Ferritin Nedir ? Ferritin Düşüklüğü Kanda Demir Eksikliği Ferritin
Ferritin Nedir?
İnsan kanında bulunan alyuvarlarlar oksijen taşıma görevini, içerdiği demir ile yapar. Feritin proteini sayesinde depolanan demir, oksijenle geçici bir bağ kurarak taşıma işlemini gerçekleştirir. Oksijenle birleşmesi kanın kırmızı rengini oluşturur. Kandaki oksijenin taşınması görevini üstlenen demirin eksikliği ciddi sorunlar oluşturabilir. Kandaki demir oranı, total demir bağlanma, hemoglobin, ferritin testi, serum demiri gibi laboratuvar ölçümleri ile yapılır.
Besinlerle alınan demir vücutta %15 lik bir bölümü ferritinde depolanır ve büyük bir kısmıda alyuvarlardaki hemoglobinin yapısına katılır. Vücuttaki demir birçok nedenden dolayı eksilebilir. Demir depolayan ferritin karaciğer, dalak, çizgili iskelet kasları ve kemik iliğinde bulunur. Vücutta depolanan demir miktarı, ferritin seviyesine bakılarak tespit edilmektedir. Vücutta depolanan demir olduğunda hemoglobin üretir. Ferritinin düşmesi vücutta kansızlık ve demir eksikliğine neden olur.
Ferritin Normal Değerleri
Kırmızı etin fazla tüketimi, iltihabi bir hastalık, doğum kontol hapları, tiroid haplarının sürekli kullanımı ferritin ölçümlerinin sonuçlarını etkileyebilir. Ayrıca testen önceki 4 aylık süre içinde kan nakli, son 3 günde kemik taraması, MR gibi radyoaktif tarama yapılmasıda test sonuçlarını etkileyerek yanıltıcı olabilir.
Ferritin seviyeleri aşağıdaki aralıklarda olmalıdır;
- Yetişkin kadın için 12 – 150 ng/ml
- Yetişkin erkek için 12 – 300 ng/ml
Ferritin testlerinin sonuçları yukarıdaki normal değerlerin altında olduğunda ferritin düşüklüğü, yukarıdaki normal değerlerin üstünde olduğunda ise ferritin yüksekliği olduğu düşünülür. Farklı laboratuvar testlerinde ferritin seviylerinde ufak farklar çıkabilir.
Ferritin Düşüklüğü Sebepleri
Ferritin düşüklüğüne sebep olan başlıca nedenler şunlardır;
- Aşırı adet kanamaları
- Ülser ve kanamalı sindiri sistemi hastalıkları
- Demir eksikligi sebebi ile oluşan anemiler
- Protein eksikliği
- Bağırsaklardaki demir emilimini engelleyen rahatsızlıklar
- C vitamini eksikliği
- Hepatit
- Yetersiz beslenme
- Aşırı alkol tüketimi
- Tiroit rahatsızlıkları
Ferritin Ve Demir Eksikliği Belirtileri
Kadınlarda demir ve ferritin eksikliği daha sık görülmektedir. Uzun süreli demir eksikliği okul çağındaki bireylerde öğrenme zorlukları şeklinde de kendini gösterilmektedir. Çocuklarda ferritin ve demir düşüklüğü belirtileri ayrıca tebeşir, kireç, kül, toprak ve çamur maddelerini yemeye yatkın olduklarında anlaşılır. Demir eksikliğinin tedavisi ile ferritin düzeyi normale ulaşan çocuklarda Pika sendromu adı verilen bu özel durum ortadan kalkacaktır.
Demir eksikliği yeterli oksijen kullanılamamasına sebep olacağından yorgunluk, cild solması, tırnak kırılması, saç dökülmesi, bacaklarda ağrılar, göğüs ağrısı, baş ağrısı gibi belirtiler gösterir. İleri seviye demir eksikliği kalp yetmezligi belirtileri gösterebilmektedir.
Demir eksikliği düzenli beslenme ve demir takviyeleri ile tedavi edilebilir. Ancak demir takviyesi ile demirin kanda yüksek olması zehirlenmeye neden olabileceğinden mutlaka doktor kontrolünde yapılmalıdır.
Ferritin Yüksekliği Ve Belirtileri
Akut lösemi, göğüs kanseri, karaciğer hastalıkları, hemokromatoz aşırı demir yükü hastalığı, kan nakli, hodgkin hastalığı gibi durumlarda ferritin düzeyi normal değerlerin üzerine çıkabilmektedir. Cilt kararması, cinsel performansta düşüklük, kalp çarpıntıları, karın ve eklem ağrıları, kilo kaybı şeklinde belirtiler verebilen ferritin yüksekliği karaciğer sorunları ve farklı kansızlık türlerinin ortaya çıkmasına sebep olabilir. Demir yüksekliği dahiliyeci doktorlar kontrolünde yüksek demir içerikli besinlerin tüketilmemesine sınırlama getirilerek ve uygun ilaçlar ile tedavi edilebilmektedir.