Peritonit (Karın Zarı İltihabı) Nedir?
Peritonit; peritonun iltihaplanmasıdır. Periton; karın iç kısmını ve organlarının çoğunu kaplayan ince doku tabakasıdır. Peritonit karın zarı iltihabı demektir. İltihap; genellikle bir mantar veya bakteriyel enfeksiyonun sonucudur. Bu durum, altta yatan bir tıbbi durumdan, diyaliz kateteri veya besleme tüpü gibi bir tedavi cihazından kaynaklanabilir.
Peritonit acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir durumdur. Enfeksiyonu tedavi etmek için intravenöz (IV) antibiyotiklere ihtiyaç vardır. Enfeksiyon kapmış dokuyu çıkarmak için bazen ameliyat gereklidir. En kısa sürede tedavi edilmezse enfeksiyon yayılabilir ve hayatı tehdit edebilir.
Peritonit Belirtileri
Peritonitin en sık görülen belirtisi şiddetli karın ağrısıdır. Diğer belirtiler arasında ateş, kabızlık, bulantı ve kusma sayılabilir. Bununla birlikte, çok az belirti veya hiç belirti de olmayabilir. Belirtiler, enfeksiyonun temel nedenine bağlı olarak değişecektir.
Peritonitin yaygın belirtiler şunlardır:
- Karında hassasiyet
- Karında hareket veya dokunma ile daha yoğun hale gelen ağrı
- Karında şişkinlik
- Mide bulantısı ve kusma
- İshal
- Kabızlık veya gaz birikmesi
- Az idrara çıkma
- Anoreksiya veya iştah kaybı
- Aşırı susuzluk
- Yorgunluk
- Ateş ve titreme
Peritonit Sebepleri
Peritonit, abdominal organları ve karın duvarlarını örten dokunun iltihaplanmasıdır. Buna periton denir ve sindirim sistemindeki mide, karaciğer ve diğer organları kapsar. Peritonit, bakteriyel veya mantar enfeksiyonun neden olduğu mide iltihaplanmasıdır. Peritonit acil tıbbi müdahale gerektiren yaşamı tehdit eden bir durumdur.
İki tür peritonit vardır:
- Spontan peritonit
- İkincil peritonit
Midede bir bakteriyel enfeksiyon geliştiğinde spontan peritonit gelişir. Bu herkesin başına gelebilir, ancak karaciğer hastalığı veya böbrek hastalığı olan kişilerde gerçekleşmesi daha olasıdır.
İkincil peritonit iç organlar enfeksiyon kaptığında veya yaralandığında, enfeksiyon yayılır. Yaygın sebepler ise şunlardır:
- Karın yarası ya da yaralanması
- Apandisin delinmesi
- Mide ülseri
- Kolonda delinme
- Divertikülit
- Pankreatit veya pankreas iltihabı
- Karaciğer sirozu veya diğer karaciğer hastalığı türleri
- Safra kesesi, bağırsak veya kan enfeksiyonu
- Pelvik iltihabi hastalık (PID)
- Crohn hastalığı
- Böbrek yetmezliği, ameliyat veya bir beslenme tüpünün kullanımı dâhil olmak üzere invazif tıbbi prosedürler
Peritonit Risk Faktörleri
- Bu durumdaki kişilerde peritonit riski daha çoktur:
- Önceden peritonit hastalığı geçimiş olmak
- Alkol etkisinde kalmak veya alkol tüketmek
- Karaciğer hastalığı yaşamak
- Karında sıvı birikimi olması
- Bağışık sisteminin zayıf olması
- Pelvik iltihabi hastalığa sahip olunması
Peritonit Nasıl Teşhis Edilir?
Peritonit genellikle şu gibi testlerle teşhis edilir:
- Röntgen: Röntgen; doku, kemik ve organ görüntüleme testidir.
- Kan, sıvı ve idrar testleri: Bu testler, enfeksiyona neyin sebep olduğunu bulmak için yapılır.
- CT(bilgisayarlı tomografi taraması): Bu görüntüleme testinde, vücudun görüntülerini almak için X-ışınları ve bilgisayar teknolojisi kullanılır. CT taramaları vücudun herhangi bir kısmının ayrıntılı görüntülerini gösterir. Bu; kemik, kas, yağ ve organları içerir. Standart röntgenden daha ayrıntılı bir testtir.
- MRI: Bu manyetik alan ve radyofrekans enerjisiyle yapılan bir görüntüleme testidir.
- Ameliyat: Eğer çok hastaysanız, enfeksiyona sebep olan durumun ortadan kaldırılabilmesi için ameliyat gerekebilir.
Peritonit Nasıl Tedavi Edilir?
Peritonit ciddi bir hastalık olup acil tıbbi bir müdahale gerektirmektedir. Peritonit olan kişiler eğer tedavi edilmezse birkaç gün veya birkaç saat içinde ölebilirler. Peritonit tedavisinde ilk adım altta yatan sebebi bulmaktadır. Ardından bu enfeksiyonla savaşmak için antibiyotik ve ağrı için ilaç kullanılması gerekebilir.
Eğer bağırsakta iltihap, apse veya apendiks iltihabı varsa enfeksiyon kapmış dokunun alınması için ameliyat olunması gerekebilir.
Eğer böbrek diyazlizi görüp peritonit hastalığınız varsa, daha fazla diyaliz görebilmek için enfeksiyonun geçmesini beklemek zorundasınız. Eğer enfeksiyon devam ederse, farklı tür diyaliz yapılması gerekebilir.
Tedaviye hemen başlanmalıdır ki ciddi komplikasyon riski azalsın.
Peritonit Komplikasyonları
Eğer peritonit iyi bir şekilde tedavi edilmezse, enfeksiyon kan dolaşımına yayılabilir ki bu da şoka ve diğer organlarda zarara sebep olabilir.
Olası peritonit komplikasyonlar şunlar olabilir:
- Karaciğerdeki artık toksik maddeler kandan çıkarıldığında ortaya çıkan beyin fonksiyonunun kaybı olan hepatik ensefalopati
- İleri böbrek yetmezliği olan hepatorenal sendrom
- Sepsis, kan dolaşımı bakteriler tarafından istila edildiğinde ortaya çıkan şiddetli bir reaksiyon
Peritonit Nasıl Önlenir?
Peritonitin önlenmesi için şunlara dikkat etmelisiniz:
- Katater çevresini günlük olarak temizlemelisiniz.
- Günlük ilaçlarınızı aksatmamalısınız.
- İyi bir beslenme ve uyku düzeni planlamalısınız.