Kortizol Düşüklüğü Nedir?
Stres hormonu olarak da adlandırılan kortizol böbreküstü bezleri tarafından salgılanan doğal oluşumlu bir hormondur. Kortizol stres altındayken vücudunuzun ortaya çıkardığı bir hormondur. Kortizol, kalp ritmini ve kan basıncını düzenler, kan şekerinizi enerji sağlayacak kadar yüksekte tutar ve iltihaplanmaları önlemek için bağışıklık sistemini yeniler, vücudunuzda sağlıklı kortizol düzeyini sürdürmek oldukça önemlidir. Kortizol eksikliği böbreküstü bezlerinin düzgün çalışmadığını gösteren ciddi bir durumdur. Yapılan araştırmalarda kortizol düşüklüğünün kilo vermeyi engellediği, kilo alımını kolaylaştırdığı görülmüştür.
Kortizol Düşüklüğü Belirtileri
- Kilo ve iştah kaybı
- Düşük kan basıncı
- Bayılma
- Halsizlik
- Düşük enerji düzeyi
- Kusma, bulantı ve mide-barsak ağrısı
- Tuzlu besin aşerme
- Hiperpigmentasyon (deride koyu lekeler)
- Kas zayıflığı ya da kaslarda ağrı
- Asabiyet ve depresyon
- Kalp çarpıntısı
- Kadınlar için vücut kılı kaybı ve azalan libido
- Depresyon gibi ruhsal ve psikolojik rahatsızlıklar
- Solukluk ve baş dönmesi
- Aşırı duygusal hassasiyet
- Stresle baş etmede güçlük
- Sosyal kaygı
- Baş ağrısı ya da genel vücut ağrısı
- Şiddetli sırt ağrısı
- Ciltte aşırı hassasiyet
- İshal
- Karın ağrısı
- Sakarlık ve karmaşa
- Taşıt tutması
- Bacak titremesi
- Panik hissi
- Açıklanamayan paranoya
- Kolaylıkla stres olma
- Ani patlamalar
- Alınganlık
- Sabırsızlık
- Hafiften şiddetliye kan şekeri düşüklüğü
- Koyu göz halkaları
- Uykuya dalma güçlüğü
- Kötüleşen alerjik durumlar
- Ani açlık krizleri
- Kafeinin rehavet yapması
- Sık idrara çıkma
- Grip benzeri göstergeler
- Konsantrasyon güçlüğü
- Eklem ağrısı
- IBS belirtileri
- Uykusuzluk hastalığı ve göz etrafında koyu halkalar
- Düzensiz ya da hiç olmayan adet dönemi
Kortizol Normal Değeri Nasıldır?
Tükürük, kan, idrar dahil birçok kortizol testi yöntemi vardır. “Normal” değerler laboratuvardan laboratuvara değişiklik gösterir.
Kortizol değerleri günün ilk saatlerinde en yüksek değerdeyken gece saatlerinde en düşük seviyeye düşer.
Yetişkinlerde normal kortizol seviyesi şöyle olmalıdır:
- Sabah: 0,25-0,60 mikrogram/desilitre
- Öğlen: 0,08-0,20 mikrogram/desilitre
- Akşam: 0,04-0,13 mikrogram/desilitre
- Gece: 0,02-0,07 mikrogram/desilitre
Kortizol Düşüklüğünün Sebepleri
Adrenal Yetersizlik: Bu durum böbreküstü bezleri yeteri miktarda kortizol üretemediğinde ortaya çıkar. Böbreküstü problemleri kalıtsal da olabilir. Adrenal yetersizlik ve böbreküstü problemleri kortizol düşüklüğünün en yaygın ve açık nedenidir.
Fiziksel Şok ve Travma: Hamilelik ve iç kanama gibi fiziksel travmalar hipofiz beşlerini etkileyebilir ve ACTH üretimini engelleyebilir. Bu da kanda kortizol düşüklüğüne yol açar.
Böbreküstü Bezlerini Çıkarma: Son derece nadir olan ve yalnızca üzerlerinde kanserli büyüme tespit edildiğinde başvurulan böbreküstü bezlerinin çıkarılması kortizol üretimini azaltarak yüksek miktarda ACTH üretimine neden olur.
Kortizol Düşüklüğü Nasıl Tedavi Edilir?
Kortizon İlacı Kullanımı
Batı tıbbı doktorlarının kortizol eksikliği tedavisinde kullandığı en yaygın yol hormon yerleştirme terapisidir. Eğer kortizol düzeyiniz sentetik yerleştirmeye ihtiyaç duyacak kadar düşükse doktorunuz hidrokortizon, prednol gibi kortizol stereoidler reçete edebilir. Reçeteli tabletlerinizi her gün almak kortizol üretiminizi arttıracaktır.
Uykunuzu İyi Alın
Vücut sizin uyuduğunuz saatler boyunca doğal olarak kortizol üretir. Her gece 6-8 saat uyumaya ve her akşam aynı saatlerde yatmaya çalışın.
Doğru Beslenin
Yüksek şekerli besinler ve rafine edilmiş un kortizol düzeyinizi sağlıksız düzeylerde yükselip azalmasına neden olabilir. Kortizol düzeyinizi sağlıklı dengede tutmak için daha çok tam tahıllı besinler, meyve ve sebzeler tüketin.
Greyfurt
Greyfurt ve turunçgiller kortizol üretimini kısıtlayan enzimleri parçalar. Beslenme düzeninize greyfurt ekleyin. Düzenli aralıklarla tüketmek böbreküstü bezlerinizin kortizol üretimini canlandırabilir.
Dikkat Edilecekler:
- Sağlıklı bir yaşam sürmeye başlayın. Kortizol düzeyinizi dengelemenin ilk adımı sağlıklı bir hayat yaşamaktır.
- Stresten kaçınmak
- Her gün aynı saatte uyuyup uyanmak
- Kafein ve alkolden kaçınmak
- Egzersiz
- Avokado, yağlı balıklar, zeytinyağı ve hindistan cevizi yağı yemek
- Şeker, işlenmiş gıda ve mikrodalgada pişirilebilen yiyeceklerden kaçınmak