Üre Nedir Üre Neden Düşer, Nasıl Yükseltilir?
Üre, protein sindirimi sırasında vücudumuzda oluşan atık bir maddedir. Karaciğerde üretilir, böbrekler içinde süzülür ve daha sonra idrar yoluyla vücuttan dışarı atılır. Üre (BUN) testi böbreklerin iyi çalışıp çalışmadığını kontrol etmek için yapılır. Doktor, böbrek yetmezliği veya böbrek hastalıkların oluşma riskinden şüphelendiğinde bu testi yapar.
Üre (BUN) Testi Nedir?
Üre testi, kanda ne kadar üre bulunduğunu ölçmek için yapılan tıbbi bir testtir. Karaciğer; üreyi sindirim sisteminin atık ürünü olarak üretir. Karaciğerlerimiz yediğimiz proteinlerin işlenip sindirilmesi için çalışır. Bu sürecin bir parçası olarak da sonradan kan dolaşımına katılacak olan üreleri üretir. Normal bir yetişkin insanda 100 ml kanda 6 ila 20 mg üre olmalıyken bir çocukta bu oran 5 ila 18 mg arasında olmalıdır. Kalp yetmezliği, yüksek oranda proteinle beslenmek ve vücudun susuz kalması kandaki üre seviyesini yükseltir. Karaciğer rahatsızlıkları ya da başka sorunlar da üre seviyesinin düşmesine sebep olabilir.
Üre testi yaptıran kişi protein tüketimini 24 saat öncesinden bırakmalıdır. Aksi taktirde; üre seviyesi yüksek çıkacaktır. Test, koldan alınan kan örneği ile yapılır.
Üre (BUN) testi kreatinin testi ile birlikte yapılabilir. Kreatinin de böbrekler tarafından süzülen bir atık maddedir. Bu yüzden kreatinin seviyesinin yüksek olması böbreklerde sorun olduğunu gösterir. Kandaki kreatinin testi böbreklerin iyi veya kötü çalıştığını gösterir. Kan üre (BUN) ve kreatinin testleri BUN oranını (BUN: kreatinin) bulmak için birlikte kullanılabilir.
Üre Testi Neden Yapılır?
Doktorunuz şu durumlarda sizden üre yani BUN testi yaptırmanızı isteyebilir:
- Böbreklerin çalışmasını kontrol etmek için,
- Böbrekte hasar oluşundan şüphelenildiğinde,
- Böbreğin işlevlerinin değerlendirilmesinde,
- Hemodiyaliz veya periton diyaliz tedavileri seçiminde hangisinin daha etkili olacağına karar vermek için,
- Normal bir kan testinin bir parçası olarak, karaciğer hastalıkları, idrar yolları tıkanıklığı, kalp yetmezliği veya mide kanaması gibi durumların teşhisinde, tek başına bir BUN testi bu durumların teşhisinde yeterli olmaz.
Üre (BUN) Düşüklüğünün Sebepleri Nelerdir?
Yeterli oranda protein tüketilmemesi: Yeterli oranda protein tüketmemek ürenin düşmesine sebep olabilir.
- Çok su tüketimi: Çok fazla su içmek de üre düşüklüğüne sebep olabilir.
- Cinsiyet: Cinsiyet de üre seviyesinde rol oynar ve genellikle kadın ve çocuklardaki üre seviyesi erkeklerden daha düşüktür. Bu da erkek vücudunda proteinin daha iyi parçalanabilmesinden kaynaklıdır.
- Düzenli olarak yüksek miktarda karbonhidrat tüketmek de üre düşüklüğü sebeplerinden olabilir.
- Karaciğer hastalıklarının da üre seviyesinde düşüklüğe yol açtığı bilinmektedir. Karaciğer hastalıkları; doğuştan, metobolik sorunlardan, besin eksikliğinden, çok alkol kullanımından veya enfeksiyonlardan kaynaklı oluşabilir.
- Bazen akciğer hastalıkları, kanser, merkezi sinir sistemi hastalıkları ile bulunan antidiüretik hormonunun fazla salgılanması (SIADH)
- Rabdomiyoliz gibi sindirim sistemi yaralanmaları, sindirim veya solunum yolu ve karaciğer hastalıklarında kanama
- Ciddi kas hasarları
- Hayatı tehdit eden ciddi karaciğer problemleri
- Gıdasızlık (yeterince beslenmemek de üre düşüklüğüne yol açabilir)
- Gebelik: Gebeliğin son 6 ayında üre seviyesinde düşüşler yaşanır.
- Karaciğer hastalıkları
- Sindirim sisteminde proteinlerin emilimini azaltan ishal, Laktoz intoleransı, Radyasyon, Pernisiyöz anemi gibi sağlık sorunları
- Şeker hastalığı
- Pankreas yetmezliği
- Pankreas kanseri
- Otoimmun pankreas iltihabı
- Kistik fibroz
- Kronik pankreas iltihabı
- Pankreas karsinomu
- Zollinger-Ellison sendromu
- Aşırı su tüketimi
- Yeterince protein tüketmemek
- Antibiyotik ve kortizon gibi bazı ilaçların kullanımı
- Siroz, karaciğer yetmezliği ve bazı diğer karaciğer hastalıkları
- Pankreas ve civarına uygulanan cerrahi müdahaleler, pankreasın (tamamı veya bir kısmının) alınması
Kandaki Üre Düşüklüğünün Belirtileri Nelerdir?
- Köpüklü, kanlı, renksiz veya kahverengi idrar
- İdrar miktarında değişiklikler
- İdrara çıkarken sızı
- Uyku esnasında huzursuz bacak sendromu
- Kol, bilek, bacak, göz, yüz veya karında şişlik
- Kemik veya eklem ağrıları
- Böbreklerin olduğu bölgede sırtın ortalarında ağrı
- Yorgunluk hissi
Üre Düşüklüğü Tedavisi
Üre düşüklüğünün tedavisi Dahiliye Doktoru tarafından yapılır. Kan tahlilleri yapılarak düşüklüğü tespit edilebilir. Ardından bu durumun nedenine göre gerekli tedavi uygulanır.