre (hafif) olarak tanımlanır.
- 11-15 mm arasında olması 2. evre (orta) anlamını taşır.
- 16-20 mm boyutundaki genişlemeler ise 3. evre (ilerlemiş vaka) şeklinde yorumlanır.
- Eğer genişleme 21 mm’yi geçmişse rahatsızlık çok ciddi bir hâl almış ve 4. evreye ulaşmış demektir. Aşırı genişleme diye tanımlanan bu problem bebeğin hayatı için büyük risk oluşturur.
Bebekte böbrek genişlemesi renal pelvis dilatasyonu olarak adlandırılır. Böbrek pelvisi ön arka çapının ölçümü belirleyici rol oynar. 5-9 mm arasındaki genişlemeler hafif-orta derecede piyelektazi adını alırken 10 mm’yi aşan genişlemelerde ise ciddi piyelektazi tanısı koyulur.
Bebekte Böbrek Büyümesi Genişlemesi Nedenleri
Doğuştan böbrek genişlemesi dışında çocuğunuzun böbrekte büyümesinin birçok nedeni vardır. Bunlar aşağıdakilerden herhangi biri olabilir:
- Bebeklerde böbrek büyümesinin ana nedenlerinden biri bebekte böbrek taşlarının varlığıdır. Taşlar çok büyükse, bu durum üreterin tıkanmasına ve sonunda böbreklerde şişmeye neden olabilir.
- Bebekte böbrek büyümesi, üretere baskı yapan ve tıkanmaya neden olan bir tümör veya kistin varlığından kaynaklanabilir.
- Bir diğer önemli neden, böbrekte kan pıhtıları veya yara dokusunun varlığıdır.
- Bazı bebekler doğal olarak dar üreterlerle doğarlar. Bu gibi durumlarda üreter tıkanmalara karşı daha hassastır ve böbrekte büyüme sorunu yaşanabilir.
- Böbreğin idrar torbası ile birleşmesini sağlayan tüplere üreter yani idrar borusu denir. Oluşan idrar bu organ sayesinde idrar torbasına aktarılır. İdrar borusunda tıkanma böbreğin şişmesine yol açar. Böyle bir durumda bebeğin ameliyata alınarak idrar borusundaki tıkanıklığın cerrahi müdahale ile giderilmesi gerekir.
- Bebeklerde böbrek büyümesi böbrek reflüsünden de kaynaklanabilir.
- İdrar borusu darlığı da bebeklerde görülebilen yapısal farklılıklardandır. Doğuştan buna sahip olan bebeklerin böbreğinde büyüme ihtimali daha fazladır.
Bebekte Böbrek Büyümesinin Belirtileri Nelerdir?
- Ağrının göstergesi olabilecek idrara çıkma sırasında ağlama
- Alt karın bölgesinde ağrı, bebeğinizin bu bölgesini hafifçe bastırdığınızda ağladığında görülebilmektedir.
- Normalden daha sık idrara çıkma
- Daha büyük çocuklarda bulantı
- Kusma
- Ateş
- Sırt ağrısı
- Bulanık idrar
- Ağlama veya sinirlilik yoluyla idrar yaparken ağrı
Bebeklerde Böbrek Büyümesi Nasıl Teşhis Edilir?
Bebeğin böbreğinde genişleme olup olmadığı birtakım testler ile saptanabilir. İlk olarak düşük doz koruyucu antibiyotik tedavisi uygulanmalıdır. Daha sonra uzman bir radyoloğa böbrek ve mesane ultrasonu çektirilmelidir. Ultrasonun düzenli aralıklarla tekrarlanması gerekebilir. Böbrekte büyüme olduğu netleştirilirse işeme sistoüretografisi istenir. Böylece vezikoüreteral reflü bulunup bulunmadığına bakılır. (İdrarın idrar torbasından tekrar böbreğe dönmesine vezikoüreteral reflü denilmektedir.)
Böyle bir şey gözlemlenmezse böbreğin boşaltım mekanizması ve fonksiyonları nükleer tıp merkezi tarafından değerlendirilir. İdrar böbreklerden atılırken herhangi bir aksaklık meydana gelip gelmediği incelenir. Üreteropelvik bileşke darlığı geliştiyse bu sayede öğrenilebilir. (Söz konusu hastalık, idrarın geçişini zorlaştıran bir bozukluktur.) Bu rahatsızlıkların kendi kendine iyileşme olasılığı yüksektir. Vakaların sadece %30’u cerrahi operasyona ihtiyaç duymaktadır.
Bebekte böbrek genişlemesinden şüpheleniliyorsa bu gibi testleri gerçekleştirebilecek donanıma sahip bir merkeze götürülerek Pediatrik Üroloji alanında iyi bir Çocuk Cerrahi ya da üroloji doktoruna başvurulmalıdır.
Bebeklerde Böbrek Büyümesi Nasıl Tedavi Edilir?
Bebekte böbrek genişlemesi mevcutsa Çocuk Üroloji doktoruna muayene edilmesi lâzımdır. Az evvel bildirdiğimiz tetkikler yapılacak ve bu doğrultuda teşhis konulacaktır. Tedavi planı tetkiklerin sonucuna göre şekillenecektir.
Tedavi için birtakım cerrahi yöntemlerden faydalanılabilir. İdrar yollarındaki tıkanıklığı açmak amacıyla idrar borusuna nefrostomi tüpü veya stent yerleştirmek bunlardandır.
Bebekte böbrek büyümesi böbrek taşına bağlı ise endoskopik cerrahi tercih edilebilir. Bu, böbrek taşlarının küçük âletler yardımıyla vücuttan uzaklaştırılmasını sağlayan bir tedavi metododur.