Bağırsakta, Kolonda Polip Nedir?
Bağırsak; sindirim sisteminin en önemli organlarından birisidir. Bu organ içinde dışkı üretilir ve saklanır. Bağırsak polipleri, bağırsakların iç yüzünde meydana gelen anormal büyümelere, kitlelere denir. Büyüme, kabartı veya salkım şeklinde görülebilir. Bu poliplerin çoğu zararsızdır ancak zaman içinde bağırsak kanserine dönüşebilir. Bağırsak polipleri kolon polipleri olarak da bilinir.
Bağırsak polipleri boyut ve sayı olarak çeşitlilik göstermektedir. 3 tip bağırsak polipi vardır:
- Hiperplastik polipler zararsızdır ve kansere dönüşmezler.
- Adenomatöz polipler en yaygın olanlardır. Çoğu kimsede kansere dönüşmeyecek olsa da, nadiren de olsa bağırsak kanserine dönüşme ihtimali vardır.
- Malign polipler, içlerinde kanser hücrelerine sahip olduğu mikroskobik inceleme altında kaydedilen poliplerdir.
Bağırsak Polip Belirtileri
Bağırsaklarında polipleri olan kişilerde genellikle herhangi bir belirti görülmez. Bu poliplerin kanserli oldukları genellikle yapılan rutin testler sırasında tesadüfen veya başka bir bozukluğun testleri esnasında teşhis edilir. Ancak bazen bağırsak polipleri çeşitli belirtilere yol açabilir;
Bağırsak polipleri belirtileri şunlar olabilir:
Rektumda kanama: Bu poliplerin en sık görülen belirtisidir, ancak kanama; anüste hemoroid veya küçük çatlak gibi diğer durumların bir işareti de olabilir.
Dışkı renginde bir değişiklik: Küçük polip kanaması dışkıda kırmızı çizgilere neden olabilir ve ağır kanama dışkıyı siyah gösterebilir. Bununla birlikte diğer faktörler de (gıda, ilaç ve takviyeler vb) dışkı renginde değişikliğe sebep olabilir.
Karın ağrısı: Bağırsakları kısmen tıkayan büyük polipler karında kramp ve ağrıya neden olabilir.
Demir eksikliği anemisi: Kişinin polipleri zamanla yavaşça kanarsa kişide demir eksikliği gelişebilir. Anemi ise halsizlik, ciltte solukluk, nefes darlığı, hafif kanama veya baygınlığa yol açabilir.
Kabızlık veya ishal dâhil olmak üzere bir haftadan uzun süren bağırsak hareketlerinde değişiklik olması
Büyük tuvalet ihtiyacını gidermek üzereyken mukus gelmesi
İshal veya kabızlık
Karın ağrısı
Demir eksikliği anemisi (uzun süredir kanama varsa)
Bağırsak Polip Nedenleri Nelerdir?
Bağırsakta görülen poliplerin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, polip geliştirme riskini artırabilecek bazı faktörler vardır. Bu risk faktörleri şunlardır:
- 50 yaşın üzerinde olmak
- Aşırı kilolu olmak
- Polip veya bağırsak kanseri öyküsü olan ailesi olmak
- 50 yaşından önce yumurtalık kanseri veya rahim kanseri olmak
- Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi bağırsakları etkileyen iltihabi bir hastalık yaşamak
- Tip 2 diyabetli olmak
- Lynch sendromu veya Gardner sendromu gibi kalıtsal bir bozukluğa sahip olmak
- Bağırsak poliplerinin büyümesine sebep olabilecek yaşam tarzı davranışları şunlardır:
- Sık sık alkol içmek
- Hareketsiz bir yaşam tarzına sahip olmak
- Yüksek yağlı bir beslenme düzeni takip etmek
- Aşırı kırmızı et tüketmek
- Yeteri kadar lif yememek
- Sigara içmek
- Şişman olmak
- Afrikalı-Amerikan kökenli olmak da bağırsak kanseri riskini artırır.
Kişide aşağıdaki kalıtsal durumlar varsa bağırsak polipi oluşma riski yüksektir:
- Ailesel adenomatöz polipozis (FAP)
- Gardner sendromu
- Peutz-Jeghers sendromu
Bu koşullara sahip kişiler ince ve kalın bağırsak dâhil olmak üzere birçok organda kanser geliştirme riski taşırlar.
Bağırsak Polipi Nasıl Tedavi Edilir?
Bağırsak polipi için en iyi tedavi poliplerin ameliyatla alınmasıdır. Bu işlem genellikle kolonoskopi ile yapılır. Kolonoskopi işleminde; ucunda kamera olan ince ve esnek bir boru anüs içerisinden sokulur. Bu işlem bağırsak ve rektumların görülmesine olanak verir. Eğer polip bulunursa, doktorunuz hemen çıkartabilir veya analiz için doku örnekleri alabilir. Polipler daha sonra tipi ve kanserli olup olmadığının öğrenilmesi için mikroskop altında incelenir. Doktorlar genellikle ameliyat yapmadan polipleri alabilmektedirler.
Ancak eğer bu polipler kolonoskopi işleminde alınamadıysa ve büyükse ameliyat ile alınması gerekebilir. Çoğu vakada bu işlem laparoskopik cerrahi ile yapılabilir. Bu tip ameliyatlar minimal yayılımcıdır ve laparoskop olarak adlandırılan bir alet kullanılmaktadır. Laparoskop ise; yüksek yoğunluklu bir ışık ve önünde yüksek çözünürlüklü bir kamera bulunduran ince ve uzun bir tüptür. Bu alet, karında bir kesik yoluyla sokulur. Doktor kamera sayesinde bağırsağı görerek polipleri çıkarır.
Bağırsak ve rektumun alınması:
Tıpta total proktokolektomi olarak bilinen bu uygulama, kişide ciddi bir rahatsızlık veya kanser olduğunda yapılmaktadır. Doktorlar kişide ailevi adenomatöz polipozis (FAP) gibi nadir görülen kalıtsal durumlarda bu seçeneği önermektedir. FAP; bağırsak ve rektum kanserine neden olan kalıtsal bir durumdur ve polipin alınması kanser oluşumunu engelleyebilir.
Doktor polipi çıkardıktan sonra uzmanlar tarafından incelenmek üzere laboratuvar testine gönderir.
Bu çıkarılan polip uzman olan bir patolog tarafından bir mikroskop altında incelenir, iyi huylu veya kanserli mi olup olmadığını kontrol edilir.
Bağırsakta Polip Nasıl Önlenir?
Aşağıdaki gibi sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları edinerek bağırsak poliplerini geliştirme riski düşürülebilir:
- Az yağlı bir beslenme planı takip etmek
- Meyve, sebze ve lif açısından yüksek beslenmek
- Sağlıklı kiloyu korumak
- Sigarayı bırakmak
- Alkol kullanımından kaçınmak
- Bağırsak polipleri olan kişiler, kanser riski için düzenli olarak bağırsak kontrolü yaptırmalıdır.