Hemoptizi Nedir?
Hemoptizi; solunum yollarından kaynaklanan kanamadır. Bu kan; burun, ağız, boğaz ve akciğere giden borular veya akciğerden gelir. “Hemoptizi” kelimesi, “kan” anlamına gelen “haima” ve “tükürük” anlamına gelen “ptiz” yunan kökenli kelimesinden gelmektedir. Hemoptizi, kalp problemlerinden travmaya, enfeksiyondan akciğer hastalığına kadar birçok probleme neden olabilir. Dünya çapında hemoptizinin en yaygın nedeni ise veremdir. Endüstrileşmiş ülkelerde en yaygın nedenler bronşit, bronşektazi ve bronkojenik karsinomdur.
Hemoptizi (Ağızdan Kan Gelmesi, Kan Tükürme) Neden Olur?
Verem
Verem; akciğerdeki bakteri enfeksiyonudur. Bu durum bulaşıcı olup öksürük ve hapşırma yoluyla yayılmaktadır. Bu hastalık, vücuttaki her türlü organa lenf bezleri ve kan dolaşımıyla yayılmaktadır. Verem, insanlarda görülen en eski solunum hastalıklarından birisidir. Verem riskini artıran faktörler arasında HIV/AIDS, diyabet, böbrek hastalığı, kanser, madde kullanımı ve yetersiz beslenme sayılabilir.
Zatürre
Zatürre, hava keselerinin veya alveollerin iltihaplanmasına neden olan ve akciğerde oluşan bir enfeksiyondur. Zatürreye; çeşitli bakteri, virüs, mantar veya nadiren parazit gibi çeşitli mikroorganizmalar neden olabilir. Streptococcus, zatürrenin en sık görülen bakteriyel sebebidir. Zatürre risk faktörleri arasında bağışıklık sisteminin zayıf olması, sigara içmek, kronik hastalık (astım, kalp hastalığı, kanser, diyabet) ve hastanede yatma sayılabilir. Zatürre belirtileri hemoptizi, öksürük, ateş, titreme, nefes darlığı, bulantı, kusma, yorgunluk ve ishal sayılabilir.
Kistik Fibrozis
Kistik fibrozis, ekzokrin bezi fonksiyonunun doğuştan (doğumda mevcut) genetik bozukluğudur. Ekzokrin bezleri, maddeleri kanallar yoluyla salgılar. Hastalık birden fazla organı etkileyebilir ancak en yaygın olarak (%90) akciğerleri etkiler. Kistik fibrozun belirtileri öksürük, hırıltılı solunum, nefes darlığı, hemoptizi ve göğüs ağrısıdır.
Bronşit
Bronşit, akut veya kronik olabilen bronşların iltihaplanması ve şişmesidir. Bu, tekrarlayan öksürükten kaynaklanan ve hava yollarının mukoza astarını tahrip edip en sonunda hemoptizinin çok yaygın bir nedenidir. Akut bronşit, akut öksürüğün birincil nedenidir. Akut bronşitin diğer belirtileri; hemoptizi, hırıltılı solunum, nefes darlığı, göğüs ağrısı, düşük dereceli ateş, yorgunluk ve kas ağrıları sayılabilir. Akut bronşit tedavisi, inhaler veya nebulizer (tıbbi amaçlar için solunabilecek ince bir sıvı spreyi üreten bir cihaz) yoluyla nefes olarak çekilen Albuterol kullanılabilir. İnhale steroidler ayrıca akut veya kronik bronşit için de etkili olmaktadır. Kronik bronşitin ileri evreleri genellikle antibiyotiklerle tedavi gerektirir.
Akciğer Kanseri
Akciğer kanseri, kansere bağlı ölümlerin bir numaralı nedenidir. Sigara içen bireylerde akciğer kanseri geliştirme riski en fazladır. Pasif sigara içiciliği, kemoterapiye maruz kalma öyküsü ve göğüs radyasyona maruz kalma gibi diğer risk faktörleri vardır. Akciğer kanserinin belirtileri arasında yorgunluk, iştah kaybı, hemoptizi, kilo kaybı, göğüs ağrısı, nefes darlığı ve kronik öksürük sayılabilir. Akciğer kanseri tedavisi, afatinib (Gilotrif) ve bevacizumab (Avastin) gibi, kemoterapi, radyasyon tedavisi ve hedefe yönelik ilaç tedavisini içerir.
Bronşektazi
Bronşektazi, bronşlarda tıkanıklıktan kaynaklanan bronşiyoller ve bronşların kronik bir genişleme ve bunun sonucu olarak ortaya çıkan bir enfeksiyondur.
Akciğer Embolisi
Akciğer embolisi akciğerdeki bir ya da daha fazla atardamarın tıkanmasına denir. Akciğer embolisinin nedeni genellikle derin ven trombozu olarak adlandırılan bacaklardan akciğerlere giden bir kan pıhtısıdır. Hareketsizlik, ameliyat, sigara içme, obezite, gebelik ve kanser gibi risk faktörleri, kişide hem derin ven trombozu hem de akciğer emboli geliştirme riskini artırabilir.
Konjestif Kalp Yetmezliği
Konjestif kalp yetmezliği, kalbin vücuttaki kanı pompalama yeteneğinin azalması anlamına gelir. Kalpteki artan basınç kasların zayıflamasına neden olur. Konjestif kalp yetmezliği belirtileri arasında öksürük, hemoptizi, hışırtılı solunum, kol ve bacaklarda şişlik, nefes darlığı, kilo alımı, düzensiz kalp ritimleri ve yorgunluk sayılabilir.
Hemoptizi diğer sebepleri:
- Özofajit (özofagus iltihabı)
- Gastrit (mide zarı iltihabı)
- Diş eti iltihabı
- Goodpasture Sendromu: Goodpasture sendromu, akciğerlere ve böbreklere zarar veren otoimmün bir hastalıktır.
- Ağız ülseri
- Peptik ülseri
- Yemek borusu kanseri
- Özofagus varisleri (yemek borusunda damarların şişmesi)
- Travmadan akciğerlere ya da mide-bağırsak iç yaralanma
- Nazofarenks kanseri
- Ağız kanseri
- Perfore peptik ülser (mide kanaması veya bağırsak ülseri)
- Pulmoner ödem (akciğerlerin hava keselerinde sıvı birikmesi)
- Mide kanseri
- Diş çekimi
- Wegener Granülomatozis: Wegener granülomatozu, solunum sistemi ve böbrekleri etkileyen bir otoimmün hastalıktır.
Hemoptizi Tedavisi
Hemoptizi tedavisi bu durumun sebebine bağlıdır. Örneğin eğer sebep bakteriyel efeksiyonsa, tedavi genellikle antibiyotik kullanımını içerecektir.
Eğer bu durumun sebebi tümörse ameliyat ve kanser tedavisi gerekli olabilir. Kanamaya sebep olan iltihabı geçirmek için streoidler de kullanılabilir.