Pulmoner Emboli (Akciğer Embolisi Akciğerde Kan Pıhtılaşması Pıhtı Atması) Nedir, Akciğer Embolisi Tedavisi Ne Kadar Sürer ?
Pulmoner emboli (PE), vücudun herhangi bir yerinde (genellikle bacak) kan damarında meydana gelen, akciğerdeki arterlere giden ve aniden tıkanıklığa yol açan bir kan pıhtısıdır. Akciğer embolisi olarak da bilinen Pulmoner Emboli akciğere kan sağlayan kan damarlarının bir veya daha fazlasında meydana gelen tıkanıklığa denir.
Pulmoner Emboli Belirtileri Nelerdir?
Pulmoner emboli belirtileri; pıhtının boyutuna ve akciğere giden kan akışını ne kadar engellediğine bağlı olarak değişmektedir. Genel belirtiler şunlardır:
- Ani nefes darlığı
- Göğüs ağrısı
- Kaygılı hissetmek
- Baş dönmesi, baygınlık ve denge kaybı
- Kalp atışında düzensizlikler
- Kalp çarpıntısı
- Öksürme veya kanlı öksürme
- Terleme
- Tansiyon düşüklüğü
- Göğüs, kol, omuz veya çenede beklenmedik keskin ağrılar( kalp krizine benzer ağrılar)
- Cilt renginde solukluk
- Aşırı terleme
- Hırıltılı solunum
Pulmoner Emboli Sebepleri Nelerdir?
Yaralanma veya hasar: Kemik çatlakları veya kas hasarları gibi yaralanmalar da kan damarlarına zarar vererek pıhtı oluşumuna sebep olurlar.
Hareketsizlik: Uzun süre hareketsiz kalmak, yerçekiminin vücudun en alt bölgelerinde kanın pıhtılaşmasına neden olabilir. Bu, uzun bir yolculuk için uzun süre oturma veya bir hastalıktan kurtulmak için yatakta uzun süre yatarsanız yaşanabilir.
Sağlık problemleri: Bazı sağlık problemleri kanın kolayca pıhtılaşmasına sebep olduğundan pulmoner emboliye sebep olabilmektedir. Bu tür sağlık problemleri için uygulanacak tedavi yöntemleri arasında ameliyat ve kemoterapi yer almaktadır.
Pulmoner Emboli Risk Faktörleri Nelerdir?
Pulmoner emboli risk faktörleri arasında şunlar bulunmaktadır:
- Kan pıhtı oluşumu riskini arttıran genetik problemler
- Ameliyat, yaralanma (özellikle bacaklarda) veya ortopedik cerrahi
- Yatak istirahatinin uzun olması, uzun mesafeli yolculuklar veya felç gibi hareketliliğin sınırlı olduğu durumlar
- Yaşlılık
- Kanser ve kanser tedavisi
- Kalp yetmezliği, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), yüksek tansiyon, felç ve iltihabi bağırsak hastalığı gibi bazı tıbbi problemler
- Bazı ilaçlar, doğum kontrol hapları ve östrojen yenileme tedavisi
- Gebelik dönemi ve sonrası
- Şişmanlık
- Bacaklarda genişlemiş damarlar (varisli damarlar)
- Sigara içmek
Pulmoner Emboli Nasıl Teşhis Edilir?
Pulmoner emboli şu gibi testler sayesinde teşhis edilebilir:
- EKG çekimi
- Bilgisayarlı tomografi (CT) taraması
- Akciğer taraması
- Kan testleri (D-dimer testi dahil)
- Pulmoner anjiyogram
- Bacak ultrasonu: Boya alerjilerine bağlı bir röntgen çekemeyen veya hastaneden ayrılmak için çok hasta olan hastalarda kan pıhtılarının tespit edilmesine yardımcı olur.
- Bacak veya akciğerlerde manyetik rezonans görüntüleme (MRG)
Pulmoner Emboli Nasıl Tedavi Edilir?
Pulmoner emboli tedavi seçenekleri şunlardır:
Antikoagülanlar: Kan sulandırıcı olarak da bilinen bu ilaçlar kanın pıhtılaşmasını azaltır. Bu yöntemle, pıhtıların büyümesini ve yeni pıhtıların oluşmasını engellemeye yardımcı olur. Örnekler arasında warfarin ve heparin bulunur.
Fibrinolitik tedavi: Pıhtı yıkıcı olarak da adlandırılan bu ilaçlar, pıhtıyı yıkmak için damardan (IV veya damar içine) verilir. Bu ilaçlar sadece hayatı tehdit eden durumlarda kullanılır.
Vena kava filtresi: Vena kavaya (vücuttan kalbe kan taşıyan büyük kan damarı) yerleştirilen küçük bir metal cihaz, pıhtıların akciğerlere gitmesini engellemek için kullanılabilir. Bu filtreler genellikle antikoagülasyon tedavisi göremediğinizde (tıbbi nedenlerle), antikoagülasyon tedavisi ile daha fazla pıhtı oluştuğunda veya antikoagülasyon ilaçlardan dolayı kanama yaşandığı durumlarda kullanılır.
Pulmoner embolektomi: Nadiren kullanılan bu yöntem pulmoner emboli için uygulanan bir ameliyattır. Genellikle pulmoner embolinin çok ileri derecede olduğu ciddi durumlarda yapılır.(diğer tıbbi sorunlardan dolayı antikoagülasyon veya trombolitik tedavi alamazsanız, bu tedavilere vücudunuz yanıt vermezse)
Perkütan trombektomi: Uzun, ince, içi boş bir tüp (kateter) kan damarından röntgen ile yönlendirilen embolinin bulunduğu yere kadar geçirilir. Kateter yerinde olduğunda, emboliyi parçalamak, çıkarmak veya trombolitik ilaç kullanmak için uygulanır.
Pulmoner Emboli Nasıl Önlenir?
Derin ven trombozunun önlenmesi pulmoner embolinin önlenmesine yardımcı olacaktır. Bacaklarda oluşan kan pıhtılarını önlemek için alınabilecek önlemler şunlardır:
Ameliyat öncesi ve sonrası pıhtılaşma riski taşıyan kişilere, kalp krizi, felç veya kanser komplikasyonu olan kişilere antikoagülan ilaç verilmesi
Damar ve bacak kaslarını daha etkili bir şekilde hareket ettiren ve alt bacaklarda kanın birikmesini azaltan bacakları sıkan elastik kompresyon çoraplar giymek
Kan birikimini azaltmaya yardımcı olmak için mümkün olduğu kadar gece boyunca bacakları yukarı kaldırmak(yukarda tutmak)
Kan dolaşımını destekleyen fiziksel aktivite
Kan akışını iyileştirmek için bacaklardaki damarları ritmik olarak masaj ve terapötik cihazın kullanımını içeren aralıklı pnömatik kompresyon.