Özofajit (Yemek Borusu İltihabı) Nedir?
Özofajit; yemek borusunda, çeşitli nedenlerden dolayı, iltihap veya tahriş meydana gelmesine denir. Yemek borusu; besinleri ağızdan mideye taşıyan bir tüptür. Besin alerjileri, enfeksiyon, kandida enfeksiyonu, reflü hastalığı, ameliyat ve bazı iltihap sökücü ilaçların kullanımı bu durumun öne çıkan sebeplerindendir. Yemek borusu iltihabı (özofajit) her yaştan insanda görülen yaygın bir hastalıktır. Bu hastalığın belirtileri arasında; yutkunmada zorluk, mide yanması, bulantı ve kusma bulunmaktadır. İyi bir beslenme düzeni bu belirtilerin şiddetini azaltmaya yardımcı olacaktır.
Yemek Borusu İltihabı (Özofajit) Belirtileri Nelerdir?
Yemek borusu iltihabı belirtileri:
- Yutkunma güçlüğü (disfaji)
- Yutkunulduğunda acı(odinofaji)
- Boğaz ağrısı
- Boğuk ses
- Mide ekşimesi
- Reflü
- Göğüs ağrısı
- Mide bulantısı
- Kusma
- Rpigastrik karın ağrısı
- İştahta azalma
- Öksürük
Yemek Borusu İltihabı (Özofajit) Nedenleri Ve Risk Faktörleri Nelerdir?
Yemek borusu iltihabonon nedenleri ve risk faktörleri arasında şunlar bulunmaktadır:
- Reflü hastalığı
- Ağrı kesiciler, antibiyotikler, bifosfonatlar (kemik kaybını önleyen ilaçlar) yan etkileri
- Besin alerjisi
- İltihap sökücü gibi bazı ilaçların kullanımı
- Enfeksiyonlar
- Candida enfeksiyonu
- Asit reflü hastalığı (GERD)
- Ameliyat
- HIV veya AIDS, diyabet, lösemi veya lenfoma nedeniyle bağışıklık sisteminin güçsüzleşmesi
- Hiatal-Mide fıtık (midenin üst kısmının yemek borusuna doğru sarkması)
- Kemoterapi
- Göğüs radyasyon tedavisi
- Göğüs bölgesinde ameliyat
- Organ nakli reddini önlemek için kullanılan ilaçlar
- Otoimmün hastalıkların tedavisinde kullanılan immünosupresif ilaçlar
- Aspirin ve iltihap sökücü ilaçlar
- Kronik kusma
- Şişmanlık
- Alkol ve sigara kullanımı
- Ailede alerji veya özofajit (yemek borusu iltihabı) öyküsü
Yemek Borusu İltihabı (Özofajit) Tedavisi
Yemek borusu iltihabı için uygulanacak tedavi buna sebep olan asıl duruma bağlıdır. Bazı durumlarda yalnızca ilaç tedavisi tamamen iyileşme sağlayabilir. Bu durumlarda reçeteli(antibiyotik veya mantar karşıtı) ilaçlar kullanılmalıdır. Ciddi vakalarda ise endoskopi ve ameliyat gerekebilir.
Tedavi belirtilerin sebebine bağlıdır. Kullanılabilecek ilaçlar arasında şunlar vardır:
- Virüs karşıtı ilaçlar
- Mantar karşıtı ilaçlar
- Antiasitler
- Ağrı kesiciler
- Oral steroidler
- Proton pompa inhibitörleri (bu ilaçlar mide asidi üretimini engeller)
Yemek Borusu İltihabı (Özofajit) Olanlar Ne Yemeli?
Hafif ve baharatsız yiyecekler gönül rahatlığıyla tüketilebilir. Bu yiyecekler sağlıklı ve yutması kolaydır.
- Patates püresi, yumuşak, pişmiş yeşil sebzeler, muz, pişmiş şeftali, elma sosu, kabak
- Pişmiş tahıllar, pişmiş yumuşak kahverengi pirinç, yulaf ezmesi, çok tahıllı ekmekler
- Yumurta beyazı, yağsız et, derisiz tavuk
- Çorbalar, et suları, pudingler, kremalar, meyve suları, smootiler
- Az yağlı süt ve süt ürünleri (az miktarlarda)
- Su, bitkisel çay, yeşil çay. Sıvılarda yutmakta zorlanırsanız pipet kullanabilirsiniz.
Yemek Borusu İltihabı (Özofajit) Olanlar Ne Yememeli?
Yemek borusu iltihabı durumunda uzak durulması gereken besinler şunlardır:
Asidik gıdalar, yemek borusunu aşındırıp ve daha fazla iltihaba yol açtıkları için tamamen uzak durulmalıdır. Mısır, mercimek, zeytin, domates, limon, bütün turunçgiller, kuş üzümü, yaban mersini, kızılcık, süt, yoğurt, peynir, tereyağı, bütün kırmızı etler, kabuklu yemişler ve tohumlar vb. asitler ve dolayısıyla kaçınılmalıdır.
Yemek borusunda tahrişe sebep olduğu için, baharatlı yiyeceklerden de özel olarak kaçınılmalıdır. Bu nedenle, yemek borusu iltihabı belirtilerini azaltmak için biber, acı tozu, baharat, köri vb tüketilmemelidir.
Domates ve domates bazlı ürünler, asitin geri akışını arttırabileceğinden özellikle tüketilmemelidir. Bu nedenle domates, domates sosu (marinara, salsa), ketçap, makarna, spagetti, pizza, domates dolması gibi domates bazlı besinlerin tüketiminden uzak durulmalıdır.
Ham ve sert yiyecekler (çiğ sebze, fındık ve et) kaçınılmalıdır.
Yemek borusu iltihabı durumunda; soya, süt ve süt ürünleri tüketiminden uzak durulmalıdır. İltihabı daha da kötü hale getirebilirler.
Kızartılmış ve yağlı besinler de yemek borusunda tahrişe sebep olabilir. Bu sebeple; bu besinlerden uzak durmak akıllıca olacaktır. Kızartma, cips, nugget ve diğer kızartılmış besinlerden uzak durulmalıdır.
Şeker ve karbonhidrat içeren besinlerden de uzak durmalısınız. Tatlı, şeker, kekler, hamur işleri, ekmekler, pirinç, makarna tüketimini kesmelisin.
Kafein içeren, sıcak ve alkollü içeceklerden de uzak durulmalıdır.
Yemek Borusu İltihabı Olanlara Yaşam Önerileri
Beslenme değişiklerinin dışında yaşamınızda yapmanız gereken bazı değişiklikler şunlardır:
- Boğazda tahrişe yol açacağından sigara ve alkol tüketimini tamamen bırakmalısınız.
- Az az ve yavaş beslenmelisiniz.
- Alerjik reaksiyona sebep olan besinlerden uzak durmalısınız.
- Yemekleri geç saate bırakmamalı ve yemek yedikten hemen sonra uyumamalısınız.
- Sağlıklı beslenmeli ve sağlığınıza faydalı alışkanlıklar edinmelisiniz.
- İlaç kullanıyorsanız, reçetesine uygun olarak kullanmalısınız.