Ascites (Karında Su, Sıvı Birikmesi) Nedir, Karında Su Birikmesi Nedeniyle Oluşan Şişmeyle Beliren Hastalık İsimleri Nelerdir? Karnın Su Toplaması Tedavisi
Ascites tıbbi bir terimdir ve karın içinde sıvı birikmesi anlamına gelir. Siroz gibi karaciğer hastalığı ascitesin en sık karşılaşılan nedenidir. Diğer yaygın nedenleri ise kanser ve kalp yetmezliğidir.
Ascites Nedir?
Ascites, karın içinde anormal miktarda sıvı birikimidir. Bu durum siroz hastalarında yaygın olarak yaşanan bir problemdir. Siroz hastalarının yaklaşık %80’i ascites durumunu yaşamaktadır.
Ascites Belirtileri Nelerdir?
Ascitesin ana belirtisi, sıvı birikimine bağlı olarak karında şişlik hissidir. Diğer belirtiler arasında şunlar olabilir:
- Karın ağrısı veya rahatsızlık
- Ayak bileğinde şişme
- Sarılık (cilt ve göz beyazının sararması)
- Nefes darlığı
- Açıklanamayan kilo alımı
- Dolgunluk hissi
- Ayak bileklerinde ve bacaklarda şişme
- Hazımsızlık
- Kusma
- Mide ekşimesi
- İştah kaybı
- Mide bulantısı
- Fıtık
- Hafif ila orta derecede rahatsızlık ile karın şişliği
- Kas erimesi
- Ateş
Ascitesin Karaciğer Kaynaklı Nedenleri
Siroza neden olabilecek hastalık ve durumlar şunlardır:
- Alkol kullanımı
- Otoimmün hepatit (bağışıklık sisteminin karaciğere saldırdığı hepatit şekli)
- Kronik hepatit B veya C
- Kistik fibrozis (karaciğer, akciğer ve diğer organlarda mukus birikmesine neden olan kalıtsal hastalık)
- Glikojen depolama hastalıkları
- Hemokromatozis (vücutta karaciğer hasarına neden olan demir seviyesi yüksekliği)
- Karaciğer kanseri (hepatosellüler karsinom)
- Karaciğerde metastatik kanser
- İkincil biliyer siroz
- Wilson hastalığı (bakır’ın vücutta birikmesi ile oluşan karaciğer hasarının neden olduğu hastalık)
Ascitesin Diğer Sebepleri
Sirozu dışında ascites nedenleri şunlardır:
- Yumurtalık, kolon ve pankreas kanseri gibi bazı kanser türleri
- Konjestif kalp yetmezliği (kalbin kan pompalama yeteneğinde ciddi bozulma, akciğer ve vücudun diğer dokularında potansiyel olarak hayatı tehdit eden tıkanıklığa neden olur)
- Böbrek yetmezliği (böbrek fonksiyonundaki bozulma, diğer sorunların yanı sıra vücutta atık ve sıvı birikimine sebep olur)
- Nefrotik sendrom (bir tür böbrek hastalığı)
- Pankreatit
Karında Su Birikmesi (Ascites) Riski Altında Olan Kişiler Kimlerdir?
Bir dizi faktör, ascitesin yaygın nedeni olan sirozu gelişme riskini artırmaktadır. Risk faktörleri arasında şunlar vardır:
- Alkol kullanımı
- Düşük proteinli beslenme
- Sarılık geçmişi
- Kronik hepatit B veya hepatit C geçmişi
- Şişmanlık
- Hiperkolesterolemi
- Tip 2 diyabet
- Alkolden bağımsız karaciğer yağlanması
- Kalp hastalığı
- Bazı kanser türleri
- Böbrek hastalığı
- Koroner arter hastalığı
- Diyabet (vücudun enerji için şekeri kullanma yeteneğini etkileyen kronik hastalık)
- Arsenik gibi bazı toksinlere maruz kalma
- Yüksek trigliserit seviyesi
- Bağırsak bypass ameliyatı
- Böbrek hastalığı
- Kortikosteroidlerle uzun süreli tedavi
Karında Su Birikmesi (Ascites) Nasıl Teşhis Edilir?
Ascites teşhisinde birçok adım vardır. Doktorunuz ilk önce karnınızdaki şişliği kontrol edecektir. Daha sonra, muhtemelen aşağıdakileri de içeren, karındaki sıvıyı incelemek için görüntüleme veya başka bir test yöntemini kullanırlar:
Temel bir fiziksel muayeneden sonra ve belirtilerinizin araştırılmasından sonra, ascites çoğunlukla iki yöntemle teşhis edilir.
Sıvı örneği: Karından alınan bu sıvı, enfeksiyon ve kanser için test edilir.
Görüntüleme: MRG, BT taraması ve ultrason, vücutta tam olarak neler olup bittiğine dair daha iyi bir resim elde etmek ve ascitesin nedenini bulmak için yapılır.
Yapılabilecek diğer testler şunlardır:
- İdrar analizi
- Böbrek fonksiyon testleri
- Karaciğer fonksiyon testleri
- Çeşitli kan testleri
- Elektrolit seviyeleri testi
Karında Su Birikmesi (Ascites) Nasıl Tedavi Edilir?
Ascites tedavisi bu duruma neyin sebep olduğuna bağlıdır.
Diüretikler
Diüretikler bu durumu tedavi etmek için yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu ilaçlar karaciğerin etrafındaki damarlardaki basıncı azaltmak için vücuttan çıkan tuz ve su miktarını arttırırlar.
Parasentez
Bu uygulamada fazla sıvıyı almak için ince uzun bir iğne kullanılır. Bu iğne deriden karın boşluğuna yerleştirilir. Enfeksiyon riski vardır, bu nedenle parasentez geçiren kişilerde antibiyotik reçete edilebilir.
Bu tedavi, en sık şiddetli veya tekrarladığı durumlarda kullanılır. Diüretikler bu gibi ilerlemiş durumlarda işe yaramaz.
Ameliyat
Ciddi vakalarda, vücuda bir şant denen kalıcı bir tüp yerleştirilir. Bu tüp, karaciğerin etrafındaki kan akışını yeniden yönlendirir.
Ascites durumunda vücudun tedaviye cevap vermemesi halinde doktorunuz karaciğer nakli yapılmasını önerebilir. Ameliyat, genellikle son evre karaciğer hastalığı için kullanılmaktadır.
Ascites Durumunda Kaçınılması Gereken Besinler
- Ascites tedavisi için tuz alımının azaltılması önemlidir. Tuz vücutta sıvı birikmesine yol açar.
- Alkol, ascitesin başlıca nedenlerinden biridir. Her durumda kaçınılmalıdır.
- Kızartılmış ve yağlı yiyeceklerden kaçının.
- Süt ve süt ürünleri vücutta sindirimi zorlaştırabilir ve ascites hastaları bu tarz ürünlerin tüketimini sınırlandırmalıdır.
- Pirinç, patates, mısır vb. gibi nişastalı yiyeceklerden kaçının.
- Yüksek miktarda sodyum içerdiğinden işlenmiş gıda maddelerinden kaçının.
Karında Su Birikmesi (Ascites) Bitkisel Tedavisi
Karahindiba Kökü Çayı
Karahindiba kökü doğal bir diüretiktir. Karındaki fazla sıvıyı azaltmaya yardımcı olur. Aynı zamanda sindirimden etkilenen karaciğerde sindirim sistemi üzerinde iltihap sökücü etkileri vardır.
Karahindiba çayı yapmak için:
- 1 bardak su içine 1 ila 2 tatlı kaşığı kuru karahindiba otu koyun ve kaynatın. İşte çayınız hazır!