Temporal Arterit (Dev Hücreli Arterit) Nedir?
Temporal arterit beyne oksijenli kan sağlayan kafadaki orta ve geniş arterlerin kronik iltihaplanmasına neden olan ciddi bir hastalıktır. Bu iltihaplı hastalık beyinde ve baş bölgesinde yetersiz oksijen ve besin maddesi miktarıyla sonuçlanır. Temporal arterit vücudun bağışıklık sisteminin yanlışlıkla normal, sağlıklı hücre ve dokulara saldırıp vücutta iltihaplanmaya neden olduğu bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. Temporal arterit, dev hücreli arterit ve kraniyal arterit olarak da adlandırılır.
Eğer dev hücreli arterit tedavi edilmezse, gözlere ve beyne bozulan kan akışından kaynaklanan körlük ve nöbet riski vardır. Yani, dev hücreleri arterit teşhisi konduğunda, komplikasyon riskini azaltmak için mümkün olan en kısa sürede tedavi başlatılmalıdır. Kortikosteroid ilaçlar – genellikle prednisone- tedavinin temel şeklidir. Dozaj, yaşanan belirtilerin şiddetine bağlı değişir.
Temporal arterit genellikler şakak bölgesinin yanından gözlere geçen ancak vücuttaki diğer arterleri de etkileyebilen temporal arterleri etkiler. Temporal arterit gözleri, başı, yüzü ve genel olarak vücudu etkileyebilen geniş kapsamlı belirtilere neden olabilir.
Temporal Arterit (Dev Hücreli Arterit) Belirtileri Nelerdir?
Dev hücreli arterit arterlerinizde, genellikle kafatası, boyun ve kollarda iltihaplanmaya neden olan bir hastalıktır. Bu durum kan akışını sağlayan arterleri daraltır. Dev hücreli arterit sıklıkla romatizmal polimiyalji denilen diğer bir hastalıkla ortaya çıkar.
- Kalıcı, şiddetli baş ağrısı.(genellikle şakak bölgenizde)
- Bulanık veya çift görme
- Öksürük
- Aşırı terleme
- Halsizlik
- Kalça ağrısı, omuz ağrısı ve diğer eklem ağrıları
- İştahsızlık ve kilo kaybı
- Kafatası ağrısı
- Boğaz veya dil ağrısı
- Zonklayan baş ağrısı, özellikle başın bir tarafında veya kafanın arkasında
- Kafatası hassasiyeti
- Çiğnerken veya ağzınızı geniş açtığınızda çene ağrısı
- Ateş
- Bir gözde ani ve kalıcı görme kaybı
Temporal Arterit (dev hücreli arterit) Neden Olur?
Temporal arteritin bağışıklık sisteminizin yanlışlıkla başınızdaki orta ve geniş arterlere (atar damarlara) karşı saldırıya geçtiği bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. Temporal arteritte, bu saldırıdan kaynaklanan iltihaplanma kanın arterlerden akışını ve beyne yeterli miktarda oksijen sağlama yeteneğinize zarar verir. Temporal arterit vücuttaki diğer arterleri de etkileyebilir.
Temporal arteritin nedeni bilinmemektedir. Ancak hastalığa sahip birçok insan 50 yaşından büyük olduğu için yaşlanma süreci, temporal arterit gelişmesinde rol oynayabilir.
Risk faktörleri
Birçok faktör dev hücreli arterit geliştirme riskinizi arttırır, bunlar:
Yaş: Dev hücreli arterit yalnızca yetişkinleri ve nadiren 50 yaşın altındakileri etkiler. Bu duruma sahip kişilerin çoğu ilk uyarı sinyallerini 70-80 yaşları arasında yaşar.
Cinsiyet: Kadınlarda bu duruma yakalanma riski iki kat daha fazladır.
Irk ve coğrafi bölge: Dev hücreleri arterit kuzey Avrupa popülasyonları ve İskandinav kökenli olanlar arasında en yaygındır.
Romatizmal polimiyalji: Romatizmal polimiyaljiye sahip olmak dev hücreli arterit geliştirme riskinizi arttırır.
Aile geçmişi Bazen bu durum aileden gelebilir.
Temporal Arterit (Dev Hücreli Arterit) İçin Hangi Doktora/Bölüme Gidilir?
Temporal arterit için Romatoloji ve Nöroloji bölümlerine gidilir. Eğer hastalıktan emin değilseniz İç Hastalıkları (Dahiliye) bölümüne de gidilir.
Temporal Arterit (Dev Hücreli Arterit) Nasıl Tedavi Edilir?
Dev hücreli arterit için tedavi prednisone (kortizon ilacı) gibi yüksek doz kortikosteroid ilaç kullanımını içerir. Tedavi başlangıcının birkaç günü içinde daha iyi hissetmeye başlarsınız. 1-2 yıl kadar ilaç almaya devam etmeniz gerekebilir. İlk aydan sonra doktorunuz dozajı aşamalı olarak düşürmeye başlayabilir.
Kortikosteroidler yüksek kan basıncı, kas zayıflığı ve kemik erimesi gibi birçok ciddi yan etkiye yol açabilir. Bu potansiyel yan etkileri engellemek için, doktorunuz kemik yoğunluğunuzu görüntüleyebilir, Kalsiyum ve D vitamini takviyeleri veya kemik kaybını önlemeye yardım etmek için başka ilaçlar reçete edebilir.
Sağlıklı beslenin. İyi beslenmek kemiklerin incelmesi, yüksek kan basıncı ve diyabet gibi potansiyel problemleri engellemeye yardım edebilir. Taze meyve ve sebze, tam tahıl, yağsız et ve balık tüketirken tuz ve şekeri kısıtlayarak alkolden kaçının. Yeterli miktarda kalsiyum ve D vitamini aldığınızdan emin olun. Uzmanlar 50 yaşın üstündeki kadınlar ve 70 yaşın üstündeki erkekler için günde 1200 mg kalsiyum ve 800 uluslararası birim (IU) D vitamini tavsiye etmektedir. Hangi dozun doğru olduğuna karar vermek için doktorunuza danışın.
Düzenli spor yapın. Yürüyüş gibi düzenli aerobik egzersizi kemik kaybı, yüksek kan basıncı ve diyabeti engellemeye yardım edebilir. Kalp ve akciğerlerinize de faydalıdır. Ek olarak, birçok kişi egzersiz yapmanın psikolojik olarak rahatlattığını fark etmiştir. Eğer egzersiz yapmaya alışık değilseniz, yavaşça başlayın ve aşamalı olarak geliştirin. Doktorunuz size uyan egzersiz programını planlamada yardımcı olabilir.
Düzenli check up yaptırın. Tedavinin yan etkileri ve herhangi komplikasyon gelişmesini kontrol etmek için doktorunuzla görüşün.
Aspirin. Günlük 75-150 mg aspirin alıp alamayacağını doktorunuza sorun. Günlük olarak alınan, düşük doz aspirin körlük ve nöbet riskini azaltabilir.
Temporal Arterit Komplikasyonları
Temporal arterit tedavi edilmezse, ciddi ve hayatı tehdit eden komplikasyonlar meydana gelebilir. Bunlar:
- Vücuttaki diğer kan damarlarının iltihaplanması ve zarar görmesi
- Aortik anevrizma dahil, anevrizma gelişmesi
- Görme kaybı
- Göz kası zayıflığı
- Felç