Böbrek Üstü Bezleri Nedir Hastalıkları Belirtileri Tedavisi
Her iki böbreğin üst kısmında yer alan suprarenal bezler olarak da bilinen böbrek üstü bezleri farklı hormonların salgılanmasından sorumludur. Böbrek üstü bezi hastalıkları, böbrek üstü bezlerinin bu hormonları çok fazla veya çok az üretmesiyle ortaya çıkar.
Böbrek Üstü Bezleri (Sürrenal) Bezler Nedir?
İnsan vücudu her iki böbreğin üstünde yer alan 2 böbrek üstü beze sahiptir. Her bir böbrek üstü bezi yetişkinlerde 4-5 g’dır. Böbrek üstü bezleri salgıladıkları hormonlar doğrudan kan akışına karıştığından endokrin bezleridir. Bu hormonlar – kortizol, aldosteron, adrenalin ve noradrenalin – vücuttaki birçok önemli fonksiyonu konrol eder, Bunlar:
- İltihaplanmayı düzenlemek ve kan şekeri değerini yönetmek gibi metabolik süreçleri yürütmek
- Su ve tuz dengesini düzenlemek
- Strese karşı “kavga et veya kaç tepkisi”ni kontrol etmek
- Hamileliği sürdürmek
- Çocukluk ve ergenlik boyunca cinsel olgunlaşmayı başlatmak ve kontrol etmek
- Böbrek üstü bezleri östrojen ve testesteron gibi önemli cinsel steroid kaynaklarıdır.
- Kalp-damar fonksiyonu ve kan basıncını sürdürmek
- İnsülin ile birlikte kan şekeri değerinin sürdürülmesine katkı sağlamak
- Bağışıklık sisteminin yangısal yanıtını bastırmak
- Protein, karbonhidrat ve yağ metabolizmasını düzenlemek
Böbrek Üstü Düzgün Çalışmazsa Ne Belirtiler Yaşanır?
Böbrek üstü bezi çalışmaması belirtileri:
- Baş dönmesi
- Aşırı halsizlik
- Terlemek
- Bulantı
- Kusma
- Tuz aşermelerinin artması
- Düşük kan şekeri
- Düşük kan basıncı, hipotansiyon olarak da bilinir
- Düzensiz adet dönemi
- Cildiniz üzerinde koyu lekeler
- Kas ve eklem ağrısı
- Kilo alma veya verme
Böbrek üstü bezlerinin çalışmaması addison hastalığına da neden olabilir. Böbrek üstü bezlerinin yetersizliği böbrek üstü bezlerinin belirli hormonları yeterli miktarda üretememesi halinde ortaya çıkar. Bunlar hayat için gerekli, bazen “stres olarak adlandırılan”, cortizoldür.
Böbrek Üstü Bezlerinin Çalışmamasının Nedenleri Nelerdir?
Böbrek üstü bezlerinin çalışmamasının en yaygın nedenleri şunlardır:
- Genetik durumlar
- Feokromositomalar( böbrek üstü bezinin çok fazla hormon üretmesine neden olan nadir bir tümör) dahil tümörler
- Enfeksiyonlar
- Otobağışıklık tepkisi
- Diğer endokrin (hormon) bezleri problemleri. En yaygın problem böbrek üstü bezini düzenlemeye yardımcı olan hipofiz bezidir.
- Belirli ilaçlar. Yük doz steroid almak Cushing hastalığına neden olabilir. Glükokortikoyit alımını aniden durdurmak böbrek üstü yetersizliğine neden olabilir ve bu da Addison hastalığına neden olur.
Böbrek Üstü Bezleri Hastalıkları Nasıl Teşhis Edilir?
Doktorunuz böbrek üstü bezi hastalıklarını teşhis etmek için kan ve görüntüleme testleri isteyecektir. Kan testi isteyerek başlamaları olasıdır. Bu testleri şu değerleri ölçmek için kullanabilirler:
- Böbrek üstü hormonları
- Hipofiz hormonları
- Glükoz
- Potasyum
- Sodyum
Böbrek üstü bezi hastalığına sahip olduğunuz düşünülürse, sonrasında görüntüleme testleri kullanılabilir. Hipofiz ve böbrek üstü bezlerinden görüntü almak için ultrason, MRI ve röntgen kullanabilirler. Bu olası tümörleri, endoktrin dokularınızdaki bozulmaları ve hastalığın diğer işaretlerini saptamada yardımcı olabilir.
Böbrek Üstü Bezleri Hastalıkları Nasıl Tedavi Edilir?
Böbrek üstü bezi hastalıkları iki genel kategoriye ayrılır. Bazı durumlar ilaçla tedavi edilir, diğerleri ise cerrahi tedavi gerektirebilir.
Addison hastalığı (böbrek üstü yetersizliği) hormon yerleştirme ile tedavi edilir. Hydrocortisone veya prednisone gibi steroidler vücudun yeterli miktarda üretmediği kortizolü yerine koyar. Hastalar aldosteronu yerine koymak için fludrocortisone alabilir. Hastalar sağlık uzmanlarının, kendi durumlarını bildiğinden emin olmalıdır.
Böbrek üstü kanseri, kanserin alınması için ameliyatla tedavi edilir. Agresif kanser, vücudun diğer bölgelerine yayılmasını önlemeye çalışmak için hızlı bir şekilde tedavi edilmelidir.
Feokromositom en yaygın şekilde ameliyatla tedavi edilir. Doktorlar feokromositomu kemoterapi veya radyasyon terapi ile de tedavi edebilir.
Böbrek üstü insidantalom ne kadar sorunlu olduğu konusunda doktorun kararına bağlı olarak tedavi edilir.