Nörojenik Mesane Ne Demek Neden Olur Belirtileri Neler Nasıl Tedavi Edilir?
Nörojenik mesane, mesanenin sinir hasarı sonucu normal çalışmadığı anlamına gelir. İdrar yolları kas ve sinirleri birlikte çalışarak doğru zamanda idrarı vücuttan atarlar. Sinirler mesane, omurilik ve beyine mesaj yollar. Bu mesaj mesane kaslarının rahatlaması ile ilgilidir. Beyin bu süreci düzenler ancak idrar çıkışı için bu mesaj bazen beyinden mesaneye ulaşmaz. Bu durum da nörojenik mesane olarak adlandırılır. Nörojenik mesanede, bu sinirler olması gerektiği gibi çalışmaz bunun sonucunda ya istemsiz işeme meydana gelir veya tuvaletinizin geldiğini anlamazsınız. Bu hastalık için tedavi şekli kontrolün tekrar kazanılmasına yardımcı olabilir. Nörojenik mesane hastalığı yaşayan insanlarda mesanenin uygun şekilde boşalmasını engelleyen sinir hasarı nedeniyle mesaneyi kontrol altında tutamazlar.
İki tip nörojenik mesane hastalığı vardır:
Mesanenin çok fazla çalışması idrar çıkışı üzerinde çok az veya hiç kontrol edememeye sebep olur. Bu durumda birden ve ani idrara çıkışlar yaşanır. (Ayrıca spastik veya hiper refleksli mesane olarak da adlandırılır).
Mesanenin çok az çalışması da idrar tutma için kasların yeteneğini yitirmesine sebep olur. Artık mesaneniz dolduğunda veya tamamen boşaltabildiğini anlayamazsınız, bu yüzden mesane aşırı dolar ve idrar sızar. (Bu da flaccid veya hipotonik mesane olarak adlandırılır).
Nörojenik Mesanenin Sebepleri Nelerdir?
Merkezi sinir sistemi ile ilgili olan hastalıklar sonucu nörojenik mesane hastalığı meydana gelir. Bu hastalıklar arasında şunlar vardır:
- Alzheimer hastalığı
- Spina bifida gibi omurilikte doğum kusurları
- Beyin veya omurilik tümörleri
- Serebral palsi
- Beyin iltihabı
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) gibi öğrenme güçlüğü
- Multipl skleroz (MS)
- Parkinson hastalığı
- Omurilik yaralanması
- Felç
- Sinirlerin hasar gördüğü durumlar da nörojenik mesaneye sebep olabilir. Bu durumlar arasında şunlar vardır:
- Sinir hasarı (nöropati)
- Uzun süreli, yoğun alkol kullanımı nedeniyle sinir hasarı
- Uzun süreli diyabet nedeniyle sinir hasarı
- Vitamin B12 eksikliği
- Sifilizden kaynaklanan sinir hasarı
- Pelvik cerrahiye bağlı sinir hasarı
- Bel fıtığı veya spinal kanal darlığından kaynaklanan sinir hasarı
Nörojenik Mesane Belirtileri Nelerdir?
Nörojenik mesane, idrar tutma kontrolünün kaybolmasına sebep olur. Belirtiler bu duruma sebep olan hastalığa bağlıdır. İdrar tutama belirtileri arasında yer alır.
Mesanenin çok fazla çalışmasının belirtileri şunlardır:
- Çok az miktarda sık sık idrar yapmak zorunda kalmak
- Tüm idrarı mesaneden boşaltma sorunları
- Mesane kontrolünün kaybı
Mesanenin çok az çalışması belirtileri şunlardır:
- Mesanenin dolu olması ve muhtemel idrar kaçağı
- Mesanenin ne zaman dolduğunu anlayamama
- Mesaneden idrar yapmaya veya boşaltma problemleri (idrar birikimi)
Diğer Belirtiler:
- Mesane kontrolünün kaybı
- İdrar kaçırma
- Sızıntı veya idrar toplaması
- Tuvalet çıkma yetersizliği
- Mesanenin tamamen boşalmaması
- İdrarda kan
- Kabızlık
- Bağırsakları kontrol edememe
- Böbrek taşları veya mesane taşları
- Özellikle ateşli, idrar yolu enfeksiyonları
Nörojenik Mesane Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Doktorunuz bu durumdan şüphelendiğinde; beyin, omurilik ve mesaneyi kontrol edecektir. Hastalık geçmişine bakıp fiziksel muayene edecektir. Yapılacak diğer testler arasında şunlar vardır:
Kafatası ve omurga röntgenleri: Bu görüntüleme testi, doku, kemik ve organların görüntülerini almak için görünmez enerji ışınları kullanır.
Mesane ve üreterlerin görüntüleme testleri
Ultrason (ayrıca sonografi olarak da adlandırılır): Bu görüntüleme testi, bilgisayar ekranında organların görüntülerini oluşturmak için yüksek frekanslı ses dalgaları kullanır.
Sistoskopi: Doktorunuz idrar yolunu incelemek için idrar yoluna ince, esnek bir tüp ve görüntüleme cihazı yerleştirir. Tümör veya taş gibi yapı değişikliklerini veya tıkanıklıklarını kontrol eder.
Ürodinami gibi mesaneyi doldurmayı içeren testler: Bu testler mesanenin ne kadar tutabildiğini ve tamamen boşalıp boşalmadığını kontrol eder.
Nörojenik Mesane Nasıl Tedavi Edilir?
Nörojenik mesane hastalığında uygulanacak tedavi altta yatan asıl sebebe bağlıdır.
Böbrek hasarının önlenmesi amaçlanır ve tedavi içerebilir:
- İlaçlar
- Mesaneyi normal zamanlarda kateterle boşaltmak
- Enfeksiyonu azaltmak için önleyici antibiyotikler
- İdrar tutmak için şişirilebilir ve serbest bırakmak için mesane boynuna bir yapay manşet yerleştirmek
- Taşları veya tıkanıklıkları gidermek için ameliyat
- Mesane kası içine botoks enjeksiyonları
- Kegel pelvik taban kaslarını güçlendirmek için egzersizler
- Mesane aktivitesini canlandırmak veya yavaşlatmak için bir elektrikli cihazın yerleştirilmesi
İlaçlar
Özellikle nörojenik mesane için kullanılan bir ilaç yoktur. Ancak, bazı ilaçlar kas kasılmalarını arttırıp azaltabilir. Bu şekilde idrar yollarının tamemen doğru şekilde boşaltımına yardımcı olunur. Mesaneyi rahatlatan ilaçlar arasında:oxybutynin, tolterodine ya da propantheline bulunur. İlaçlar belli sinirleri daha aktif çalışmasını sağlar (bethanechol)
Botoks
Doktor mesane veya idrar sfinkters içine botoks enjekte edebilir.Botoks, mesane çok fazla aktif olduğu durumlarda ve ilaçlara cevap vermediği zamanlarda yapılan enjeksiyonlardır. İlaç etkisiz kalıyorsa doktorunuz, alternatif olarak mesane duvarına botulinum toksini enjeksiyonu önerebilir. Bu tedavi aşırı aktif detrusor kasını yatıştırır ve mesane kapasitesini artırır.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Bu değişiklikler arasında mesaneyi rahatsız edecek bazı yiyecek ve içeceklerin tüketiminden kaçınmak yer alır.Bu besinler arasında kahve, gazlı içecekler, baharatlı yiyecekler ve turunçgilleri içerir. Kilo vermek, mesanedeki baskıyı hafifletebilir. İdrara çıkmadan gecikme olarak adlandırılan davranışsal bir tedavi, bazı kişilerin idrar kontrolüne yardımcı olabilir.
Ameliyat
Eğer yaşamınızda yaptığınız değişikiler ve ilaç tedavisi yanıtsız kaldıysa, doktor ameliyatı önerebilir.
Kateter
Temiz aralıklı kateterizasyonda (CIC), idrarı boşaltmak için üretra içine bir kateter yerleştirilir. Bu genellikle günde 3-4 saatte bir yapılmalıdır.