HDL Kolesterol Nedir?
İyi kolesterol olarak da bilinen HDL dokulardan, damarların iç yüzeylerinden topladığı kolesterolü karaciğere geri taşıyıp damar sertliğini önleyen kolesterole denir. LDL kolesterol ise karaciğer tarafından üretilen kolesterolü organlara ve damarlara dağıtıp damarlarda tıkanıklığa yol açan kolesterol türüdür ve bu nedenle kötü kolesterol olarak bilir.
Kolesterol karaciğerde üretilen, kanımızda bulunan mumsu maddedir. Kolesterol 2’ye ayrılır; LDL, kötü kolesterol ve HDL yani iyi kolesterol. Kanda bulunan kolesterolün %75’i vücut tarafından üretilirken, %25’i ise gıdalardan karşılanır. Kolesterol içeren gıdaların çok fazla tüketilmesi sonucunda kötü kolesterol yükselip iyi kolesterol düşer ve damar tıkanıklığı, depresyon, baş ağrısı gibi çeşitli sağlık sorunları meydana gelir.
Yüksek yoğunluklu lipoproteinler (HDL) yani ‘iyi kolestrol’, insan vücudunun düzgün çalışması için son derece gerekli olan bir kolesterol türüdür. Kolesterol vücudun çeşitli sistemlerinin işleyişinde ve kalbin sağlıklı çalışmasında önemli rol oynar. Yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) “iyi” kolesterol olarak bilinir, çünkü kan dolaşımınızdaki kötü kolesterolü düşürür. Yüksek HDL kolestrol seviyeleri, kalp sağlığını koruyup kalp damar hastalıklarına yakalanmayı da önler. HDL düşüklüğü, kalp damar hastalıklarına yakalanma riskini artırır. HDL kolesterolün bir faydası da kandaki kötü kolesterolü yok etmektir. HDL kolesterol, damarlarınızı LDL kolesterolün zararlı etkilerinden korur. Kanda yeterli miktarda HDL kolesterol olmadığında, kandan kötü kolesterol temizlenemez. Bu durum da damarlarda plak oluşumuna ve damar sertleşmesine yol açar. Araştırmalar, HDL kolesterolde her yüzde 1’lik artışın kalp krizi riskini yüzde 1-3 oranında azalttığını gösteriyor.
Normal HDL Değerleri Nedir? (İyi Kolesterol Normal Değerleri)
Erkeklerde:
- 40 mg/dL altı: düşük
- 40 mg/dL – 60 mg/dL arası: iyi
- 60 mg/dL üstü: daha iyi
Kadınlarda:
- 50 mg/dL altı: düşük
- 50 mg/dL – 60 mg/dL arası: iyi
- 60 mg/dL üstü: daha iyi
HDL Kolesterol İle İlgili Önemli Notlar;
Erkeklerde 45 mg/dl üzerinde, kadınlarda 55 mg/dl’nin üzerinde olmalıdır.
HDL kolesterolün 40 tan az olması kalp damar hastalığı riskini arttırır.
HDL kolesterolün 60 tan fazla olması çok iyidir ve kalp damar hastalığına karşı koruyucudur.
Total kolesterol yüksek iken HDL kolesterolünün de yüksek olması durumunda kalp damar hastalığı riski yüksek olmaz.
HDL Kolesterol Düşüklüğü Neden Olur?
- Sigara içme alışkanlığı
- Hareketsiz yaşam
- Kullanılan ilaçların yan etkisi olarak (Kullandığınız ilaçları gözden geçirin)
- Fazla kilolu olmak
- Tedavi edilmemiş şeker hastalığı
- Yanlış beslenme, hayvansal gıdaların çok, meyve ve sebzelerin ise az tüketilmesi
- Genetik
- Omega 3 yağ asitlerince yetersiz beslenmek, Balık, ceviz, kuruyemişler, keten tohumu omega 3 açısından zengin besinlerdir.
Hdl Kolesterol Düşüklüğü Nelere Yol Açar Belirtileri Neler?
- Damar sertliği
- Tangier hastalığı
- Şeker hastalığı
- Şişmanlık
- Kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riskinde artış
HDL Kolesterol Nasıl Yükseltilir?
- Düzenli egzersiz yapın. En azından her gün 1 saat yürüyüş yapın. Yapılan araştırmalarda spor yapmanın HDL kolesterolü %5-10 artırdığı tespit edilmiştir.
- Alkolden ve sigaradan uzak durun.
- Omega-3 açısından zengin (balık, ceviz, kuruyemiş, keten tohumu), tekli doymamış yağlara (zeytin yağı) ağırlık veren bir beslenme tarzı oluşturun.
- Fazla kilonuz varsa zayıflayın. Verilen her 2.7 kg’da HDL seviyesi 1 mg/dl artar.
- Düzenli uyku önemlidir. Erken yatıp erken kalkmalı günde mutlaka 7-8 saatlik uyku uyunmalıdır.
- Stresten, sizi üzen kişilerden uzak durun.
- Düzenli olarak ceviz tüketin. Yapılan çalışmalarda bir ay boyunca, haftada 6 gün, günde 40 gr ceviz tüketilmesinin iyi kolesterolü %9.3 artırdığı görülmüştür.
- Flavonoid ismindeki madde kanın temizlenmesine yardım eder. Çay, üzüm, kızılcık, soğan, domates ve portakal flavonoid içeren besinlerdendir.
- Çikolatada iyi kolesterolü artırmaya yardımcı olur. ” American Journal of Clinical Nutrition” tıp dergisinde 2007 yılında yayımlanan araştırmaya göre, 12 hafta boyunca kakao tozu tüketen katılımcıların, HDL düzeylerinde yüzde 24’lük bir artış olduğunu tespit edilmiştir.
- Sağlıklı yağlar tüketin. Toplam aldığınız kalorilerin %25-35’i yağlardan oluşmalı. Ancak bunlar sağlıklı olmalı. HDL seviyenizi artırmak ve kötü kolesterolü düşürmek için margarinden, marketlerde satılan abur cuburlardan ve fastfoodlardan uzak durun, bu gıdaların hepsi vücuda zararlı trans yağ içerirler. Bunun yerine avokado, zeytinyağı, kuruyemiş ve balık tüketin. Bu besinlerde faydalı yağlar bulunur. Bu gıdaları normal miktarlarda tükettiğinizde HDL yükselir.
- Beyaz ekmek ve şeker gibi rafine edilmiş karbonhidratlar açısından zengin bir beslenme tarzı HDL düzeyinizi olumsuz etkileyip düşürebilir, bu tür karbonhidratların alımını azaltarak HDL’nizi artırabilirsiniz. Fazla şeker bedeniniz tarafından depolanıp yağa çevrilir ve şeker tüketimi size kilo olarak geri döner. Bu da HDL seviyesini düşürür.
- B3 vitamini (Niasin), vücudunuzun gıdayı enerjiye dönüştürmek için kullandığı bir B vitamini türüdür. Niasin aynı zamanda sindirim sistemi, sinir sistemi, cilt, saç ve göz sağlığı için önemli rollere sahip bir vitamindir. B3 vitamini eksikliğiniz varsa, b3 takviyesi almanız HDL kolesterolü% 30 oranında yükseltebilir.
Kötü Kolesterolü Düşüren İyi Kolesterolü Artıran Ceviz Kürü Tarifi
Geceden 2-3 adet cevizi kabuklarından çıkarıp 1 su bardağı suya atın. Ertesi sabah bu suyu içip cevizleri yiyin. Ceviz kürü 1 hafta içinde hem iyi kolesterolünüz yükselecek hem de kabızlıktan kurtulmanızı sağlayacaktır.
Kolesterol Testi Nasıl Yapılır?
Kolesterolünüz yüksek olup olmadığını öğrenmek için doktor sizden kan testi isteyecektir. Kan testinde kolesterol seviyeniz tespit edilebilir.
HDL Düşüklüğü İçin Hangi Doktora Gidilir?
Kötü kolesterol yüksekliğinden veya iyi kolesterol düşüklüğünden muzdaripseniz bu durumun neden kaynaklandığını tespit etmek ve tedavi olmak için Dahiliye doktoruna gidebilirsiniz.
HDL Seviyesi Çok Yüksek İse Ne Yapmalı?
Doktorlar genelde HDL yani iyi kolesterolün yüksek olmasının iyi bir şey olduğunu bildiriyorlar. Ancak yapılan araştırmalarda bazı kişilerde iyi kolesterol seviyesinin çok yüksek olmasının kalp hastalığına yakalanma riskini artırdığı görülmüştür. Bu durum herkes için geçerli değildir, genel kanı HDL seviyeniz ne kadar yüksek olursa sizin sağlığınıza o kadar faydalıdır. Vücutta iltihabik hastalıklar, troit hastalıkları ve aşırı alkol tüketimi gibi durumlarda da HDL seviyesi anormal derecede yükselebilir.
HDL Kolesterol İle İlgili Doktorlara Sorular Ve Cevapları
Sual: Sağlıkocağında kan tahlili yaptırdım hdl kolesterolüm 77 mg/dL geldi biraz yüksek çıktı bu iyi mi yoksa dikkat edilmesi gereken bir durum mu?
CEVAP
Kardiyoloji Doktoru Kani Gemici’inin cevabı:(Merhaba hdl değeriniz çok iyi.)
Sual: Hdl kolesterol olması gerekenden düşük ise ne yapmalı?
CEVAP
Dahiliye Doktoru Burak Bursalı’nın cevabı:(Hdl kolesterol iyi kolesterol olarak bilinir. Kalp için en önemli kolesteroller ldl, hdl ve total kolesterol değerleridir.bunlardan ldl ve total kolesterol düşük olmalı ve hdl yüksek olmalıdır.hdl değerinin yükseltilebilmesi için mutlaka aerobik egzersizler yapılmalı, katı yağlardan ve kırmızı etten uzak durulmalı, daha sıklıkla sebze, balık ve balık yağı, zeytinyağı, beyaz haşlanmış et tüketilmelidir.)
Not: Makalede geçen doktorlara sorular soru cevaplar doktorsitesi web sitesinden alınmıştır