Mezotelyoma (Malign Mezotelyoma, Akciğer Zarı Kanseri) Nedir?
Mezotelyum, vücudun iç organlarının çoğunu örten ve koruyan bir zardır. Bu ince zar genellikle akciğer, karın ve kalp bölgemizde bulunur. Mezotelyum zarında meydana gelen kansere mezotelyoma denir. Mezotelyoma akciğer zarı kanseri ve malign mezotelyoma olarak da bilir. Asbest maddesinin solunuma maruz kalmak mezotelyoma kanseri vakalarının %80’inin nedenidir. Asbest inşaattan otomotive, gemicilikten kumaş yapımına kadar uzanan sanayide sık kullanılan bir maddedir. Asbestin kullanıldığı bir sektörde çalışan kişinin kendisinde ve ailesinde de akciğer zarı kanseri görülme riski artmaktadır. Amerika’da ve birçok Avrupa ülkesinde asbestin üretimi ve kullanımı yasaklanmıştır. Ülkemizde ise bu yasak bazı asbest türleri ile sınırlıdır. Asbest maddesinin kullanımdan çıkarılması ve kullanılması kısıtlandığı için akciğer zarı kanseri vakıalarında ciddi bir düşüş yaşanmıştır. Mezotelyoma agresif bir kanser türüdür, bir diğer deyişle hızla ilerleyip yayılmaktadır. Mezotelyomaya yakalanan kişilerin %55 hastalığın teşhisinden 6 ay sonra hayatta kalırken, %33’ü teşhis sonrası yalnızca 1 yıl yaşamaktadır.
Mezotelyoma Çeşitleri Nelerdir?
3 çeşit mezotelyoma vardır:
- Plevral mezotelyoma en sık görülen çeşididir. Akciğer zarı veya akciğerlerin etrafındaki tabakayı etkilemektedir.
- Peritoneal mezotelyoma ise ikinci en yaygın çeşididir. Periton denen karın zarını etkilemektedir.
- Perikardiyal mezotelyoma hastalığının en nadir görülen çeşididir. Kalbin koruyucu tabakasını etkilemektedir.
Mezotelyoma Belirtileri Nelerdir?
Belirtiler, kanserin vücuttaki yerine bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
Plevral mezotelyoma belirtileri şunlardır:
- Genellikle ağrılı öksürük
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Göğüs kafesi altında ağrı
- Nefes darlığı
- Göğüs bölgesinde cilt altında hissedilen yumrular
- Bel ağrısı
- Göğüs bölgesinde rahatsızlık
- Terlemek
- Ateş
- Yutma güçlüğü
Peritoneal mezotelyoma belirtileri şunlardır:
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Karın ağrısı
- Karın şişliği
- Karın içinde yumrular
- Mide bulantısı ve kusma
Perikardiyal mezotelyoma belirtileri şunlardır:
- Tansiyon düşüklüğü
- Nefes darlığı
- Genellikle bacaklarda sıvı tutulması veya ödem
- Kalp çarpıntısı
- Hafif hareketten sonra bile aşırı yorgunluk
- Göğüs ağrısı
Mezotelyoma Sebepleri ve Risk Faktörleri
Mezotelyomanın kanıtlanmış tek sebebi asbest maruziyetidir. Mezotelyoma ana risk faktörü asbest ile çalışmaktır. Asbest, ince mikroskopik liflere sahip bir grup mineraldir. Bu lifler ısı, yangın ve kimyasallara karşı dirençli oldukları ve elektrik üretmediklerinden asbest; inşaat, otomotiv ve diğer sektörlerde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Hastalığın risk faktörlerine sahip olmak her zaman bu hastalığa sahip olunacağı anlamına gelmez.
Asbest maruziyeti mezotelyoma için birincil risk faktörüdür. Tüm vakaların %80’ini oluşturmaktadır.
Asbest ile çalışan biriyle yaşamak, bireyin mezotelyoma geliştirme riskini arttırabilir. Bunun sebebi ise asbest parçacıklarının cilt ve giysilerle yayılmasıdır.
Özellikle 1920 ve 1950’ler arasındaki sağlık problemlerini teşhis etmek için kullanılan radyoaktif madde toryum dioksite radyasyon maruziyeti mezotelyoma riskini artırabilir.
Ailede mezotelyoma yaşanması kişini kansere yakalanma riskini artırabilir.
Mezotelyoma Evreleri Ve Yaşam Süresi
Mezotelyomanın yaşam süresi ve belirtileri bu kanserin hangi evrede olduğuna göre değişir;
1.Evre: Tümör tek bir yerde bulunmakta ve lenf bezleri veya vücudun diğer bölümlerine yayılmamıştır. 1.evre belirtileri: Ateş, vücut ağrıları, öksürük, nefes darlığı. Bu evre tedavi edilebilir ancak tedavi edilmediği takdirde 21 ay veya daha uzun ortalama yaşam süresi vardır.
2.Evre: Tümör lenf bezlerine ve kanser hücresini çevreleyen diğer hücrelere ve dokulara yayılmıştır. 2. evre belirtileri: göğüs ağrısı, kronik öksürük, solunum problemleri, açıklanamayan kilo kaybı. Bu evre tedavi edilebilir olup tedavi edilmediği takdirde 19 aylık ortalama yaşam süresi bulunmaktadır.
3.Evre: Tümörler, akciğerler, karın ve göğüs boşluğu boyunca yayılarak genişlemiştir. 3.evre belirtileri: Göğüs ağrısı, şiddetli solunum problemleri, yoğun yorgunluk, ciddi kilo kaybıdır. Daha az mevcut palyatif bakım odaklı tedavi seçenekleri vardır ve 19 aylık ortalama yaşam süresi bulunmaktadır.
4.Evre: Tümör vücuda yayılmış ve muhtemelen bir organ yetmezliğine yol açmıştır. 4.evre belirtileri: solunum ve yutkunmada zorluk, ateş ve gece terlemeleri, göğüs ve karın ağrısı ve kanlı öksürükler. Palyatif bakım odaklı tedavi seçenekleri vardır ve 19 aylık ortalama yaşam süresi bulunmaktadır.
Mezotelyoma Nasıl Teşhis Edilir?
Mezotelyoma,röntgen, BT taramaları ve MRI taramaları kullanılarak teşhis edilmektedir. Günümüzde çoğu cerrah, PET taramasını doğruluğunu ve iç organlarını ve iskelet yapısını ayrıntılı olarak gösterme yeteneğini tercih etmektedir. PET (pozitron emisyon tomografi) görüntüleme mezotelyoma tanısı için en iyi ve en yaygın kullanılan görüntüleme teknolojisidir.
Mezotelyoma Nasıl Tedavi Edilir?
Mezotelyoma tedavisinde kullanılan üç standart tedavi yöntemi; cerrahi, kemoterapi ve radyasyondur. Mezotelyoma evresi tedavi seçeneklerinin belirlenmesinde önemli bir faktördür.
Ameliyat:
Erken evre mezotelyoma tanısı olan hastalar için, tümörün tamamını veya çoğunu almak için ameliyat kullanılabilir.
Kemoterapi:
Kemoterapide, kanser hücrelerini yok etmek için anti kanser ilaçları kullanılmaktadır.
Radyoterapi:
Radyoterapide, kanser hücrelerini öldürmek için x-ışınlarına benzer yüksek enerji dalgaları kullanılmaktadır.