Kanda, Kan Tahlilinde Ferritin Yüksekliği Nedenleri, Belirtileri Ve Tedavisi
Ferritin vücuttaki demir salınımı ve emilimi kontrol eden bir çeşit protein türüdür. Kandaki ferritin seviyesi vücutta ne kadar demir olduğunu gösterir. Kandaki ferritin miktarı, doktorunuzun vücudunuzun ne kadar demir depoladığını anlamasına yardımcıdır.
Doktorunuz demir deponuzun düşük olduğundan veya çok fazla demiriniz olabileceğinden şüphelendiğinde ferritin testi yaptırmanızı isteyebilir. Üstelik bu test; demir seviyenizi yükseltmek veya düşürmek için tedaviyi kontrol etmek için de yapılabilir.Vücudunuzdaki ferritin miktarı; depolanan demir miktarını gösterdiğinden az ya da çok olduğunu bu testten anlamak mümkündür. Vücudunuzda yüksek demir seviyesinden kaynaklı yükselen ferritin oranı bazı problemlere yol açabilir.
Normal ferritin değerleri
- Yetişkin erkekler için 12 ila 300 ng / mL
- Yetişkin dişiler için 10 ila 150 ng / mL
- Yenidoğanlarda 25 ila 200 ng / mL
- 1 aylıkken 200 ila 600 ng / mL
- 2-5 aylıkken 50 ila 200 ng / mL
- 6 ila 15 yaş arası çocuklar için 7 ila 142 ng / mL
Ferritin Yüksekliğinin Belirtileri
Ferritin vücutta önce üretilip sonra kullanılan bir çeşit proteindir. Ferritin yüksekliği şu gibi belirtilere yol açabilir;
- Vücutta ağrılar
- Cilt renginde koyulaşma
- Halsizlik
- Bitkinlik
- Karın ağrısı
- Cinsel güçte azalma
- Kalp problemleri
- Letarji (uykuya benzer derin bir uyuşukluk hali)
- Göğüs ağrısı
- Eklem ağrısı
- Kalp çarpıntısı
- Güçsüzlük
- Nedeni bilinmeyen kilo kaybı
Ferritin Yüksekliğinin Sebepleri
Erkeklerde, normal ferritin seviyesi 12 ile 300 ng/ml arasında olmalı iken kadınlarda bu seviye 12 ile 150 ng/ml arasında olmalıdır. Ferritin seviyesinin bu değerlerden yüksek olması; iltihabik hastalıklar, alkol sebepli karaciğer hastalıkları, kırmızı kan hücreleri alımı veya hemokromatoz gibi kandaki demir oranındaki anormallikler olduğunun habercisi olabilir. Diğer sebepler ise şunlardır.
- Hepatit hastalığı
- Alkolik karaciğer hastalığı (Aşırı miktarda alkol tüketimi ile ortaya çıkan karaciğer hasarı)
- Kan hastalıkları
- Kronik hepatit
- Aşırı demir alımı
- Kronik kan nakli tedavisi
- Alyuvar aktarımı
- Karaciğer hastalığı
- Megaloblastik anemi
- Hodgkin lenfoma
- Hemolitik anemi
- Hemokromatozis
- Porfiria hastalığı (cilt ve sinir sistemini etkileyen enzim eksikliğine bağlı bir bozukluk)
- Lösemi (Kan kanseri)
- Tip 2 diyabet
- Hipertiroidi
- Romatoid artrit gibi kronik enflamatuar hastalıklar
- Alkolizm ve talasemi hastalığı ve bazı anemi türleri
- Kan nakli yapıldığında, kandaki demir seviyesi yükselebilir.
- Hodgkin hastalığı, lösemi, enfeksiyon ve iltihabi hastalıklar (deri veremi ya da eklem iltihabı gibi)
- Demir içeren besinleri çok yüksek oranda tüketmek
- İltihabi hastalıklar
- Lösemi, lenfoma ve göğüs kanseri gibi kanserler
- Karaciğer hastalıkları
- Lösemi
- Hipertiroid
- Hodgkin lenfoma
- Hemolitik anemi
- Eklem yangısı
- Siroz hastalığı da kandaki ferritin seviyesini yükseltebilir.
- Still hastalığı da aynı zamanda kandaki ferritin oranını yükseltir. Bu çoğunlukla eklemleri etkileyen ve kronik eklem ağrıları ile sonuçlanan çok nadir görülen bir iltihabi hastalıktır.
- İltihabi hastalık ve enfeksiyonlar
- Kan nakli: Demirin vücutta çok fazla birikmesine yol açabilir. (hemokromatoz)
- Obezite, iltihap ve günlük olarak alkol tüketimi de kandaki ferritin seviyesini yükseltebilir. Ferritin seviyesi anoreksiya nervoza ile kadınlarda da yükselebilir.
Ferritin Nasıl Düşürülür?
Ferritin yüksekliğinden muzdaripseniz en kısa sürede bir Dahiliye doktoruna başvurmalısınız. Doktor size çeşitli testler uygulayacak, ferritin yüksekliğinin nedenini teşhis edip gerekli tedaviyi gerçekleştirecektir.
Ferritin Yüksekliği Nasıl Düşürülür?
Erkeklerden normal oran 12 ile 300 ng/mL iken kadınlarda 12 ile 150 ng/mL arasındadır Ferritin yüksekliğinin tedavisinin amacı genel olarak kandaki seviyeyi normale çevirmeye yöneliktir. En yaygın tedavi ise terapötik flebotomidir. Bu tedavide, vücutta fazla miktarda depolanan demiri organlardan çıkarmak için vücuttan kan alınır. Genellikle, haftada bir veya iki kez bir ünite kan alınır. Vücuttan fazla ferritin veya demir çıkarılıncaya kadar haftalık olarak terapötik flebotomi yapılması gerekebilir. Kandaki ferritin seviyesi, tedavi boyunca sürekli olarak izlenir.
Kan Verin
Kan verilmesi ise kandaki ferritin seviyesini düşütmesi için diğer bir tedavi şeklidir. Dartmouth-Hitchcock Norris Cotton Tıp Merkezine göre; belli miktarda kanın vücuttan alınması kandaki demiri azaltarak ferritin seviyesini düşürmektedir. Bu yüzden de ferritin seviyesi yüksek olan hastalara düzenli olarak kan vermesi önerilir. Adınızı lisanslı bir kan bankasına kaydedebilir ve kan bağışı yapabilirsiniz.
Yeşil Çay İçin
Yeşil çay için: Yeşil çay kandaki demir emilimini engelleyip antioksidanların atılmasını sağladığından ferritin seviyesinin düşmesine yardımcı olur.
Zerdeçal Alın
Zerdeçal tüketimini arttırmak ya da kurkumin takviyeleri almak da iyi bir çözüm olabilir. Bunların vücuttaki fazla demiri ve ferritin seviyesini düşürdüğü bilinmektedir.
Demir Tencere Kullanmayın
Demir tencerelerde yemek pişirmeyi bırakın: Uzmanlar sadece ferritin ve demir eksikliği olan kişilerin demir tencerede yemek yemesini tavsiye ediyor. Yıllar içinde demir tencere kullanan ve ferritin düzeyleri yükselmiş birçok hasta vardır.
Demir Alımını Sınırlı Tutun
Ferritin yüksekliği seviyesini tedavi etmenin başka bir yolu ise uygun bir beslenme düzenidir. Ferritin yüksekliği sahibi kişilere ıspanak, fasulye, kırmızı et, kuru üzüm, kuru kayısı, kuru şeftali gibi demir bakımından zengin gıdaların yanı sıra demir içeren takviyeleri de azaltmaları tavsiye edilir. Demir içeriği yüksek olan gıdaların tüketimini azaltın. Kırmızı et çok yüksek miktarda demir içerdiğinden eğer demir seviyeniz düşükse iyi bir besin olabilir. Ferritin seviyesi çok yüksek olan insanlar aynı zamanda E vitamini takviyeleri, mineral takviyeleri ve demir içeren antioksidanlardan da uzak durması önerilir.
C Vitamini Takviyesi Almayın
Ferritin yüksekliği seviyesine sahip olan kişiler ayrıca, demir içeren vitamin takviyeleri, mineral takviyeleri ve antioksidanlar gibi tüm gıda takviyelerinden kaçınmalıdır. Gıda takviyeleri arasındaki C vitamini de kaçınılması gerekenlerdendir. C vitamini demir emilimini arttıracağından ferritin seviyesi yüksek olan insanlar için zararlıdır. Ayrıca, ferritin yüksekliği tedavisi için süt ve devedikeni de kullanabilirsiniz.
Demir emilimini arttıran alkol, şeker, nikotin ve beta-karoten de kullanılmaktan kaçınılmalıdır.