Sedimantasyon, Eritrosit Sedimentasyon Hızı Sedim Nedir?
Sedimantasyon testi vücutta ne kadar iltihap olduğunu ölçmek için yapılır. Bu test ayrıca Sedimentasyon Hızı ve Eritrosit Sedimantasyon testi, Sedimantasyon 1 saat (60 dk) testi olarak da adlandırılır. Eritrosit sedimantasyon oranı (ESR) vücuttaki iltihap kontrolü için yapılan bir testtir. Bu test iltihabın sebebini ya da nerede olduğunu göstermez yalnızca vücutta iltihap olup olmadığını gösterir. Genellikle diğer testlerle birlikte yapılır. Bu test, kırmızı kan hücrelerinin (eritrositlerin) 1 saatte bir test tüpüne ne kadarının dibe çöktüğünü ölçer. Bu nedenle Sedimantasyon 1 Saat Testi olarak da adlandırılır.
ESR (Eritrosit Sedimantasyon Oranı); sed veya sedimentasyon oranı olarak da bilinen bu test hastalık, bazı enfeksiyon, kanser veya bazı otoimmün hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkabilecek iltihabı kontrol etmek için yapılır.
Sedimantasyon 40 Ne Demektir? Sedimantasyon seviyesi 40 ila 100 mm/arasındaysa, polimiyalji romatizması gibi vücuta kronik iltihabi bir hastalık olduğu anlamına gelir.
Sedimantasyon Sediment Kan Testi Nedir?
Sedimantasyon kan testi, iğneyle damardan bir kan örneği alınarak yapılan normal bir kan testidir. Kan, örnek bir test tüpünde toplanır ve daha sonra test için laboratuvara gönderilir. Uygulaması basittir ve birkaç dakika içinde yapılır.
ESR (sedimantasyon oranı), vücuttaki iltihabı tespit etmek ve izlemek için kullanılan yaygın bir kan testidir. Sedimantasyon oranı aynı zamanda eritrosit sedimentasyon hızı olarak da adlandırılır çünkü bu test; kan tüpündeki kırmızı kan hücrelerinin (eritrositlerin) tüpün dibine düşme hızının bir ölçüsüdür.
Normal Sedimantasyon (ESR) Değerleri Nedir?
Yaş Normal Aralığı (mm / saat = saatte milimetre)
- 50 yaş altı erkek <15 mm / saat
- 50 yaşın üstünde erkekler <20 mm / saat
- 50 yaşın altındaki kadınlar <30 mm / saat
- 50 yaşın üzerindeki kadınlar <30 mm / saat
- Yenidoğan 0 – 2 mm / saat
- Yenidoğandan Ergenliğe 3 – 13 mm / saat
- Yetişkin kadınlarda 0 – 20 mm / saat
- Gebelik 1. Trimester 4 – 57 mm / saat
- Gebelik 2. Trimester 7 – 47 mm / saat
- Gebelik 3. Trimester 13 – 70 mm / saat
Sedimantasyon (ESR) Kan Testi Neden Yapılır?
Eritrosit sedimantasyon oranı kandaki enfeksiyon tespiti için yapılan bir testtir. Bu test vücutta iltihap oluşumundan şüphelendiğinde yapılır ve vücutta iltihap olduğunda da bu kanda gözükür. ESR de kandaki iltihap seviyesini ölçen bir tür testtir. Bu test vücutta iltihabın nedenini göstermez. Enfeksiyonları, kanseri ve otoimmün hastalıkları tespit etmeye yardımcı olur. Bu test bir teşhis testi değildir çünkü iltihaba neden veya neyin neden olduğunu gösteremez, ancak sadece vücutta bir iltihap mevcutsa onu gösterebilir. Bu nedenle ESR testi genellikle diğer kan ve tanı testleri ile birlikte yapılır. Aşağıda sıralanan bazı belirtiler yaşandığında bu test yapılabilir:
- Eklemlerde ağrı
- Baş ağrısı
- Boyun ve omuz ağrıları
- Sindirim problemleri
- Pelvik ağrısı
- Vücutta kırmızı kan oranında düşüklük
- Beklenmeli kilo verişler
- İştahın azalması
Sedimantasyon Oranının (ESR) Yüksek Olmasının Sebepleri Nelerdir?
Eritrosit sedimantasyon oranı (ESR) vücutta hastalık enfeksiyon gibi ya da iltihaba yol açan durumların tespiti için yapılır. Bu test; belirli bir hastalığın teşhisinde doğrudan yardımcı olmamasına rağmen, doktorun gerçek problemi tespit etmek için başka hangi testlere ihtiyaç duyulacağı konusunda yardımcıdır. Genellikle diğer testlerle birlikte yapılır. İltihap; kırmızı kan hücrelerinin birbirine yapışmasına neden olur ve kümeler oluşturur. Bu kümeler normal kırmızı kan hücrelerinden daha ağırdır. Sedimantasyon testinde, kan bir test tüpüne konur ve çökmesi izlenir. Eğer vücutta iltihap varsa, kırmızı kan hücreleri birlikte toplanır ve tüpün tabanına hızla çöker. Eğer iltihap yoksa, kırmızı kan hücreleri daha yavaş çöker. Yüksek ESR seviyesi, vücudun herhangi bir yerinde iltihap olduğunun göstergesi olabilir. Sedimantasyon yüksekliği şu gibi durumlardan kaynaklanabilir;
- Annemi (Kansızlık)
- Lenfoma ve çoklu miyelom gibi kanser türleri
- Enfeksiyon
- Tiroid bezinin iltihaplanması (Graves hastalığı)
- Viral enfeksiyonlar
- Eklem iltihabı
- Romatizmal ateş
- Damar hastalığı
- İltihabı bağırsak hastalığı
- Kalp hastalığı
- Tiroid hastalığı
- Böbrek hastalığı
- Bazı kanserler ( lenfoma veya çoklu miyelom)
- Kanda çok fazla fibrinojen olması
- Alerjik veya nekrotizan vaskülit
- Birincil makroglobulinemi
- İhtiyarlık
- Gebelik
- Dev hücreli arterit
- Tiroid hastalığı
- Waldenström makroglobulinemisi
- Bazı kireçlenmeler
- Kemik enfeksiyonu
- Kalp enfeksiyonu
- Kalp kapak enfeksiyonu
- Romatizmal ateş
- Cilt enfeksiyonu
- Sistemik enfeksiyon
- Tüberküloz
- Adet döneminde
- Yaş: Yaş ilerledikçe sed oranı artar.
- Kortizon ilaçları, nonsteroidal, anti-enflamatuarlar (NSAID’ler), heparin, doğum kontrol hapları, prokainamid, teofilin, A vitamini, aspirin, kinin, metotreksat, tamoksifen, bazı antibiyotikler ve bazı antikonvülzan ilaçlar ESR seviyesinde yükselişe neden olabilir.
- Zatürree
- Pelvik inflamatuvar hastalık
- Apandisit
- Böbrek, kemik, eklem, deri veya kalp kapakçıkları enfeksiyonları
- Bazı iltihaplı hastalıklar (eklem iltihabı veya polimiyaljiya romatika gibi)
- Kronik böbrek yetmezliği
- Kan zehirlenmesi
- Sistemik lupus eritematozus (SLE) (iltihabi bir hastalığın vücutta dokulara saldırması)
- Romatizmal eklem iltihabı (eklem ağrısına neden olan iltihabi bozukluk)
- Polimiyajiya: Polimiyalji (PMR), kasların ağrı ve sertliği ile tanımlanabilir. Omuz, boyun, kol, kalça ve uyluklarda ağrı olması hastalığıdır. PMR’nin bilinen bir nedeni yoktur ve genellikle 50 yaş ve üstü insanlarda görülür.
- Nekrotizan vaskülit (kan akışını yavaşlatan iltihaplı kan damarları)
- Hiperfibrinojenemi (kardiyovasküler hastalıklara sebep olan kandaki yüksek fibrinojen)
- Makroglobulinemi (bir tür kanser)
- Doğum kontrol hapını kullanımı
- Deri veremi gibi otoimmün hastalıklar
Sedimantasyon Yüksekliği Belirtileri
- Halsizlik
- Ciltte kızarıklık, ağrı, şişme
- Eklem ağrısı
- Baş ağrısı
- Ciltte döküntü
- Ateş
- Boğaz ağrısı
- Vücutta iltihap olması
Sedimentasyon Hızı (ESR) Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?
Düşük bir ESR testi sonucu şunlardan dolayı olabilir:
Düşük ESR oranı genellikle bir sorun teşkil etmez. Bunun yanında, eğer bu değer çok düşükse, kişinin aşağıda belirtilen koşulların birine sahip olabileceğinin habercisi olabilir.
- Orak hücre anemisi
- Kalp yetmezliği
- Hiperviskozite
- Lökositoz(akyuvar çokluğu)
- Hipofibrinojenemi (düşük fibrinojen seviyesi)
- Düşük plazma proteini (karaciğer veya böbrek hastalığı)
- Polisitemi (Kemik iliğinde kırmızı kan hücrelerinin üretiminin arttığı bir hastalık)
- Konjestif kalp yetmezliği
- Şeker yüksekliği
- Karaciğer hastalığı
- Düşük plazma proteini
- Lökositoz
- Kronik lenfositik lösemi
- Kanda artmış safra asitleri, fosfolipidler, kortikosteroidler, glukoz, albümin varlığı
- Pıhtılaşmış kan
- Sferositoz (kümeleşme az)
- Yenidoğanlar da bu oran düşük olabilir.
- Orak hücre anemisi, sferositoz, mikrositoz, anizositoz, poikilositoz akantositozu gibi eritrosit anomalileri
- Anti-inflamatuar, yüksek miktar salisilat içeren ilaçlar, kortizon ve asparaginaz gibi ilaçlar da sedimantasyon miktarını düşürebilir.
Sedimantasyon Yüksekliği Veya Düşüklüğü Nasıl Normale Döner?
Sedimantasyon düşüklüğünden yahut yüksekliğinden muzdaripseniz en kısa zamanda bir Dahiliye doktoruna gitmelisiniz. Doktor size çeşitli testler uygulayacak ve bu durumun nedenini tespit edip gerekli tedaviyi gerçekleştirecektir.