Alfa Fetoprotein(AFP) Nedir Alfa Fetoprotein(AFP) Testi Neden Yapılır? Yüksekliği Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
“AFP olarak da bilinen, Alfa Feto Protein, anne karnında gelişen bebeğin karaciğerinin ürettiği bir proteindir. Bebeğin gelişim döneminde, AFP’nin bir kısmı plasenta aracılığıyla anne kanına geçer. AFP testi, gebeliğin ikinci 3 ayında anne adayının kanındaki AFP seviyesini ölçer. Annenin kanında AFP seviyesinin çok az ya da çok olması bebekte doğum kusurları veya diğer hastalıklar olabileceğini gösterir. AFP testi anne karnındaki bebeğin down sendromu ya da sinir yolları kusurları olup olmadığını kontrol etmek için uygulanan bir yöntemdir. Anne kanında ölçülen AFP değerleri MoM olarak adlandırılır. Bu test hamilelik sürecinin dışında kanser hastalığının ve diğer sağlık sorunlarının belirlenmesinde de kullanılmaktadır. Ancak genellikle hamilelik tarama testi olarak kullanılır.”
AFP (Alfa Fetoprotein Takibi) Testi Nedir?
Alfa fetoprotein takibi gebelik süresince annede alfa fetoprotein seviyesi ölçümü için yapılan bir kan testidir. AFP normalde bebeğin karaciğeri tarafından üretilen bir proteindir. Anne rahminde bebeği saran sıvı (amniyotik sıvı) içinde bulunur. Bu protein plasenta aracılığıyla anne kanına geçer. Bu testin yapılma amacı, bebeğin kusurlu doğma riskinin olup olmadığını kontrol etmektir. Aynı zamanda gebelikte başka ek bir test yapılması gereken durumlarda da yapılır. AFP testi, gebeliğin 14 ila 22. haftalarında anne adayları için uygulanan rutin bir takip testidir. Bu test, 16 ila 18. haftalarda daha doğru sonuçlar verir. Ancak, bu test gebe olmayan yetişkinler için de yapılabilir. Gebe olmayan kişilerde AFP seviyesinin yüksek olması bir çeşit karaciğer hastalığı olduğunu gösterir.
AFP Testi Normal Değerleri Nelerdir?
Aşağıda verilen değerler testin yapıldığı laboratuvara, kullanılan metoda ve testin yapıldığı cihaza göre değişiklik gösterebilir.
- Erkeklerde: 0-40 ng/mL arasında,
- Hamile olmayan kadınlarda: 0-40 ng/mL arasında,
- Hamile kadınlarda: 10-150 ng/mL arasındadır.
AFP’nin yüksekliği veya aşırı düşüklüğü şunların bir belirtisi olabilir:
- Bifid spine gibi açık sinir yolu kusurları
- Down sendromu
- Diğer kromozom anormallikleri
- Bebeğin karın duvarında kusurlar
- İkiz (birden fazla bebek vücutta daha fazla protein üretir)
- Erken doğum
- Bebeğin beyin ve omurga gelişimini etkileyen ciddi bir sinir yolu kusurları
- Down sendromu, bebekte zeka ve gelişim geriliğine sebep olan genetik problemler
- İkiz veya çoklu doğumlar (Sebebi ise birden fazla bebeğin AFP üretmesi)
AFP Testi Nasıl Yapılır?
Çoğu vakada, AFP testi şu şekilde yapılır:
Gebeliğin 15 ila 20.haftası arasında damardan bir tüp kan alınır. Bu kan örneği kontrol edilmek üzere laboratuara götürülür. Bu testlerin sonucu değişkenlik gösterse de 1 ila 2 haftada çıkar.
Neden AFP Testi Yaptırmalıyım?
Amerikan Gebelik Derneği, gebe olan tüm kadınların gebeliğin 15 ila 20. haftalarında AFP testi yaptırmaları gerektiğini bildiriyor. Bu test özellikle şu gibi durumlarda da yapılması istenebilir:
- Ailesinde doğum kusuru olan kişilerde
- 35 yaş ve üzeri bireylerde
- Diyabeti olan kişilerde
AFP (Alfa Fetoprotein) Yüksekliği Ne Demek?
AFP seviyesinin yüksek olması bebeğin kusurlu doğma ihtimalinin yüksek olduğunu gösterir. AFB yüksekliği sonucu oluşan bazı sorunlara örnek olarak şunlar verilebilir:
- Bifid spine (omurganın normal olarak kapalı olmadığı hastalık)
- Böbrek problemleri
- Ciddi cilt problemleri
- Ciddi kromozom problemleri (Down sendromu)
- Anansefali (beynin hepsinin veya bir parçasının olmaması durumu)
- Bebeğin karın duvarının önünün tam olarak kapanmaması bu sebeple de bağırsakların kese içinde kalması veya bebeğin aminotik sıvıya maruz kalması ile sonuçlanması.
- Yutakta problemler
- Bebek herhangi bir sağlık problemiyle doğmasa da AFP yüksekliği gebelik sonrası aşağıda sıralanan başka problemlere yakalanma şansının yüksek olduğunu gösterir:
- Bebeğin ölümü
- İntraüterin büyüme kısıtlığı (IUGR) ve az kilolu doğma
- Oligohidraminos (amniyotik sıvının çok az olması)
- Preklampsi (tansiyonda ciddi yükseklikler ve şişlik)
- Plesentanın rahimden ayrılması
AFP (Alfa Fetoprotein) Düşüklüğü Ne Demek?
Eğer test sonuçlarınız AFP seviyenizin normalden daha düşük olduğunu gösteriyorsa, bu bebekte down sendromu ve beyin gelişimi ile ilgili genetik problemlerin olacağı anlamına gelebilir.
AFP (Alfa Fetoprotein) Testi Sonucu Tamamen Doğru Olur Mu?
Bu test sonucu için kesinlikle %100 doğru diyemeyiz. Bebeğiniz yüksek AFP seviyesine rağmen herhangi bir problem olmadan da doğabilir. Ya da bebeğiniz AFP seviyesindeki anormalliklere rağmen çok normal olabilir. Genellikle, eğer kan tahliliniz normal seviyeleri gösteriyorsa, daha fazla test yapılmasına ihtiyaç duyulmaz. Eğer kan tahlilinde AFP seviyeniz anormal derecede çıkarsa başka testlerden önce kan testinin tekrarlanması gerekir.
Test edilen her 100 kadından 50’i normal test sonuçlarına sahiptir. AFP yüksekliği olan bu 50 kadından 1 ila 2’sinde bebekler problemli doğar. Test sonuçları; bebeklerin %90’ının anansefali olduğu %75’inin ise bifid spine olduğunu göstermektedir.
Üçlü veya dörtlü ekran olarak adlandırılan test, doğum kusurlarının teşhisinin daha doğru yapılması için yapılır.
Hamile Olmayan Kişilerde AFP (Alfa Fetoprotein) Yüksekliği Neden Olur?
Gebe Olmayan Yetişkinlerde AFP Seviyesi Yüksek Olmasının Sebepleri:
- Hepatosellüler kanser
- Metastatik Karaciğer Kanseri
- Siroz
- Germ hücreli tümörler
- Yumurta kesesi tümörleri
- Hepatitit
- Ataksi Telenjiektazi
- Seviyenin Yanlışlıkla Yükselmesi Şu Gibi Durumlarda Görülebilir:
- Son zamanlarda radyoaktif tracer kullanımı
- Çoklu Gebelik
- Gebelik Şekeri
- Sigara içme