Hipofiz Adenomu (Hipofiz Tümörü) Ne Demektir?
Hipofiz bezi bölgesinde meydana gelen genellikle kanserli olmayan iyi huylu tümörlere hipofiz adenomu yani hipofiz bezi tümörü denilmektedir. Hipofiz bezi beyin tabanında bulunan ve nohut boyutunda küçük bir bezdir. Hipofiz bezi endokrin sistemin bir parçasıdır ve çeşitli vücut fonksiyonlarını kontrol eden kimyasal maddeler olan kritik hormonlar üretir. Hipofiz bezi; çeşitli vücut fonksiyonlarını düzenler ve vücuttaki hormon düzeylerini dengelemede önemli bir rol oynar. Hipofiz adenomu, genç ve orta yaşlı yetişkinlerde yaygın olarak görülür. Bu gibi durumda hipofiz bezinin hücreleri anormal bir çoğalma gösterir ve sonunda adenom ile sonuçlanır. Bu iyi huylu bir hastalıktır, yani bu tümör diğer organlara yayılmaz. Bir hipofiz bezi tümörünün gerçek nedenleri hala bilinmemektedir. Tıbbi araştırmalar, hem kalıtsal hem de çevresel faktörlerin rol oynadığı üzerinde durmaktadır.
Hipofiz Bezi Ne İşe Yaşar?
Hipofiz bezi 8 hormon salgılar. Her bir hormon vücut fonksiyonlarında önemli bir role sahiptir. Hipofiz bezi 2 ana yapıdan mevcuttur bunlar: ön lob ve arka lob. Hipofiz bezinin her bir lobu belli hormonları üretmektedir.
Hipofiz bezinin vücutta çeşitli görevi vardır. Hipofiz bezinin görevleri:
- Vücut büyümesinin kontrolüne yardımcı olan büyüme hormonu üretimi
- Diğer endokrin bezlerinde etkili olan hormonları üretimi
- Kas ve böbreklerde etki gösteren hormonlar üretimi
- Endokrin fonksiyon düzenlenmesi
- Hipotalamus tarafından üretilen hormonların depolanması
- Prolaktin üretimi (memede süt üretimini teşvik etmek)
- Vücudun strese tepkisinde rol alan kortizol üretimini kontrol eden ACTH üretimi
- Tiroid bezinin metabolizmayı düzenleyen diğer hormonları üretmesine neden olan TSH üretimi
- FSH üretimi (yumurtalık ve testisleri düzenleyen folikül uyarıcı hormon)
- Kadınlarda adet döngüsünü ve erkeklerde sperm üretimini kontrol eden luteinize edici hormon (LH) ve folikül uyarıcı hormon (FSH) üretimi
- ADH üretimi (hipotalamusta gerçekte antidiüretik hormon üretilir ve hipofiz bezinde depolanır, böbrekler tarafından suyun emilimini ve ayrıca kan basıncını arttırır.)
- Oksitosin üretimi (doğum sırasında rahim ağzını kapatmak ve emzirme sırasında sütün serbest kalmasını sağlamak için)
Hipofiz Adenomu Belirtileri Nelerdir ?
Bir hipofiz adenomunun neden olduğu belirtiler; tümörün yakındaki yapılara basması ve / veya ek hormon üretimi ile ortaya çıkar.
Hipofiz adenomları vücudun çok fazla hormon üretmesine veya yeterli miktarda hormon üretmemesine neden olur. Bu değişiklik, vücudun temel işlevleri tamamlama yeteneğini bozabilir.
Belirtiler şunlardır:
- Bulanık veya çift görüş dahil görme sorunları
- Erkeklerde cinsel dürtüde azalma (testosteron seviyesinde düşüş) ve kadınlarda kısırlık
- El ve ayaklarda büyüme (gigantizm) ve vücuttaki diğer değişiklikler
- Kilo alımı veya kilo kaybı
- Yorgunluk
- Düşük tansiyon
- Tümörde iç kanama nedeniyle ani baş ağrıları
- Mide bulantısı
- Vücutta tüy dökülmesi
- Kadınlarda adet düzensizliği veya adet olamama
- Cinsel güçte azalma
- Adet düzeninde değişiklikler
- Sertleşme bozukluğu
- Yorgunluk veya bitkinlik
- Soğuğa hassasiyet
- Osteoporoz
- Beklenmedik kilo alma
- Beklenmedik kilo kaybı
- Kolay morarma
- Eklemlerde ağrı
- Sinir başı sendromu
- Erken menopoz
- Kas güçsüzlüğü
- Galaktore (doğumla ya da bir bebeğin emzirmesiyle ilişkili olmayan sürekli anne sütü çıkışı)
- Depresyon
- Büyüme bozuklukları: Bu bozukluklar çocuklarda aşırı büyümeye neden olur. Yetişkin durumunda ise akromegali veya yüz kemiklerinin anormal büyümesi, el ve ayaklarda büyüme, aşırı terleme ve kalp hastalığına yol açabilir.
Hipofiz Adenomu Tedavi ve Teşhisi
Hipofiz adenomu , hipofiz bezi tümörü görüntüleme testleri (bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taraması) yapılarak teşhis edilir. Tümör büyümesi durumunda hipofiz bezlerinde genişlemeye veya küçülme görülebilir. Bu hipofiz tümörünün çapı 10 mm’den küçükse mikroadenom olarak, tümör çapı 10 mm’den büyükse makroadenom olarak adlandırılır. Hipofiz hormonu seviyesini kontrol etmek için genellikle kan testleri yapılır. Belirtilen belirtilere dayanarak, doktor belirli bir hipofiz hormonunu tanımlamak için daha fazla araştırma yapabilir.
Hipofiz adenomunun tedavisi, aşırı hormon üretip üretmediğine ve üretmesi halinde hangi hormonun üretmesine bağlıdır. Tedavi ayrıca tümörün mikroadenoma (1 santimetreden daha küçük) veya bir macroadenoma (1 santimetre çapında veya daha büyük) olmasına da bağlıdır.
Tedavi; etkilenen hormonun türü, belirtilerin şiddeti, yaş ve hastanın genel sağlığına bağlıdır. Tümörün cerrahi müdahaleyle alınması; belirtilerin etkili bir şekilde yönetilmesi için ilaç kullanımı sıklıkla önerilmektedir.
İlaç Tedavisi
Fonksiyonel hipofiz adenomları (aşırı hormon üreten), adenomun hormon üretmesini engelleyen ilaçlar ile tedavi edilebilir. İlaç ayrıca adenomun büyümesini de kontrol eder. Tavsiye edilen ilaç türü, adenoma tarafından üretilen hormon tipine bağlıdır.
Ameliyat
Cerrahi müdahale genellikle ilaç tedavisine cevap vermeyen adenomların işleyişi veya adenomun komşu yapıları sıkıştırması durumunda önerilir.
Radyasyon Tedavisi
Radyasyon tedavisi, adenom kalması durumunda hala varsa ameliyat sonrası kullanılabilir. Bazı durumlarda, hipofiz adenomu ilerlememiş cerrahi yapılamaz hale gelmişse radyasyon tedavisi ilk tedavi olarak önerilebilir.
Hipofiz Adenomu Bitkisel Tedavisi
Hipofiz adenomu durumunda doktorlar genellikle ameliyat olunmasını önermektedir. Ancak Prof.Dr. İbrahim Saraçoğlu hipofiz adenomu için bitkisel bir yöntemi vurgulamaktadır: karabaş otu çayı. Bu çayı yapmak için 7 başak karabaş bitkisini 1 bardak suda 5 dakika kadar kaynatın. Ardından ateşten alın ve soğumasını bekledikten sonra süzün. Bu çayı 1 ay boyunca günde 1 bardak tüketin. Ardından bir hafta ara verin ve tekrar 1 ay kullanmaya devam edin. Bu çay; hipofiz adenomu küçültmeye veya yok etmeye yardımcı olacaktır.