İdrar Testi, İdrar Tahlili Değerleri Sonuçları İdrar Testi  Ne Zaman Nasıl Yapılır

İdrar Testi

İdrar tahlili (İdrar testi) doktor veya hemşirelerin, hastalarda genel sağlık durumunu kontrol etmek ya da bir sorunu tespit etmek için kullandığı çok faydalı bir yöntemdir. İdrar testi, idrar yolu enfeksiyonu, kist tespiti, hamilelik ya da şeker hastalığı gibi onlarca sorunu belirlemek için kullanılan bir yöntemdir.

Kanda dolaşan, şeker ve protein gibi birçok madde en son aşamada idrara karışır ve bunlar bu test ile tespit edilebilir. İdrar genellikle sterildir fakat bazı durumlarda, idrar içerisinde enfeksiyon, bakteri ve mantar bulunabilir.

İdrar örneği alındıktan sonra, özel bir çubuk yardımıyla bazı testler yapılabilir ya da örnek bir labaratuara gönderilebilir. Bazen idrarın bulanıklığı ve rengi gibi özellikleri bazı sağlık durumlarıyla ilgili bilgi verebilir.

İdrar Testleri Neden Yapılır?

İdrar testleri birçok nedenden olayı yapılabilir. İdrar testi aşağıdaki durumlar için istenebilir.

• Hamilelik olup olmadığını tespit etmek
• İdrar yolu enfeksiyonu gibi bir enfeksiyon çeşidini belirlemek
• Şeker hastalığı, mesane kanseri veya cinsel yolla bulaşan hastalıkları test edip, kontrol etmek için yapılabilir
• Böbrek fonksiyonlarını kontrol etmek için
• İdrarda kana bakmak için
• Uyuşturucu amaçlı kullanılan ilaçların kontrolü için işe alımlardan önce kullanım durumunu kontrol etmek amacıyla uygulanabilir
• Böbreklerde üretilen artık maddeleri kontrol etmek için idrar testi uygulanabilir. Bazı belirtilerin nedenlerini bulmak için düzenli idrar testleri yapılabilir. Bu test sonucunda vücudunuzun sağlığı ve problemleri bulunabilir.
• Böbrekler, kandaki gereksiz mineral, sıvı ve diğer maddeleri ayırıp, idrara karıştırır. İdrarda yüzlerce çeşit atık madde bulunur. Neler yiyip, içtiğiniz egzersiz miktarınız ve böbreklerinizin işlevi gibi şeyler idrarınızdan anlaşılabilir.

İdrar tahlilleri

Sg: 

Dansite (Yoğunluk) Referans aralığı 1.010 – 1.020 arasındadır. Bu aralıklar dışında olduğunda Refraktometre adı verilen cihazla tekrar ölçüm yapılır. İdrarın soğutulması ve idrarda protein atımı dansiteyi artıran faktörlerdir.

pH

Referans aralığı 4.8-7.4 arasında olmalıdır. Ortalama pH 6 olarak kabul edilebilir. Kan transfüzyonları, kusmalar, uzun süren soğuk banyo ve alkali yapıcı maddelerin fazla alımı idrar pH’ının artmasına neden olur. Şeker hastalığı, gut, lösemi, yüksek proteinli diyet, akut eklem romatizması, C vitamini eksikliği ve asidik ilaçların alınması idrar pH’ını azaltan nedenlerdir.

LEU: Lökosit

İdrarda lökoside rastlanması patolojik etki olduğunu gösterir.

NIT: Nitrit

İdrarda nitrit bulunması nitrit üreten bakterilerin varlığını gösterir.

PRO: Protein

Genellikle hamilelerde görülür. Normalde sık rastlanmaz. Normal hastalarda rastlanması böbrek rahatsızlığını gösterir. Ayrıca idrarla atılan proteinin tipi tanı için önemlidir.

GLU: Glikoz

Negatif çıkması beklenir. Kanda aşırı derecede glikoz artarsa idrarda da çıkması beklenir. Ancak bazı hastalarda kanda glikoz fazla olsa bile idrarda görülmeyebilir. Şeker hastalığı, gebelik, uzun süre açlık ve kurşun zehirlenmesi idrarda glikoz düzeyinin artmasına neden olur.

KET: Keton

Genellikle aç kişilerde ortaya çıkar. Hasta ne kadar aç ise keton o kadar yüksektir. Ayrıca diyabetli hastalarda da rastlanır. Ateş, ishal ve şiddetli kusmalar da idrarda keton miktarını artırır.

UBG (Ürobilinojen): 

Normal bir idrar tahlilinde ürobilinojen değerleri kalitatif olarak negatif olması gerekirken, 24 saatlik bir idrar sonucunda 0,25 mg olarak tesbit edilebilir. Ürobilin, sterkobilinojen, ürobilinojen ve sterkobilin bilirubinnin bir yıkım ürünleridir.

BIL: Bilirubin

Normalde idrarda bulunmaz. Sarılık gibi durumlarda ortaya çıkar.

ERY: Eritrosit

İdrarda kan olduğunu gösterir.

İdrar ile 100’den fazla test yapılabilir. Düzenli idrar testi genelde aşağıdaki aşamalardan geçirilir.

Çubuk Testi

İdrardaki anormallikleri tespit etmek için içine bir çubuk (ince, plastik, üzerinde kimyasal şeritler olan bir çubuk) batırılır. Eğer bazı maddeler varsa ya da normal seviyesinin üstündeyse kimyasal şeritler renk değiştirir. Çubuk testi aşağıdakileri kontrol edebilir:

Protein: Protein normalde idrarda bulunmaz. Ateş, aşırı egzersiz ve böbrek hastalığı gibi bazı hastalıklar, idrar içerisinde protein bulunmasına neden olabilir.

Glukoz: Glukoz, kanda bulunan bir çeşit şekerdir. Normalde, idrar içerisinde çok az veya hiç glukoz bulunmaz. Vücuttaki şeker seviyesi çok yükseldiğinde, şeker hastalığında olduğu gibi, şeker idrara karışır. Ayrıca, böbrekleriniz zarar gördüğünde ya da hasta olduğunda da böbrek içerisinde glukoz bulunabilir.

Lökosit Esteraz: Lökosit esteraz, idrarda, lökositlerin (akyuvarların) varlığını gösterir. İdrarda bulunması durumunda, idrar yolu enfeksiyonu bulunmaktadır.

Ketonlar: Yağlar, enerjiye dönüştürmek için parçalandıklarında, ketonlar adı verilen maddeler üretilir. Bu da idarar karışır. İdrarda fazla miktarda keton bulunması, vücutta diabetic ketoacidosis gibi çok ciddi bir sorunun varlığına işaret eder. Şekersiz, karbonhidratsız bir diyet ya da aşırı aç kalmak veya aşırı kusmak da idrarda keton bulunmasına neden olabilir.

Renk: Sıvı dengesi, diyet, ilaçlar ve hastalıklar gibi birçok neden, idrar rengini etkileyebilir. İdrarın ne kadar koyu veya açık renkli olduğu, ne kadar sıvı barındırdığına bağlıdır. B vitamini takviyesi, idrarı açık sarı renge döndürür. Bazı ilaçlar, böğürtlen, turp gibi şeyler, idrar rengini kırmızı ya da kahverenge dönüştürebilir.

Berraklık: İdrar, normalde berraktır. Bakteri, kan, sperm, kristaller veya mukus, idrarı bulanıklaştırabilir.

Koku: İdrar çok sert kokmaz, fakat hafif bir fındığımsı kokusu vardır. Bazı hastalıklar, idrar kokusunun değişmesine neden olabilir. Mesela bir bakterinin kokusu idrarın kötü kokmasına neden olabilirken, şeker hastalığı veya aşırı açlık, tatlı ve meyvemsi bir kokuya neden olabilir.

Özgül Ağırlığı: Bu, idrarın içerisindeki maddelerin belirlenmesini sağlar. Ayrıca, böbreklerin idrar içerisindeki su miktarını dengelemesini gösterir. Özgül ağırlığı ne kadar çok olursa, o kadar katı madde içerir. Çok fazla sıvı içtiğinizde, idrarın içerisinde bol miktarda sıvı bulunur ve daha düşük özgül ağırlık çıkar. Fazla sıvı tüketilmediğinde, idrarın içeirsinde daha az sıvı bulunur ve özgül ağırlığı artar.

pH: pH testinde, idrarın asitlik ve bazlık seviyesi ölçülür. 4 pH’lı bir idrar çok asidiktir, 7 pH nötrdür ve 9 pH bulunması ise güçlü alkalindir. Bazen, idrarın pH’ı çeşitli tedavilerle değişir. Örneğin, bazen doktorunuz, idrarınızı nasıl asidik veya bazik tutacağınızı öğreterek, bazı böbrek taşlarının oluşmasını önlemenize yardımcı olabilir.

Nitritler: İdrar yolu enfeksiyonuna yol açan bir bakteri, bir enzim üreterek, nitratları nitritlere dönüştürür. Nitritler, idrarda bulunduğunda, idrar yolu enfeksiyonu tespit edilir.

Mikroskobik İnceleme

Mikroskobik İnceleme

Birkaç idrar damlası mikroskopla incelenir. Aşağıdakilerden herhangi biri ortalama düzeylerin üzerinde gözlenirse, ilave testler gerekli olabilir:

Mikroskobik Analizler: Bu testte, bir döndürme makinasında, idrar döndürülür. Bu sayede, katı maddeler, idrarın en altında toplanır. Bu çökelti, mikroskop altında incelenir. İçerdiği maddeler aşağıda sıralanmıştır:

Kırmızı ve beyaz kan hücreleri: Kan hücreleri genellikle idrarda bulunmazlar. İltihaplanma, hastalık, böbreklerde, idrar yollarında, mesanede sakatlık gibi sorunlar idrarda kan bulunmasına neden olabilir. İdrarda bulunan akyuvarlar, bir enfeksiyon ya da böbrek hastalığının belirtisi olabilir.

Kastlar (Tüp şeklinde proteinler): Çeşitli böbrek hastalıkları, böbrekte küçük kast adı verilen tüplerin oluşmasına neden olabilir. Kastlar, daha sonra idrar ile vücuttan atılır. Kastlar, akyuvar veya alyuvarlar tarafından yapılır, ağdamsı veya yağlı maddeler ya da protein olabilir.

Kristaller: Sağlıklı insanların idrarında bazen birkaç kristal bulunabilir. Fazla miktarda krsital bulunması ya da bazı çeşitlerdeki kristaller, böbrek taşlarının varlığına işaret edebilir ya da yenilen yemeğin işlenme şeklinde sıkıntı olduğunu gösterebilir.

Bakteri, mantar veya parazitler: İdrarda normalde, hiç bakteri, mantar ya da parazit bulunmaz. Eğer bunlar idrarda bulunuyorsa, vücudunuzda bir enfeksiyon olduğu anlamına gelir.

Skuamöz hücreler: İdrarda, skuamöz hücreler bulunması, örneğin yeterince saf olmadığı anlamına gelir. Bu hücreler, ciddi bir tıbbi soruna işaret etmez fakat doktorunuz tekrar bir idrar testi isteyecektir.