Hemoglobin (HB) Elektroforezi Ne Demek, Test Sonucu Normal Değerleri
Hemoglobin kanda oksijeni taşıyan bir proteindir. Hemoglobin elektroforezi kandaki bu proteinin farklı türlerinin seviyesini ölçer. Hemoglobin elektroforezi, kişide kan hastalığı olup olmadığını anlamaya yardımcı olan bir kan testidir.
Hemoglobin Elektroforezi Testi Neden Yapılır?
Hemoglobin elektroforezi testi kişide kan hastalığı olup olmadığı, şayet varsa ne tür bir kan hastalığının olduğunun anlaşılmasına yardımcı olabilir. Genellikle diğer kan testleri ile birlikte yapılır. Doktorlar, orak hücre hastalığı veya talasemi gibi düzensiz hemoglobin üretimi ile ilgili durumların teşhis edilmesine yardımcı olmak için bu testi yapabilirler. Talasemi, kişinin vücudunun yeterince hemoglobin üretmediği bir kan hastalığıdır.
Yenidoğanlarda bu test yapılır çünkü bu yasa ile zorunlu tutulmuştur. Hemoglobin elektroforezi testinin yapılma nedenleri şunlardır;
- Kişide kan hastalığı belirtileri varsa,
- Genetik ailevi durumlar yüzünden bir kan hastalığı riskiyle karşı karşıyasanız,
- Çocuğunuzun kan hastalığı varsa,
- Diğer kan testlerinden biri anormal bir sonuç gösterdiyse,
- Orak hücre hastalığınız varsa ve kan nakli yapıldıysa. Bu durumda test, yeni alınan kandan yeterince hemoglobin alıp alınmadığını gösterir.
Hemoglobin Elektroforezi Normal Değerleri
Doktorunuzun; anormal hemoglobin (hemoglobinopati) şekillerinden kaynaklanan bir bozukluğun varlığından şüphelenmesi durumunda bu testi yaptırmanız gerekebilir. Farklı birçok hemoglobin (Hb) türü vardır. En yaygın olanlar HbA, HbA2, HbF, HbS, HbC, HbH ve HbM’dir. Sağlıklı yetişkinlerde sadece önemli oranda HbA ve HbA2 vardır.
Yetişkinlerde, farklı hemoglobin moleküllerinin normal değerleri şunlardır:
- Hb A: %95 ila %98
- Hb A2: %2 ila %3
- Hb F: %0,8 ila %2
- Hb S: %0
- Hb C: %0
Bebeklerde ve çocuklarda, hemoglobin moleküllerinin normal değerleri şunlardır:
- Hb F (yenidoğan): %50 ila %80
- Hb F (6 ay): %8
- Hb F (6 aydan büyük): %1 ila %2
Normal değer aralıkları yapılan laboratuvarlar arasında ufak farklılıklar gösterebilir.
Hemoglobin Elektroforezi Testi Sonuçları Ne Anlama Gelir?
Hemoglobin elektroforezi testi sonuçları talasemi ve orak hücreli anemi gibi kan hastalıklarının teşhisinde yardımcıdır. Kan hastalıkları kandaki farklı türdeki hemoglobin miktarının yüksek veya anormal seviyede olduğu durumlardır. Kan testi sonuçları şu şekilde yorumlanır:
Bu test sonucunda anormal derecede yüksek hemoglobin A2 ve F seviyeleri görülmesi, kişide düşük dereceli talasemi olduğu anlamına gelir.
Kan testi sonuçları, hemoglobin F’nin yoğunluğunun anormal derecede yüksek ve hemoglobin A’nın önemli ölçüde düşük olduğunu ortaya çıktığında, talaseminin önemli ölçüde artmış olduğu anlamına gelir.
Orta derecede anormal hemoglobin S (hb S) tipi tespit edildiğinde orak hücre taşıyıcılığı (orak hücre hastalığının ciddi belirtileri anlamına gelmez) tahmin edilmektedir. Hb S oranı aşırı yüksek olduğunda, kişinin orak hücre anemi yaşadığını gösterir. Eklem, göğüs ve karın bölgesinde el ve ayaklarda şişlik ile birlikte görülen ağrı, orak hücreli aneminin ortak belirtilerinden bazılarıdır.
Hemoglobin E’nin (Hb E) küçük oranda bulunduğunu gösteren kan testi; hemoglobin E varlığı anlamına gelir. Hemoglobin E anormal derecede yüksek olduğunda, hemoglobin E hastalığı yaşandığının habercisidir.
Anormal tipte hemoglobin C’nin (Hb C) yetersiz miktarda bulunması hemoglobin C durumuna işaret etmektedir. Benzer şekilde, çok fazla hemoglobin C olması da hemoglobin C hastalığına işaret etmektedir.
Birden fazla tipte anormal hemoglobin (hb S ve hb C) seviyelerini gösteren bazı kan testleri; orak hücre hastalığının bir göstergesidir.
En sık görülen normal hemoglobin türleri şunlardır:
Hemoglobin A: Bu yetişkinlerde normal olarak bulunan en yaygın hemoglobin türüdür. Şiddetli talasemi şekilleri gibi bazı hastalıklar hemoglobin A seviyesinin düşük olmasına ve hemoglobin F seviyesinin ise yüksek olmasına neden olabilir.
Hemoglobin F (fetal hemoglobin): Bu tip hemoglobin normalde fetüslerde ve yenidoğan bebeklerde bulunur. Hemoglobin F, doğumdan kısa bir süre sonra hemoglobin A (yetişkin hemoglobin) ile değişir. Doğumdan sonra sadece çok az miktarda hemoglobin F salgılanır. Orak hücre hastalığı, aplastik anemi ve lösemi gibi bazı hastalar anormal bir hemoglobin tipine ve daha yüksek miktarda hemoglobin F’ye sahiptir.
Hemoglobin A2: Bu yetişkinlerde az oranda bulunan normal bir hemoglobin türüdür.
350’den fazla anormal hemoglobin türü vardır. En yaygın olanları şunlardır:
- Hemoglobin S: Bu tip hemoglobin, orak hücre hastalığında mevcuttur.
- Hemoglobin C: Bu tip hemoglobin, oksijeni iyi taşımamaktadır.
- Hemoglobin E: Bu tip hemoglobin, Güneydoğu Asya kökenli insanlarda bulunur.
- Hemoglobin D: Bu tip hemoglobin, bazı orak hücre hastalarda bulunur.
Hemoglobinlerin önemli derecede anormal olması şunları gösterebilir:
- Hemoglobin C hastalığı
- Nadir hemoglobinopati
- Orak hücre anemisi
- Vücutta anormal hemoglobin (talasemi) şekli oluşturan kalıtsal kan bozukluğu
Not: Bu testin 12. haftasında kan nakli yapılmışsa normal veya anormal sonuçlar çıkabilir.