Ataksi Nedir
Ataksi; yapılan hareketler sırasında koordinasyon eksikliği ile sonuçlanan nörolojik bir sorundur. Ataksi, konuşma, göz hareketleri, yutma, yürüme, nesneleri toplama ve diğer hareketleri etkileyebilen kas koordinasyonunun eksikliği olarak bilinir. Ataksi, kalıtsal ve genetik bir bozukluğun neden olduğu; beyincik veya omurilikte yapısal hasar nedeniyle kazanılmış olabilir. Ataksi; genellikle beyincik olarak bilinen beynin bir kısmının zarar görmesinden kaynaklanır, ancak aynı zamanda omurilik veya diğer sinirlere olan hasardan da kaynaklanabilir.
Ataksi Neden Olur?
Ataksi nedenleri genetik ve sonradan meydana gelen olarak ikiye ayrılır.
Sonradan Meydana Gelen Ataksi Nedenleri
Ataksinin sebepleri arasında birçok durum vardır. Bunlar:
Başa Darbe: Beyin ve omuriliğine gelecek zararlar (araba kazası gibi), akut serebellar ataksi olarak da bilinen ani başlangıçlı ataksiye neden olabilir.
Felç: Beynin herhangi bir yerine kan akışının bölünmesi veya ciddi olarak azalma beyin dokusunun oksijen ve besin maddelerinden mahrum kaldığında beyin hücreleri ölür.
Geçici İskemik Atak(TIA): Beynin herhangi bir kısmına kan akışında geçici bir azalma nedeniyle geçici iskemlik atak çoğu zaman sadece birkaç dakika sürmektedir.
Beyin Felci: Çocuklarda vücut hareketlerini koordine etme yeteneğini etkileyen erken gelişim sırasında (doğumdan önce veya doğumdan kısa süre sonra) beyindeki hasarın neden olduğu bir grup bozukluk için kullanılan bir terimdir.
Çoklu Skleroz (MS): Çoklu skleroz; merkezi sinir sistemini etkileyen zayıflatan kronik bir hastalıktır.
Su Çiçeği: Ataksi; suçiçeği ve diğer virüs enfeksiyonları sonucu nadir bir komplikasyon olabilir. Enfeksiyonun iyileşme aşamalarında ortaya çıkabilir ve günler veya haftalarca sürebilir. Normalde ataksi zaman içinde geçebilir.
Paraneoplastik Sendromlar: Bu sendromlar; bağışıklık sisteminin en yaygın olarak akciğer, yumurtalık, meme veya lenf kanseri gibi kanserli bir tümöre (neoplazm) tepkisi tarafından tetiklenen nadir, dejeneratif bozukluklardır. Ataksi, kanser teşhis edilmeden aylar veya yıllar sonra ortaya çıkabilir.
Tümor: Beyin, kanserli (malign) veya kansersiz (benign) bir oluşum da beyinciğe zarar verebilir.
Toksik Reaksiyon: Ataksi, bazı ilaçların, özellikle fenobarbital gibi barbitüratların ve benzodiazepinler potansiyel bir yan etkisidir. Alkol ve uyuşturucu zehirlenmesi; kurşun veya civa gibi ağır metal zehirlenmesi ve boya tiner gibi çözücü zehirlenmesi de ataksiye neden olabilmektedir.
B12 ve E Vitamini Eksikliği: Yeterli miktarda E vitamini ya da B-12 vitamini almamak, vitaminlerin yeterince emilememesinden dolayı ataksiye yol açabilir.
Tiroid bezlerinin yeterince çalışmaması
B12 vitamini eksikliği
Benzodiazepinler gibi ilaçlar bazen yan etki olarak ataksiyi tetikleyebilir.
Genetik Ataksi
Genetik ataksi, hatalı bir genden kaynaklanır. Genler, cinsiyet veya göz rengi gibi özellikleri belirleyen DNA birimleridir. Bebek; biri anneden, diğeri babadan olmak üzere her bir genin iki kopyasını alır.
Ataksi Belirtileri Nelerdir?
Ataksi; altta yatan tıbbi durumun bir belirtisidir ve bireyin konuşmasını, vücut hareketini, göz hareketini ve hatta yutmayı bile etkileyebilir
Ataksti Belirtileri
Ataksik yürüyüş nedir; ayaklarında ataksi olan kişilerin yürümeleri garipleşir genellikle ayak sürüyerek yürürler. Bu durum ataksinin en sık karşılaşılan belirtisidir.
Duruş Bozuklukları: Normal dik duruş, denge, koordineli yürüyüş ve koşu zorluklar yaşanabilir. Yürüyen merdivenler ya da kayak gibi hareketli platformlarda dengeyi sağlama, durma, düşme, merdivenlerde dengesizlik ya da dengeyi sağlama gibi problemler de görülebilir. Bu problemler genellikle beyincikteki problemlere bağlıdır.
Motor Bozuklukları: El yazısı, gıda kesimi, kavanoz açma, giysi giyme, dikiş yapma, yazma, alet veya spor yapma gibi hareketlerde zorluk yaşanır.
Konuşma ve Yutkunma Bozuklukları: Konuşma: sert, yavaş, belirsiz, anormal olabilir, yutkunma zorluğu yaşanabilir.
Görmede Bozukluklar: Bulanık görmek veya çift görmek. Okumada kelimeler arası geçişte zorlanma. Gözlerin hareketli nesneleri takip eden veya bir nesneyi bir nesneden diğerine kaydırırken problem.
Yorgunluğu Arttırır: Serebellar atrofiye bağlı ataksisi olan hastalar, normal aktivitelerde genellikle beklenmedik yorgunluk yaşarlar.
Ataksi Nasıl Tedavi Edilir?
Ataksinin herhangi bir tedavisi yoktur. Ataksinin belirtilerini geçiren herhangi bir ilaç yoktur. Bununla birlikte, ilaçlar ataksiye neden olan altta yatan asıl durumu tedavi ederek belirtileri hafifletebilir.
Ataksi için uygulanacak tedavi ataksiye sebep olan duruma bağlıdır. Örneğin enfeksiyonlara bağlı olarak ortaya çıkan ataksi, antibiyotiklerle tedavi edilebilir.
İlaç: Ataksi telanjiektazi tedavisi bağışıklık sistemini güçlendirmek için gamma-globulin enjeksiyonları sayılabilir. Kas spazmları ve kontrol edilemeyen göz hareketler için de kullanılan etkili ilaçlar vardır.
Fizik Tedavi: Fizyoterapi, kasların zayıflamasını, sertleşmesini ve spastik olmasını önlemeye yardımcı olur. Bu tedavide; kasları güçlendiren ve esnekliği koruyan bir takım fiziksel egzersizler yapılır. Kasları germek için özel diş tellerinin de kullanımı gerekebilir.
Kas sertliği, spastisite, kramp ve ağrı için ilaçlar: Kas spazm, kramp, ağrı ve sertliği olan hastalar, kas gevşetici kullanılarak tedavi edilir. Bu ilaçlar arasında aklofen veya tizanidin bulunur. Kaslar ayrıca botulinum toksini veya botox enjeksiyonları ile gevşetilebilir. Enjeksiyonun etkileri normalde 3 aya kadar sürmektedir.
Ağrı Kesiciler: Sinir ağrısı, etkilenen bölgelerdeki karıncalanma ve uyuşma ile birlikte yanma veya hızla hareket eden ağrı olarak görülür. Bu; ibuprofen, diklofenak, parasetamol vb. dahil steroidal olmayan iltihap sökücü ilaçlar (NSAID’ler) gibi ağrı kesiciler kullanılarak tedavi edilebilir.
Oğlum ataksi hastası bilindik fizik terapi yerleri varmı