Kemik İliği Biyopsi Nedir Neden Nasıl Yapılır?
Kemiğin iç kısmında bulunan süngerimsi dokuya ”kemik iliği” adı verilir. Kemik iliğinin vücuttaki işlevi, kanda bulunan kırmızı ve beyaz kan hücerelerini ve trombosit adı verilen kan pulcuklarını üretmektir. Kaburga, omuz kemikleri, kafatası, uzun kemikler ve göğüs kemiklerinin ucunda yoğun bir şekilde kemik iliği bulunmaktadır. Kemik iliği biyopsisi ise tıbbi bir terimdir ve kemik iliğinden doku alınması demektir.
Kemik iliği biyopsisi devlet hastanelerinde ücretsiz yapılmaktadır. Özel hastanelerde ise fiyatı 100-200 TL arasında değişmektedir.
Kemik İliği Biyopsisi Neden Yapılır?
Kişinin kan hücrelerinin analizi, kanını incelemek için ve kemik iliği durumu hakkında bilgi edinmek amacı ile kemik iliği biyopsisi yapılmaktadır. Kan testlerinden yeterli bilgi edinilemediği ve kesin bir sonuca varılmadığı takdirde ilgili hekim kemik iliği biyopsisine başvurabilmektedir.
Aşağıda sıralanan maddeler kemik iliği muayenesinin gerekli olabileceği başlıca durumlardır:
- Kan hücrelerin genel durumunu öğrenmek amacı ile yapılan kemik iliği biyopsisi kişinin kan hücrelerinde herhangi bir problem olduğu durumu yetkili hekim tarafından uygulanabilmektedir.
- Kemik iliğine veyahut kan hücrelerine bağlı bir rahatsızlığın tespiti için bu test yapılabilmektedir.
- Kemik ve kan hücreleri ile alakalı hastalıkların ilerleyiş yada iyileşme sürecini takip etmek amacıyla yapılabilmektedir.
- Kanda bulunan demir miktarını ve sindirim sisteminin genel durumu gözlemlenmek amacı ile bu test yapılabilmektedir.
- Bazı hastalıkların tedavi sürecinde iyileşme sürecini gözlemlemek için bu test yapılabilmektedir.
- Alyuvar hücrelerine bağlı olarak meydana gelebilen hastalıkları incelemek maksadıyla bu test yapılabilmektedir.
- Normalin dışında seyreden kanamalar ve yaralarda pıhtılaşmama sorunu olduğunda bu teste başvurulabilmektedir.
- Kan ve kemik iliği kanserleri ve lösemi hastalıklarına yakalanma olasılığı olan kişilerde bu teste başvurulabilmektedir.
- Kemik iliğine yayılmış kanserlerin ilerleme durumunu gözlemlemek için kemik iliği biyopsisi yapılabilmektedir.
Kemik İliği Biyopsisi Nasıl Yapılır?
Bir iğne yardımı ile kemiğin iç kısmında bulunan iliğe erişilerek tahlil için gerekli miktarda örnek temin edilir.
Genel olarak hematolog hekim tarafından gerçekleştirilen kemik iliği biyopsisinde gereken örnek sıklıkla leğen kemiğinden temin edilir. Bu işlem için kişinin yüzükoyun uzanması yada omuz üzeri yatarak bacaklarını karnının üzerine doğru çekmesi gerekmektedir. Örneğin alınacağı yeri belirleyen tespit eden yetkili hekim bölgeye lokal anestezi uygulayarak işleme başlar. Lokal anestezi sırasında hafif bir batma hissi yaşanabilir.
İğneni kemiğe ulaşabilmesi adına deri üzerinde küçük bir kesik açılır. Çok kalın olmayan bir çöp kalınlığındaki iğne üzerinde hekimin örneği daha rahat alabilmesi için bir kulp bulunur. İğne kemiğe ulaştığında hekim dairesel hareketler ile kemiğin içerisinde kemiğe ulaşır. Bu noktada gerekli miktarda sıvı örneği temin eder. Örneğin alınması esnasında kalçada çok kısa süreli bir ağrı hissedilebilir.
Gerekli örneğin hastadan temini sağlandığından yetkili hekim “çekirdek biyopsi” ismi verilen diğer bir örneği almak için iğnenin ucunu başka bir yöne doğru çevirir. Çekirdek biyopsisinde ilik hücrelerine ek olarak ilik ve yağ arasındaki bağlantıyı sağlayan liflerden de numune alınır.
İşlem sonlandığında kanamanın durdurulması amacı ile bir süre kalçaya basın uygulanır. Devamında ise söz konusu bölge ilgili materyal ile kapatılır.
Kemik İliği Biyopsisi İçin Nasıl Hazırlanılır?
Genel olarak kişinin testi kendi iradesi ile kabul ettiğini beyan eden bir form doldurtulur ve imzalatılır. Testin yapılacağı gün ağrı kesici alınması gerekecektir, bu nedenle kesinlikle test sonrası araç kullanılmamalıdır. Gerekli olduğu takdirde sakinleştirici ilaçlara başvurulabilmektedir.
Şayet kişinin bu tür sakinleştirici ilaçlara karşı alerjisi var ise (dişçilerde kullanılan türden uyuşturucular) ilgili hekimi bu durum hakkında bilgilendirmelidir. Keza kişi sürekli olarak insülin kullanıyorsa bu durum hakkında da ilgili hekim bilgilendirilmelidir. Ek olarak steroid yada aspirin olmayan anti-inflamatuar bir ilaç kullanılmış veya düzenli olarak kullanılıyorsa bu durumda kesinlikle hekime belirtilmelidir. Çeşitli durumlarda yetkili hekim, kişiden kanama problemine önlem alabilmesi açısından testten önce kan testi yaptırmasını talep edebilir.
Çoğu zaman kişiden kemik iliği biyopsisinden bir önceki gece saat 12’yi geçtikten itibaren herhangi bir gıda tüketilmemesi istenir. Böylelikle test sonrası verilebilecek ilaçlara bağlı olarak yaşanacak mide bulantısı durumlarının önüne geçilmiş olunur.
Kemik İliği Biyopsisi Ağrı Yapar mı?
İşlem sırasında ve işlemi takip eden bir süre boyunca hafif bir ağrı hissi oluşabilir. Kişinin biyolojik yapısına bağlı olarak ağrının şiddeti değişiklik gösterebilmektedir.
Kemik İliği Biyopsisi Testi Bittikten Sonra Ne Yapılmalıdır?
Test öncesi verilecek ağrı kesiciler ve sakinleştiriciler kişinin uykusunu getirebilir. Etki süresi 4 ila 5 saat arası değişebilen bu ilaçlar etkisini kaybettikten sonra kişi günlük yaşantısına sorunsuz şekilde devam edebilir. Fakat bu süre zarfında alkol tüketiminden kaçınılmalı ve kesinlikle araç kullanılmamalıdır.
Kemik İliği Biyopsisi Testi Sonuçlarını Almak Ne Kadar Sürer?
Kişiden alınan örnekler hastane laboratuarlarınca incelenir ve kişiye özel olarak bir rapor oluşturulur. Kemik iliği biyopsisi raporunun bir kısmı aynı gün içinde çıkabilirken bir kısmının çıkması da 1 haftayı bulabilir. Bu nedenle kişi ilgili rapora ancak 7 ila 10 gün içerisinde ulaşabilecektir. Söz konusu süre raporun oluşturulduğu laboratuvarın yoğunluna bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir.