PCT (Prokalsitonin) Nedir, PCT Yüksekliği Ve Düşüklüğü, Normal Değerleri Nedir?
PCT olarak da bilinen Prokalsitonin kan sayımı testi sırasında ölçülen değerlerdendir. Prokalsitonin (PCT) kalsitonin hormonunun yapımında rol alan bir birleşendir. PCT (prokalsitonin) testi, sepsis (yani kan zehirlenmesi) şüphesi bulunan hastalara uygulanan bir kan testidir. PCT yüksekliği sepsise işaret edebilir.
Prokalsitonin (PCT) genelde tiroit bezlerinde C-hücreleri denilen özel hücreler tarafından üretilir ve kanda düşük seviyede bulunur. Ancak, vücutta hastalıklar yaşanıyorken özellikle de bölgesel enfeksiyona zıt olarak tüm vücutta bakteri enfeksiyonu yaşandığı sırada PCT başka hücreler tarafından yüksek oranda üretilebilir. PCT artışının diğer sebepleri ise; travma, ameliyat, pankreatit(pankreas iltihabı), kalp krizi, ciltte yanık, organ (böbrek, kalp, akciğer vb) naklidir.
PCT (Prokalsitonin) Testi Nedir?
Prokalsitonin testi kandaki prokalsitonin seviyesini ölçen bir testtir. Bu seviyenin yüksek çıkması (sepsis) kan zehirlenmesi gibi ciddi bakteri enfeksiyonlarının belirtisi olabilir. Sepsis vücudun enfeksiyonlara karşı vücudun ciddi tepkisidir. Bu durum, vücudun bir bölümünde örneğin idrar yolları, cilt enfeksiyonu gibi enfeksiyonlarının kana bulaşması sonucunda olur. Sepsis (kan zehirlenmesi) bedenimizde ciddi reaksiyonlara sebebiyet verebilir. Kalp atışlarında hızlanma, nefes darlığı, tansiyonun düşmesi gibi durumlara yol açabilir. Eğer tedavi edilmezse, sepsis organ yetmezliğine hatta ölüme bile sebep olabilir.
Prokalsitonin testi vücutta sepsis gibi ciddi bakteri enfeksiyonlarının erken teşhisinde oldukça yararlıdır. Bu test, doğru tedaviye başlanıp hayati tehlike oluşturacak durumlardan uzak kalmayı sağlar.
PCT (Prokalsitonin) Sonuçları Ne Anlam İfade Eder?
Prokalsitonin sonuçları bir uzman tarafından incelenip yorumlanmalıdır. Prokalsitonin sonuçları şu gibi yorumlanabilir:
- Prokalsitonin 0-.05 µg/L: Sağlıklı bir bireyde beklenen değerdir.
- Prokalsitonin seviyesinin .5 µg/L’den düşük olması, enfeksiyon belirtisi olabilir ancak sepsis gibi sistematik enfeksiyon değildir. Diş iltihaplanması veya solunum enfeksiyonları gibi bölgesel enfeksiyonlar olabilir.
- Prokalsitonin seviyesi .5 – 2 µg/L arasında ise bu sistematik enfeksiyon oluşumunu gösteriyor olabilir am abu sepsis teşhisi değildir.
- Prokalsitonin seviyesinin 2-10 µg/L arasında ise bu sepsis olabilir.
- Prokalsitonin seviyesi10 µg/L veya daha yüksekse bu durum ciddi sepsis veya septik şok olduğunu gösterir ve bu durumlarda ilaç ve sıvı tedavisi hemen başlamalıdır.
PCT Yüksekliği Neden Olur?
Kanda PCT seviyesinin yükselmesi sepsis ve sepsis gibi diğer enfeksiyonlar (bakteriyel zatürre, menenjit gibi) gibi durumlardan kaynaklanabilir. Bunun dışında birkaç durumda daha yükselebilir; Yeni doğan bebeklerde PCT değeri enfeksiyon olmasa da yüksektir. Bazı ilaçların yan etkileri PCT seviyesini artırabilir, şok durumu, tiroid kanseri ve organlara oksijen taşınmasını azaltan diğer tıbbi durumlar (kan pıhtısı gibi) kanda PCT oranını yükseltebilir.
PCT Düşüklüğü
PCT düşüklüğü genellikle herhangi bir soruna işaret etmez. Ancak PCT değeri yüksek olmasına rağmen sepsis olmayan hastalar olabileceği gibi, PCT düşüklüğü olup, sepsis teşhisi koyulan hastalar da olabilir. Şayet PCT testi, hastalığın erken evrelerinde yapılmışsa, PCT değerleri düşük olabilir. Fakat birkaç saat içerisinde muhtemelen yükselecektir. Enfeksiyonun kaynağı tam belirli olmadığı durumunda da PCT düşüklüğü ile karşılaşılabilir.
PCT (Prokalsitonin) Testi Ne İçin Kullanılır?
Prokalsitonin testi şunlar için kullanılır:
- Sepsis ve menenjit gibi diğer bakteri enfeksiyonların teşhisinde,
- Çocuklarda idrar yolları enfeksiyonu ile birlikte böbrek enfeksiyonun teşhisinde,
- Sepsis enfeksiyonunun ciddiyetinin teşhisinde,
- Bakteri sebepli hastalık veya enfeksiyonların teşhisinde,
- Antibiyotik tedavisinin etkili olup olmadığını takibinde kullanılır.
PCT (Prokalsitonin) Testi Neden Yapılır?
Sepsis ya da diğer ciddi bakteri enfeksiyonları belirtileri taşıyorsanız prokalsitonin testi yaptırmanız gerekebilir. Bu belirtiler şunlardır:
- Ateş ve titreme
- Terleme
- Sersemlik
- Yoğun ağrı
- Kalp atışlarında hız
- Nefes darlığı
- Çok düşük tansiyon
Bu test genellikle hastane ortamında yapılır. Çoğunlukla acile gelen hastalar için olsa da hali hazırda hastanede yatmakta olan hastalar için de bu test yapılır.
PCT (Prokalsitonin) Testi Sırasında Ne Olur?
Hemşire ufak bir iğne yardımıyla koldan kan alır. İğneyle alınan kan bir tüpe çekilir. Bu işlem genellikle 5 dakikadan az sürmektedir.
PCT (Prokalsitonin) Testi İçin Önceden Hazırlık Yapmama Gerek Var mıdır?
Prokalsitonin testi için önceden yapılması gereken özel bir hazırlık yoktur.
PCT (Prokalsitonin) Testi Yaptırmada Herhangi Bir risk Var mıdır?
Kan tahlili alırken çok ufak bir risk vardır. Ufak acı veya kan anılan yerde morarma yaşayabilirsiniz. Ancak bu gibi belirtiler hızla yok olur.
PCT (Prokalsitonin) Testi Sonuçları Ne Anlama Gelir?
Eğer prokalsitonin seviyeniz yüksekse, büyük ihtimalle sepsis veya menenjit gibi ciddi bakteri enfeksiyonu yaşıyorsunuz demektir. Seviye ne kadar yüksekse enfeksiyonun ciddiyeti de o kadar yüksektir. Eğer enfeksiyon tedavisi görüyorsanız, Prokalsitonin seviyesinin düşmesi tedavinin işe yaradığı anlamına gelir.
PCT (Prokalsitonin) Testi Hakkında Bilmem Gereken Başka Bir Şey Var mı?
Prokalsitonin testi diğer enfeksiyon testleri gibi belirgin ve net değildir. Bu yüzden doktorlar tam teşhis için başka testler de yapacaktır.
PCT (Prokalsitonin) Yüksekliği Diğer Sebepleri
Sepsisin yanında, prokalsitonin yüksekliğinin başka ek sebepleri olabilir;
Yenidoğanlarda, enfeksiyon olmadan kandaki prokalsitonin oranı yüksektir. Ameliyat ya da travma gibi olaylarda yaralılarda sepsis hastalığı olmasa bile prokalsitonin seviyesi yüksek olabilir. Bazı ilaçlar prokalsitonin seviyesini arttırabilir.
Dokulardaki oksijeni azaltan durumlarda hiçbir enfeksiyon söz konusu değilken prokalsitonin seviyesi yüksek olabilir. Bu astım veya zatürre gibi durumlarda oksijen alımının az olmasından kaynaklıdır.