Bağırsak Tıkanıklığı Nedir ?
Bağırsak tıkanıklığı, ince veya kalın bağırsak (kolon) boyunca yiyecek, sıvı ve gaz geçişinde kısmi veya tam bir tıkanıklık olduğu bir durumdur. Bu tıkanıklık uzun süre tedavi edilmezse hayati tehlike oluşturan komplikasyonlara yol açabilen ciddi bir tıbbi durumdur. Ana belirtilerinin farkında olmak, durumu erken teşhis etmede yardımcı olabilir ve geri dönüşü olmayan hasara yol açmadan tedavi edilebilir.
Bağırsak Tıkanıklığı Belirtileri
Bağırsak tıkanıklığı, aşağıdakiler de dâhil olmak üzere çok çeşitli belirtilere neden olmaktadır: Bunlar;
- Şiddetli kanama
- Karın ağrısı
- İştah kaybı
- Bulantı
- Kusma
- Gaz veya dışkı çıkaramama
- Kabızlık
- İshal
- Şiddetli karın krampları
- Karında şişme
- Karın distansiyonu
- Karın şişliği, gaz
- Karın ağrısı ve kramp
- Ağız kokusu
- Elektrolit dengesizliği
- Sarılık
- İshal
- Sırt ağrısı
- Nefes darlığı
- Bazı insanlar baş dönmesi veya aşırı uyku isteği yaşayabilir.
- Kimi belirtiler, tıkanıklığın konumuna ve zamanına bağlı olabilir. Örneğin kusma, ince bağırsak tıkanıklığının erken bir belirtisidir. Bu tıkanıklık devam ediyorsa, kalın bağırsağın tıkanmasına da sebep olabilir. Kısmi tıkanıklık ishale neden olurken, tam bir tıkanıklık gaz veya kabızlığa yol açabilir.
- Bağırsak tıkanıklığı ayrıca peritonit olarak bilinen abdominal boşluğun ciddi enfeksiyon ve iltihaplanmasına da neden olabilir. Bu, bağırsakta bir bölümün yırtılması sonucunda meydana gelip ateşe yol açar ve karın ağrısını artırır. Bu durum ameliyat gerektiren hayatı tehdit eden acil bir durumdur.
Küçük ve Büyük Bağırsak Tıkanıklık Sebepleri
- Safrataşı veya tümör gelişimi (özellikle de kanserli) bağırsakta tıkanıklığa sebep olabilir.
- Bağırsak düğümlenmesi de bağırsak tıkanmasına yol açabilir.
- Crohn hastalığı gibi iltihabi bağırsak hastalıkları, bağırsak duvarlarının kalınlaşmasına yol açar. Bu da bağırsak geçişinin daralmasına neden olur.
- Bağırsak tıkanıklığı, genellikle abdominal veya pelvik cerrahi sonrası komplikasyon olarak görülür. Ameliyatlar genellikle dokuda yaralanma veya bağırsak tıkanıklığına neden olan yapışıklığa yol açar.
- Kasık fıtıkları, bağırsak tıkanıklıklarının en yaygın nedenlerinden biridir. Tümörlere veya fıtıklara bağlı tıkanıklık, mekanik tıkanıklık olarak adlandırılır. İnce bağırsağın bir bölümü fıtığın bir parçası olabilir ve bu nedenle bağırsakta tıkanıklığa yol açabilir.
- Kolorektal Kanser (Kalın Bağırsak Kanseri)
Kolorektal kanser, bağırsak tıkanıklığının en yaygın nedenidir. Hızla çoğalan kanserli hücreler kalın bağırsağın daralmasına neden olur bu sebeple kalın bağırsak boyunca gıda geçişi giderek zorlaşır.
- Divertikülit
Divertikülit, bağırsak duvarından dışarı çıkıntı yapan küçük cepler olan divertikülün iltihaplanmasına işaret eder. Divertikülit enfeksiyondan kaynaklanabilir. Divertikül iltihaplanması sonrası gelişen yaralar dokularında bağırsak tıkanıklığına neden olabilir.
Bağırsak Tıkanıklığının Diğer Sebepleri
- İlaçların yan etkileri
- Dokuda anormal büyüme: Bağırsak adhezyonu, karında fibröz dokunun gelişmesine karşılık gelir. Fibröz doku; genellikle mide ameliyatı sonrası, özellikle apendiks ve kolon ile birlikte jinekolojik ameliyatlar ve sezaryen ile ilgili ameliyatlar sonrasında gelişir.
- İltihabi bağırsak hastalığı
- Bağırsak sisteminde fıtık
- Intususepsiyon (bağırsağa teleskop ile bakılması)
- Safra taşları
- Kabızlık
- Bükülmüş bağırsak
- Kolonda etkilenen dışkı
- İltihap ve kolonda yaralanma
- Divertiküler hastalık
- İnce bağırsakta tümör
- Kolon kanseri
- İntra-abdominal enfeksiyonlar
- İntra-abdominal cerrahi komplikasyon
- Pelvik bölge ameliyatı
- Elektrolit veya mineral dengesizliği
- Karın içinde yetersiz kan akımı
- Organ hastalığı (akciğerleri veya böbreği etkileyen)
- Bağırsakta travmatik yaralanma
- Gıda dışı öğelerin tüketilmesi
- Endometriozis
Bağırsak Tıkanıklığı Teşhisi İçin Yapılan Testler
- Fizik muayenede, doktor karın içinde şişkinlik ve hassasiyet fark edebilir.
- Tıkanıklığı gösteren testler şunlardır:
- Abdominal BT taraması
- Karın röntgeni
- Baryum lavman
Bağırsak Tıkanıklığı Tedavisi
Bağırsak tıkanıklığı tedavisi, bu durumun asıl nedenine bağlıdır, ancak genellikle hastaneye yatmayı gerektirir. Bağırsak tıkanıklığı tedavisi çeşitli cerrahi ve cerrahi olmayan seçenekleri içerir. Mekanik tıkanıklık için, büyük olasılıkla ameliyat olunması gerekli olacaktır.
Bağırsağı Dinlendirmek
Hastanın, birkaç gün süresince bağırsağını dinlendirmesi etkili olabilir:
Ağızdan Beslememek
Ağız yolu ile herhangi bir katı veya sıvı gıdanın alınmaması gerekir.
Serum
Hasta serum gibi damar içi yöntemlerle beslenir, su ihtiyacı giderilir ve vücuttaki kimyasal dengesi korunur.
Karın İçi Basıncını Rahatlatmak
Bu işlem için nazogastrik tüpler kullanılır.
Midenin Boşaltılması
Tüpler burundan sokulup boğazdan geçirilerek mideye indirilir. Bu tüpler sayesinde mide içeriği boşaltılır. Böylece şişlik giderilir ve kusma gibi şikâyetler önlenir.
Bağırsağın Boşaltılması
Rektumdan sokulan tüpler ile bağırsağın içeriği boşaltılarak, sıkışan gaz ve dışkı yok edilir. Karın içi basıncı azaltılır.
İlaç Tedavisi
Bağırsakta tıkanıklığa sebep olan karın zarı iltihabını önlemek için damar içinden antibiyotikler kullanılabilir.
Antiemetik ilaçlar: Kusmayı önlemek için verilir.
Analjezik ilaçlar: Ağrı kesici etkiye sahiptirler.
Duruma göre opioid, antispazmodik (kasılma önleyici ilaçlar)
Ameliyat
Bağırsak tıkanıklığının mekanik sebepli olması sonucunda ameliyat tercih edilmektedir.
Metal Stent
Ameliyatta doktor bağırsağa genişleyebilen bir metal stent takar.
Kolostomi
Karın duvarına bir delik açılarak bağırsak içeriği bu deliğe bağlanan bir torbaya aktarılabilir. Kolostomi denilen bu yöntemde hastanın normal olarak yeme içmesi devam eder. Aynı işlem gastrostomi ile mideye uygulanabilir.
Bağırsağın Bir Parçasının Alınması
Bağırsak tıkanıklığında bazen tıkanıklığın açılması için bağırsağın bir bölümünün alınması gerekebilir. Ortası alınan iki uç ise bağlanır.
Bağırsak tıkanıklığı geçtikten ve hasta tamamen iyileştikten sonra şu önerilerin yapılması etkili olabilir:
Daha Çok Su Tüketin
Su tüketmek, gastrointestinal kanalda oluşan herhangi bir tıkanıklığı önlemeyi ve kolonun düzgün çalışmasını ve sağlığını korumanızı sağlar. Vücuttaki daha fazla su, kanın vücudunun tüm bölgelerine daha fazla oksijen taşımasını sağlar. Gastrointestinal kanalda ne kadar kan geçerse o kadar doğru ve gerektiği gibi çalışır.
Lif Tüketimini Arttırın
Lif, vücuttaki toksinlerin daha verimli ve düzenli bir şekilde atılmasını sağlar. Lif; buğday, tahıl, yulaf, pirinç, yapraklı sebzeler ve meyveler gibi gıda maddelerinden elde edilebilir.
Limonlu ve Ballı Çay
Limonlu ve ballı çayın bağırsak tıkanıklığının tedavisinde çok etkili olduğu bilinmektedir. Balın tatlılığı ve dokusu, bağırsakları yumuşatır. Bal ayrıca, ayrışmayı kolaylaştırmak için bağırsakların astarını da yumuşatır.