İntrauterin (Gelişme Geriliği) Nedir
İntrauterin tıbbi bir terimdir ve “rahim içi”demektir. “İn” kelimesi İngilizce içinde demektir, “utero” ise rahim demektir. Özetle intrauterin rahim içinde, döl yatağı içinde, rahim içinde meydana gelen anlamına gelir.
İntrauterin Gelişme Geriliği Nedir?
Anne karnındaki bebek, boyut ve gelişim açısından hamilelik haftasına göre normalin altındaysa buna rahim içi (İntrauterin) gelişme geriliği denir. Bu, bebeğin gelişim bakımından geride olması demektir. Bunu yaşayan bebekler rahimde yavaş gelişir ve boyut olarak normalden daha küçüktür.
Gebelik haftasına göre 2 haftadan fazla geriliğin bulunması teşhis için yeterlidir. Gebelik 1-2 hafta gelişim geriliği erken doğum nedeni de olabilir.
İntrauterin gelişme geriliği kısaca IUGG diye ifade edilir. İngilizcede bunun karşılığı intrauterine growth retardation olup IUGR kısaltmasıyla anılır.
İntrauterin Gelişme Geriliği, Gebelikte 2 Hafta Gelişim Geriliği Neden Olur?
Bebekte görülen konjenital malformasyonlar ve kromozom bozuklukları bunun başlıca nedenlerindendir. (Trizomi 18 en yaygın olanıdır. Bununla birlikte trizomi 21 ve trizomi 13 de sıklıkla görülmektedir.)
Malnutrisyon: Anne adayı ileri derecede beslenme yetersizliği yaşıyorsa bu durum rahimdeki bebeğin gelişimini geriletir.
Hamilelikte alınan kilo normalin altındaysa intrauterin gelişme geriliği ortaya çıkabilir.
Adolesan gebelik (çok erken yaşta gerçekleşen hamilelik) sırasında intrauterin gelişme geriliği gözlemlenebilir.
35 yaşından sonra hamile kalanların bebeklerinde de bu duruma rastlanabilir.
İntrauterin gelişim geriliği vakalarının %25-30’u gebe kadının böbrek ve damar hastalıklarından kaynaklanmaktadır.
Ciddi düzeyde hücreli anemi yahut kalıtsal hastalıkların olması intrauterin gelişim geriliğinin sebepleri arasındadır.
Hamilelikte teratojenler grubuna ait ilaçların kullanımı da buna yol açabilir. Örneğin trimetadon, Antikonvülzanlar ve fenitoin gibi epilepsi ilaçları, analjezikler ve buna benzer ilaçlarla tedavi gören anne adayının bebeğinde bu sorunla karşılaşılabilir.
Hamilelik boyunca devamlı strese maruz kalınması (kronik stres) durumunda gelişim geriliğinin oluşma riski yüksektir.
Anne adayının kilosu gebelikten önce normalin altındaysa ve bu kilodayken hamile kaldıysa bebekte gelişim geriliği meydana gelebilir.
Plasenta, bebeğe oksijen ve besin taşıyan organdır. Bu organda mevcut olan bozukluklar gelişim geriliğini beraberinde getirir.
Anne ağırlığının 45 kg altında olması
Gebelikte hipertansiyon
Plasental anomaliler
Kordon anomalileri
Gestasyonel diyabet
Amniyotik sıvı azlığı veya oligohidramnios
Damar içinde pıhtı artışına bağlı olarak çeşitli komplikasyonlar gelişir. Trombofili olarak adlandırılan bu durum da bebekte gelişim geriliğine sebebiyet verebilir.
Anne adayının kokain, alkol, sigara kullanması bebeğinde gelişim geriliği ortaya çıkarır.
Rahimde görülen yapısal bozukluklar ve embriyonun rahim dışına yerleşmiş olması da bunun nedenleri arasında gösterilebilir.
Erken hamilelik haftalarında (bilhassa 20. haftadan önce) anneden bebeğe bulaşan parvovirus, rubella, CMV gibi enfeksiyonlar gelişim geriliğinin başlamasında rol oynar.
İntrauterin Gelişme Geriliği Nasıl Tespit Edilir?
Anne adayının rutin muayenelerini aksatmaması gerekir. Yapılan ultrasonografik görüntülemelerde plasentanın sağlıklı çalışıp çalışmadığı ve kan akımının yeterli olup olmadığı rahatlıkla saptanabilir.
İntrauterin Gelişme Geriliği Nasıl Tedavi Edilir?
Gelişim geriliğinin varlığı tespit edilirse anne adayı yakın takip altında tutulmalıdır. Şikayetlerin derecesine göre 1-2 hafta ara ile muayene edilmelidir. Doktorunuz sizi gereken tetkikler ve kontroller hakkında bilgilendirecektir.
Yeteri kadar su tüketmeye özen gösterilmesi çok önemlidir. Anne adayı günlük su tüketimine dikkat ederse bebeğinin büyümesine destek vermiş olacaktır. Su, bebeklerin canlılığı ve gelişimi için oldukça büyük önem taşımaktadır. Ayrıca beslenme konusunda da hassas olunmalıdır. Gerekiyorsa bir beslenme uzmanına başvurulmalıdır.
Fetal gelişme geriliğinin tedavisi üzerine yapılan pek çok araştırma vardır. Ancak henüz etkin tedavi yöntemi bulunabilmiş değildir. Hangi tedavinin uygulanacağı anne adayının kaç haftalık hamile olduğuna göre değişir.
Bebeğin yaşı (gestasyonel yaş) 34. hafta ya da üzerindeyse suni sancı verilerek erken doğumun başlaması sağlanabilir.
Gestasyonel yaşın 34. haftadan küçük olması hâlinde bebeğin durumu hamileliğin 34. haftasına kadar izlenir. Amniyon sıvısının ve fetal iyilik halinin sıkı bir şekilde takibi gerekir. Fakat durum buna elverişli değilse ve acil müdahale edilmesi gerekiyorsa anne hemen doğuma alınabilir.