Aort Diseksiyonu (Aort Damarı Yırtılması) Nedir Aort Damarı Nasıl Yırtılır?
Aort, kalbin sol karıncığından çıkan ve organlara kan taşıyan büyük bir damardır. Vücudun en büyük damarı olan aort’un duvarındaki ilk katmanda ortaya çıkan yırtılma ve ayrılmaya aort diseksiyonu yani aort yırtığı denir. Vücudumuza giden bütün kanı, aort damarı iletmektedir. Bu açıdan da aort damarı vücuda giden ana boru gibidir.
Aort diseksiyonu; kalpten tüm vücuda kan taşıyan ana atardamarın (aort) duvarında yırtılma olduğu ciddi bir durumdur. Daha sonra ise yırtık boyunca kan akıntısı oluşur ve bu da aortun iç ve orta katmanlarının ayrılmasına neden olur. .
Aort Diseksiyonu (Aort Damarı Yırtılması) Belirtileri Nelerdir?
- Aort diseksiyonunun temel belirtisi, göğüste yırtılma-yarılma hissi ile birlikte ortaya çıkan şiddetli göğüs ağrısıdır. Aort diseksiyonu belirtileri ciddi göğüs ağrısı ve nefes darlığı gibi kalp krizi belirtilerine benzerdir. Göğüs yırtılma hissi de yaşayabilirsiniz.
- Aort yırtılması hayati tehdit eden bir sorundur. Eğer aşağıdaki belirtileri yaşıyorsanız, acilen doktora başvurmalısınız:
- Ciddi göğüs ağrısıyla birlikte göğüste yırtılma ve çatlama hissi.
- Göğüste başlayan ve omuz, sırt, gövde, boyun, çene, kalça ve bacak gibi vücudun diğer bölgelerine yayılan şiddetli ağrı
- Keskin, şiddetli göğüs ağrısı
- Nefes darlığı (özellikle de uzanırken)
- Yoğun terleme
- Bulantı veya kusma
- Hızlı ve zayıf nabız
- Yutkunmada zorlanma
- Parmaklarda veya parmak uçlarında karıncalanma, hissizlik veya ağrı
Aort Diseksiyonu Sebepleri Nelerdir?
Aort diseksiyonlarının kesin nedeni bilinmemekle birlikte, doktorlar yüksek tansiyonun, atardamarların duvarlarında gerginliğe bağlı olduğunu düşünüyor..
Aort duvarını zayıflatan herhangi bir şey diseksiyona neden olabilir. Bu, Marfan sendromu, ateroskleroz ve göğüse kazara yaralanma gibi vücut dokularının anormal geliştiği kalıtsal durumları içerir.
Aort Diseksiyonu Risk Faktörleri Nelerdir?
Aort diseksiyonu riskini arttıran birçok faktör vardır. Bu risk faktörlerine sahip olan tüm insanlar nadir görülen aort diseksiyonu yaşayabilir. Uzmanlara göre, aort diseksiyon riskiniz yaşla birlikte artar ve erkekseniz veya 60-90 arası yaşlarda iseniz bu oran daha da fazlalaşır.
Riski arttıran faktörler şunlardır:
- Yüksek tansiyon
- Tütün ve tütün mamüllerini kullanma
- Ateroskleroze bağlı kalsifiye yağlı / kolesterol plak birikimi ve atardamarların sertleşmesi.
- Vücudun dokularının normalden daha zayıf olduğu marfan sendromu gibi hastalıklar
- Kalpte olmuş önceden ameliyat
- Göğüs yaralanmalarını içeren motorlu taşıt kazaları
- Konjenital aort daralması
- Aort kapakçığı problemleri
- Kardiyovasküler sisteminde ciddi anormalliklere neden olan kokain kullanımı
- Gebelik
- Yüksek tansiyon
- Aort anevrizması (aortada zayıf bir noktada şişkinlik)
- Sifiliz veya kan damarlarında şişlik olan diğer durumlar
Aort Diseksiyonu Nasıl Teşhis Edilir?
Doktorunuz sizi muayene edecek ve aorttan gelen anormal sesleri dinlemek için bir stetoskop kullanacaktır. Ölçülen nabız koldan kola farklılık gösterebilir.
Elektrokardiyogram (EKG) denilen bir test kalpteki elektriksel aktiviteyi inceler. Kimi zaman bu testte kalp krizi nedeniyle aort diseksiyonu yanlış olabilir ve bazen her iki durum da aynı anda olabilir.
Yapılacak tarama testleri şunlar olabilir:
- Kan testleri
- Bir kalp izleme (elektrokardiyogram veya EKG)
- Göğüs röntgeni
- Kalp ultrason taraması (ekokardiyogram veya eko).
- Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taraması
Aort Diseksiyonu Çeşitleri
Aort diseksiyonları, aortun hangi kısmının etkilendiğine bağlı olarak iki gruba ayrılır:
A Tipi: Bu tip, aortun kalpten çıktığı kısımda veya üst aortta oluşan bir yırtılmadır. Yırtılma diğer aorta ve karın içine uzanabilir.
B Tipi: Bu tip sadece alt aortta bir yırtılmayı içerir. Yırtılma ayrıca karın içine de uzanabilir, ancak yükselen aortta gerçekleşen herhangi bir yırtık A tipi aort diseksiyonu olarak adlandırılır.
Aort Diseksiyonu Nasıl Tedavi Edilir?
Aort diseksiyonu önemli bir durum olup acil tedavi gerektirir. Bu tedavi genellikle hasarlı aortu onarmak için ameliyat gerektirir.
Ancak, beta-bloker ve nitroprussid gibi ilaçlar, kalp atış hızınızı ve kan basıncınızı düşürmek için ameliyattan önce kullanılabilir. Bu ilaçların kullanılması, aort diseksiyonunun daha da kötüleşmesini önlemeye yardımcı olabilir ve bu sayede cerrahinin başarılı olma imkanını da artırır.
Doktorlar hem A tipi hem de B tipi aort diseksiyonlarını cerrahi ve ilaçla tedavi ederler, ancak A tipi acil tıbbi müdahaleyi gerektirir. Tedaviler ise şunlardır:
Aort yırtılmadan diseksiyonu onarmak için ameliyat: Açık kalp ameliyatı sırasında, bir kardiyotorasik cerrah (kalp cerrahı olarak da bilinir) yırtılmış bölgeyi çıkarır ve bir greft ile değiştirir. Cerrahın aort rekonstrüksiyonu için yeni bir kalp kapağı oluşturması gerekebilir. Vasküler ameliyatta karında meydana gelen aort diseksiyonu onarılır.
Ameliyattan önce veya sonra ilaç kullanımı: Doktorunuz kalp nabzını ve kan basıncını düşürmek için beta blokerleri ve nitroprusside (Nitropress) verebilir ve bu da aort diseksiyonunun kötüleşme ihtimalini azaltır.
Tedaviden sonra kan basıncınızı düşürmek için ilacı kullanmaya devam etmeniz gerekebilir. Doktor ekokardiyogram taraması kullanarak ve durumu izlemek için BT veya MRI yapabilir. Ameliyat ardından iyileştikten sonra, hastanın durumu genel sağlığa ve ameliyat sırasında veya sonrasında komplikasyonlara maruz kalınıp kalınmadığına bağlıdır. Yaşam süresi için yapılan sınırlı çalışmaya göre, çoğu hasta bu ameliyattan 5 ila 10 yıl kadar eski sağlığında yaşamaya devam eder. Ameliyat sonrası vücut sağlığına dikkat edilirse geri kalan yıllarda da sağlığı stabil olur. Aksi takdirde sağlık sorunları baş gösterir.
Aort Diseksiyonu Komplikasyonları Nelerdir?
Aort diseksiyonu, ciddi iç kanama nedeniyle ölüme neden olabilir. Ölüm, bir organın hasar görmesi (örneğin akut böbrek hasarı) veya kalp krizinin felç ya da hasarı sonucu meydana gelebilir.
Aort Diseksiyonu Önlenebilir Mi?
Aort diseksiyonunu önlemenin en etkili yolu, yüksek tansiyon (hipertansiyon) durumunda kan basıncını kontrol etmek için düzenli ilaç almaktır. Kalp ve atardamarlara zarar verme riskini azaltarak aort diseksiyonu riskini de azaltabilirsiniz. Bu ise, sağlıklı bir beslenme düzeni, ideal bir vücut ağırlığını koruyarak ve sigara içmekten kaçarak sağlanabilir.