Lateks Alerjisi Ne Demek?
Lateks birçok bitkide ancak özellikle de Hevea brasiliensis denilen ağaçta bulunan doğal bir bileşiktir. Lateks, Brezilya kauçuk ağacı Hevea brasiliensis’in sütlü özünden yapılan doğal bir lastiktir. Lateks, medikal eldivenler ve silgi gibi okul malzemeleri de dâhil olmak üzere çok çeşitli ürünlerde kullanılmaktadır. Lateks alerjisi latekste bulunan proteinlere karşı oluşan alerjik bir reaksiyondur.
Alerjiye sebep olan lateks ürünleri şunlardır:
- Eldiven, şırınga, bandajlar, IV tüpleri ve kateter gibi tıbbi cihazlar;
- Lastik saplı diş fırçaları, sulama uçları, ortodontik lastik bantlar;
- Pantolon, iç çamaşırı, spor ayakkabısı, çorap ve külotlu çorap, mayo gibi elastik kemer gibi kıyafetler;
- Şişe, çocuk bezleri, lastik pantolon, emzik, diş çıkarma oyuncakları gibi çocuk eşyaları;
- Döşeme, halı paspasları, banyo paspasları, lastik eldiven, lastik ve paspas gibi ev eşyaları;
- Diyafram, prezervatif ve yetişkin bezi gibi kişisel bakım ürünleri;
- Lastik bant ve silgi gibi büro malzemeleri;
- Silgi, kauçuk, çimento ve boya gibi okul malzemeleri.
Lateks Alerji Belirtileri Nelerdir?
Belirtiler kişiden kişiye göre değişiklik göstermektedir. Bu alerji belirtileri; lateks içeren madde ile temas sonrası hemen ortaya çıkmaktadır. Ancak, belirtileri geciken kişilerde ise kızarıklık ve kaşıntı görülecektir. Bu kişilerin, lateksin kendisinden ziyade lastik üretiminde diğer maddelere karşı alerjisi olma olasılığı daha yüksektir.
Alerjik reaksiyonun derecesi kişiden kişiye değişir. Bazı insanlar; gözde kaşıntı, hapşırma, burun akıntısı veya kaşıntılı döküntüleri de yaşarken diğer insanlar anafilaksi adı verilen ciddi bir alerjik reaksiyona sahip olabilen latekse karşı hafif bir reaksiyona sahip olabilirler.
Lateks alerjisi belirtileri şunlardır:
- Kaşıntılı veya sulu gözler
- Nefes alırken hırıltı veya ıslık sesi
- Ciltte kurdeşen ya da kabarık kaşınmalar
Bazı durumlarda ciddi reaksiyonlar (anafilaktik şok) ortaya çıkabilir ve bu durum şunlara neden olabilir:
- Solunum problemi
- Göğüste sıkışma
- Boğaz veya dilin şişmesi
- Dudak ve dilde kızarıklık ve şişkinlik
- Burun akıntısı veya burun tıkanıklığı
- Nefes darlığı (hırıltı ile veya olmadan)
- Karın ağrısı
- İshal
- Kusma
- Kalbin hızlı atması
- Baş dönmesi
Not: Şiddetli reaksiyonlar derhal acil tedavi gerektirir.
Lateks Alerji Sebepleri Nelerdir?
Çok az bir lateksle temas vücutta alerjik reaksiyona sebep olabilmektedir. Lateks alerjisi lateks maddesini vücudumuzun zararlı bulmasından meydana gelir.
Çok uzun süre latekse maruz kalan kişilerin alerjik reaksiyon yaşama ihtimali daha yüksektir. Bu sebeptendir ki sağlık çalışanları, işçi ve sanayi çalışanları bu alerjiye daha eğilimlidir. Alerji geçmişi olan kişilerde ve Spina bifida olan çocuklarda bu alerji oluşum riski daha yüksektir.
Kimler Lateks Alerji Riski Taşır?
Latekse sıklıkla maruz kalan kişilerde lateks alerjisi geliştirme riski daha yüksektir. Bu kişiler ise:
- Sağlık çalışanları ve kauçuk sanayi çalışanları
- Spina bifida olan çocuklar
- Boşaltım sistem problemleriyle doğan çocuklar
- Birçok ameliyat geçiren çocuk veya yetişkinler
- Bazı yiyeceklere alerjisi olan kişilerde ayrıca lateks alerjisi olabilir. Bu gıdalar şunlardır: muz, avokado, kestane, kivi, papaya, incir, şeftali, nektarin, erik, domates ve kereviz.
Lateks Alerji Nasıl Teşhis Edilir?
Lateks alerjisini teşhis etmek için, doktorunuz tıbbi geçmişinizi değerlendirecek ve fiziksel bir muayene yapacaktır. Yapılan bu muayenede tepkileriniz ve tetikleyicilerinizle ilgili sorular sorulur. Bir kan testi teşhisi doğrulayabilir.
Lateks ile temas eden bir saat içinde meydana gelen bir reaksiyon varsa, kişinin lateks alerjisi olması muhtemeldir. Doktorunuz muhtemelen bir deri dikeni testi veya küçük bir kan örneğindeki antikor sayısını inceleyen bir kan testi kullanarak bunu doğrulayacaktır.
Lateks Alerji Tedavisi
Lateks için bir tedavi yöntemi yoktur, en etkili yöntem tüm lateks ürünlerinden uzak durmaktır. Hafif reaksiyonlarda, doktorunuz belirtileri geçirmek için antihistaminler verecektir. Ancak eğer ciddi reaksiyon durumu söz konusu ise enjekte edilebilir epinefrin anafilaksi kullanılabilir.
Lateks alerjisi için tedavi yoktur, ancak lateks içeren ürünlerden kaçınarak yönetilebilir. Lateks içeren hangi ürünleri kullandığınızı öğrenin. Etiketleri kontrol edebilirsiniz. Sonrasında size uygun lateks içermeyen alternatifler bulabilirsiniz.
Lateksin neden olduğu alerjik reaksiyon antihistamin, kortikosteroid ve epinefrin enjeksiyonları ile tedavi edilebilir. Epinefrin enjeksiyonları genellikle ani veya tip I hipersensitivite reaksiyonları ve anafilaksi durumunda kullanılır. Öte yandan, gecikmiş reaksiyon veya kontakt dermatit topikal ve oral kortikosteroidlerin yardımıyla yönetilebilir.
Lateks Alerjisi Nasıl Önlenir?
- Temizlik, bulaşık ve diğer ev işleri için lateks olmayan eldiven kullanın.
- Elastik kemer veya lastik tabanlar için kıyafetlerinizi kontrol edin. Çorap ve mayolarda bile elastik lateks olabilir.
- Lastik yağmurluklar ve yağmur botları giymeyin.
- Banyonuzu kontrol edin ve lateks prezervatiflerden, lastik banyo paspaslarından ve diş fırçalarındaki lastik içeriklerden kaçının.
- Doktor, diş hekimi ve diğer sağlık hizmeti sağlayıcılarının lateks alerjiniz hakkında bilgilendirin. Sizi muayene ederken veya tedavi ederken lateks olmayan eldivenler ve tıbbi ürünler kullanmalıdırlar.
Lateks Alerjim Varsa Hangi Yiyecekler Sorun Yapabilir?
Bazı yiyecekler lateks proteinine çok benzeyen proteinlere sahiptir. Lateks alerjiniz varsa, bu, belirli yiyecekleri yediğinizde çapraz reaksiyon yaşayacağınız anlamına gelir. Çapraz reaksiyonu tetikleyen en yaygın gıdalar şunlardır:
- Avokado
- Muz
- Kestane
- Kivi
- Beyaz patates
- Domates