RBC Nedir, RBC Düşüklüğü Neden Olur Belirtileri Neler Nasıl Tedavi Edilir?
Alyuvarlar ve eritrositler olarak da adlandırılan RBC kırmızı kan hücrelerinin tıbbi adıdır.RBC ve Eritrosit de denilen kırmızı kan hücreleri (alyuvar) kanımızda en fazla miktarda bulunan hücre tipidir. Kan hücrelerinin türleri: Kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve Platelet, PLT olarak da bilinen Trombosittir. RBC’nin yani kırmızı kan hücrelerinin görevi kanı vücut hücrelerine taşıyıp oksijeni geri akciğere karbondioksitin geri taşınmasını sağlamaktır. RBC düşüklüğü vücutta alyuvar üretiminin yetersiz olmasına veya vücutta çeşitli nedenlerden dolayı alyuvarların çok fazla yok olduğu anlamına gelir. Ayrıca RBC’nin düşük olması genellikle anemi belirtisidir. Anemi (Kansızlık) velirtileri ise; baygınlık, bitkinlik, ciltte solukluk, göğüs ağrısı, baş dönmesi ve kalp atış hızında artıştır.
RBC (Eritrosit, Alyuvar) Kan Testi Nedir?
RBC (Eritrosit, Alyuvar) kan testi kandaki alyuvar sayısını öğrenmek için yapılır. Buna RBC (Eritrosit, Alyuvar) kan testi denilir. Bu test alyuvarların vücutta oksijen taşıyan hemoglobin içermesi açısından önemli bir testtir. Alyuvar sayısı dokulara ne kadar oksijenin gittiğini etkiler. Dokuların çalışabilmesi için oksijene ihtiyacı vardır.
RBC (Eritrosit, Alyuvar) Düşüklüğünün Sebepleri Nelerdir?
Eğer alyuvar sayısı normalden düşükse, bu şu gibi sebeplerden olabilir:
- Anemi (Kansızlık)
- B 12 vitamini veya folat eksikliği
- Hamilelik
- Kemik iliği hastalığı
- Kemoterapi için kullanılan ilaçlar
- Kemik iliği hasarı
- Kanser ya da kan kanseri
- Plazma hücrelerinin kanseri
- Eritropoietin (Bir çeşit hormon) eksikliği
- Lösemi
- Aşırı kan kaybı
- Kan nakli sebebiyle olan alyuvar yıkımı ya da çökelme
- Kan damarı hasar
- Yetersiz beslenme, B6, B12 vitaminleri, demir, bakır, folik asit eksikliğidir.
- Demir eksikliği ve B12, folat eksikliği anemisi
- Demir eksikliği anemisi
- Hemolitik anemi
- Kanamalı enfeksiyonlar
- Mide-bağırsak sistemi (GI) veya başka damar yataklarında kanama
- Metabolik bozukluklar
- Kronik iltihaplanma
- Aşırı sıvı tüketimi
- Kemik iliği yetmezliği
- Kronik böbrek hastalarında aneminin ilk sebebi olan eritropoietin eksikliği
- Hemoliz veya kan damarı hasarları ve kan nakli sonucunda alyuvarların yıkımı
- İç veya dış kanamalar
- Gıdasızlık
- Çoklu miyelom (bir plazma hücre kanseri)
- Tiroit bozuklukları
- Bazı ilaçlar da alyuvar sayısını düşürebilir:
- Bakteri enfeksiyonu tedavisinde kullanılan kloramfenikol
- Düzensiz kalp atış tedavisinde kullanılan kinidin
- Epilepsi ve kas spazm tedavisinde kullanılan hidantoin.
RBC (Eritrosit, Alyuvar) Düşüklüğünün Belirtileri
Anemi, kanda alyuvar eksikliği sonucunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu durum eğer üstüne düşülmezse çok tehlikeli sonuçlar doğurabilir.
Düşük alyuvar sayısı veya aneminin belirtileri şunlar olabilir:
- Cildin solgun olması
- Halsizlik
- Baş dönmesi
- Nefes darlığı
- Baş ağrısı
- Göğüs ağrısı
- El ve ayaklarda soğukluk
- Kalp çarpıntıları
- Anemi hastalığı eğer tedavi edilmezse hayatı tehlikeye atacak problemlere yol açabilir.
RBC (Eritrosit, Alyuvar) Düşüklüğü Nasıl Tedavi Edilir?
RBC düşüklüğünden muzdaripseniz bir Dahiliye doktoruna başvurmalısınız. RBC düşüklüğü için tedavi, bu durumun nedenlerine ve belirtilerine göre değişir;
Eğer kandaki RBC sayısını arttırmak istiyorsanız, beslenmenize çok dikkat etmelisiniz. Örneğin; bol miktarda demir içerikli besinler tüketmek kandaki RBC üretimini arttıracaktır. Demir açısından zengin olan birçok besin vardır. B, B-12, B-6, A ve C vitaminleri ve demir de alyuvar üretimi açısından oldukça yararlıdır.
Demir Açısından Zengin Besinler
RBC düşüklüğünün en sık karşılaşılan nedeni demir eksikliğidir. Demir eksikliği durumunda anemi oluşabilir ve bu da vücudun oldukça bitkin ve güçsüz hissetmesine sebep olabilir. Demir, vücutta alyuvarların oksijeni taşıması için gereklidir ve demir olmadan alyuvarlar erkenden yok olurlar. Demir açısından zengin besinleri tüketmek kandaki alyuvar sayısını arttıracağı gibi vücutta dolaşan kanın da sağlıklı olmasını sağlar. Demir açısında zengin bazı besinler:
- Yumurta
- Nohut
- Kırmızı et
- Tavuk eti
- Bezelye ıspanak gibi sebzeler
- Kabak çekirdeği
- Ton balığı
- Fasulye ve mercimek
B12 Açısından Zengin Besinler
B12 vitamini beynin çalışmasını arttırır ve yeni RBC’lerin (alyuvarların) üretilmesini sağlar. Aynı zamanda alyuvarların gelişip daha iyi çalışmalarını sağlar. B12 eksikliği kanda gelişmemiş alyuvarların (megaloblast) sayıca artması durumu olan megaloblastik anemi olarak adlandırılan hastalığa sebebiyet verebilir. B12 açısından zengin besinler:
- Süt ve peynir
- Soya sütü
- Yağsız yoğurt
- Ciğer eti
- Tavuk eti
- Somun, ton, alabalık gibi balık türleri
- Mercimek
- Badem
- Kuru kayısı
- Ay çekirdeği
- Pekmez
- Bitter çikolata
B6 Vitamini
Prioksidin olarak da bilinen B vitamini; kasların ve karaciğerin enerji kaynağı olan protein ve glükojeni kullanarak alyuvar üretir, kandaki RBC sayısının artmasında önemli rol oynar. B6 vitamini oksijeni vücutta taşıyan hemoglobin üretimine de yardımcıdır. B6 vitamini açısında zengin besinler:
- Ciğer
- Tavuk
- Yumurta sarısı
- Kuru fasulye
- Soya ürünleri
- Pancar
- Ispanak
- Brüksel lahanası
- Muz
- Şeftali
- Kuru erik
- Yulaf
Folik Asit
Folik asit yani B9 vitamini sinir sistemi ve böbrek üstü beşlerinin vücutta yeni hücreler üretebilmesi için gereklidir. Aynı zamanda RBC (alyuvar) üretimi için de gerekli olup eksikliğinde megaloblastik anemi hastalığı yaşanabilir. Folik asit açısından zengin besinler:
- Mercemek
- Nohut
- Kuşkonmaz ve ıspanak gibi sebzeler
- Tahıllar
- Pirinç ve makarna
- Gevrek
- Turunçgiller
Bakır
İletken bir metal olarak bilinen bakır, vücutta RBC( alyuvar) ve kolejen üretimi için gereklidir. Antioksidan olması yönüyle de hücrelere zarar veren serbest radikallerin azalmasına yardım eder. Kadın ve erkeklerde günlük olarak tüketilmesi gereken bakır miktarı 900 mcg’dir. Bakır açısından zengin besinler:
- Dana ciğeri
- Kaju
- Ay çekirdeği
- Mercimek
- Kuşkonmaz
- Mantar
- Şalgam
C vitamini
C vitamini suda çözünebilen bir vitamin olduğundan sürekli tekrar yenmesi gerekir. C vitamini açısından zengin birçok besin vardır. Yetişkinler günlük C vitamini günde 75 ila 90 mg olmalıdır. C vitamini kanda daha çok demirin emilimine yardımcı olduğundan direkt olarak alyuvar (RBC) üretimine yardımcı olur. C vitamini açısından zengin besinler:
- Portakal, kivi ve çilek gibi meyveler
- Greyfurt suyu
- Tatlı kırmızı biber
- Brokoli
- Domates
- Guava
- Papaya
A Vitamini
A vitamini kanda demir emilimi sağlayarak RBC alyuvar üretimine yardımcı olur. Aynı zamanda, retinol olarak da bilinir.
- Tatlı patates
- Havuç
- Dana ve koyun ciğeri
- Balık yağı
- Kaz ciğeri
- Keçi peyniri
- Maydanoz
- Lahana, karalahana ve ıspanak
- Kavun ve mango
E Vitamini
E Vitamini alyuvarların ömrünü uzatarak daha çok oksijen taşımalarına yardımcı olurlar. Aynı zamanda sinirlerde, kaslar ve kalp-damarda bulunan zarların korunmasını sağlarlar. Yetişkinlerde günlük E vitamini tüketimi 15 mg olmalıdır. Çoğu insan bütün E vitamini ihtiyacını aşağıda sıralanan listedeki bir besinden karşılayabilir. Şunu da unutmamak gerekir ki çok E vitamin içeren besinler yağ içerir.
- Buğday yağı
- Fındık, fıstık ve çamfıstığı
- Avokado
- Şalgam
- Ay çekirdeği
- Somon balığı
- Alabalık
- Mango
- Fındık ezmesi, fıstık ezmesi ve badem ezmesi