Lityum İlaç Nedir?
Lityum, dirençli, sık tekrarlayan depresyon ve bipolar bozukluk hastalığı tedavisinde kullanılan oldukça etkili bir ilaçtır. Lityum ilacı 1950 yılından beri psikiyatri hastalarının iyileşmesi için kullanılmaktadır.
Araştırmalar, lityum ilacın intihar riskini önemli ölçüde azaltabileceğini göstermektedir. Lityum ayrıca gelecekteki manik ve depresif atakları önlemeye yardımcı olur.
Lityum Hangi Yiyeceklerde Bulunur?
Lityum, vücutta doğal olarak çok düşük seviyelerde bulunan oldukça reaktif, hafif bir metaldir. Lityum içeren besinler şunlardır; Tahıllar, patates, domates, hardal, süt ürünleri, balık, et, Antep fıstığı, lahana ve bazı maden suyu, içtiğimiz sulardır.. Hindistan cevizi, kişniş tohumu veya kimyon gibi bazı baharatlarda da bulunabilir
Kandaki Lityum Seviyesi Ne Olmalıdır?
Lityum için terapötik aralık yani kanda güvenilir kabul edilen lityum seviyesi 0.6 – 1.2 mmol / L olarak belirlenmiştir.
Lityum Eksikliği Olur mu?
Dr. Özlem Eker bu konuda şu bilgileri vermektedir;
“İnsan vücudundaki lityum oranı tespit edilemeyecek kadar düşüktür. Bu nedenle ‘lityum eksikliği’ kavramının bir anlamı yoktur. Lityum; bipolar bozukluk ve depresyon için yeni atakların oluşmasını engellemek amacıyla kullanılan bir ilaçtır. Lityumun etki edebilmesi kandaki düzeyinin yeterli olmasına bağlıdır. Bu yüzden lityum kan seviyesi düzenli olarak ölçülmelidir. Eğer ideal kan düzeyinden daha düşük olursa etki edemez, yani hastanın ilaç kullanması bir işe yaramaz. Fakat lityum kan düzeyi normalin çok üzerindeyse bu kez titreme, ishal, bulantı ve kusma ile kendini gösteren ciddi bir durum ortaya çıkar. Bu zehirlenme tablosu giderek kötüleşir ve daha önemli komplikasyonlar meydana getirir.”
Lityum Fazlalığı, Uzun Süre Lityum İlacı Kullanmak Zararlı mı?
Dr. Özlem Eker bu konuda şu bilgileri vermektedir
“Lityum tedavisi hayati öneme sahiptir ve uzun süreli uygulama gerektirir. Ancak bunun da birtakım riskleri söz konusudur. Hastanın uzun müddet lityum kullanması tiroid bezinin işlevlerini olumsuz etkileyebilmektedir. Buna bağlı olarak guatr ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca lityum böbreklerin çalışmasını da bozarak idrara çıkma sıklığını artırabilmektedir. Bundan dolayı lityum tedavisi gören hastaların böbrek fonksiyonları ve tiroid hormonları periyodik olarak kontrol edilmelidir.”
Günlük Ne Kadar Lityum Almalıdır?
Lityum, bir kişinin merkezi sinir sistemine ( beyin ve omurilik) etki eder. Doktorlar, lityumun bir kişinin ruh halini dengelemek için tam olarak nasıl çalıştığını bilmiyorlar, ancak ruh halini, düşünceyi ve davranışı düzenlemeye dahil olan beyin bölgelerindeki sinir hücresi bağlantılarını güçlendirmeye yardımcı olduğu düşünülüyor .
Düzenli olarak lityum kullanımı depresyonda görülen depresif ve manik atakların şiddetini ve sıklığını azaltır. Tek uçlu (tekrarlayıcı depresyon) ile iki uçlu (tekrarlayıcı manik-depresif) tedavisinde lityum kullanımı fayda sağlamaktadır.
Lityum dozu, yaşınıza, kilonuza ve tıbbi geçmişinize göre değişir. Bu ilaç dikkatle ve sadece doktorunuzun özel talimatlarına göre alınmalıdır.
Bir yetişkin için standart bir oral lityum dozu, günde iki veya üç kez alınan 600-900 miligramdır. Yani doktor kontrolünde günde toplam 600-900 mg lityum ilacı kullanılabilir.
Lityum İlaçlarının Yan Etkileri Nelerdir?
Lityum alan hemen hemen herkes bir dereceye kadar yan etkiler yaşar. Herkes bu yan etkilerin tümünü yaşamaz, ancak lityum reçete edilirse, muhtemelen bu yaygın yan etkilerden bazılarını yaşarsınız:
Lityum İlaçlarının Yan Etkileri Nelerdir?
- Sık idrara çıkma
- Susuzluk hissi
- Ağız kuruluğu
- Aniden sinirlenme
- Yenilmezlik duygusu
- Çevreniz hakkında kafa karışıklığı veya farkındalık eksikliği
- Kilo alma
- Yorgunluk ve uyuşukluk
- Hafıza zayıflaması
- Kas Güçsüzlüğü
- Saç kaybı
- Akne
- İshal
- Troitlerin çalışmasında azalma
- Ellerde titreme
- Mide bulantısı ya da kusma
- Baş ağrısı
Lityum almaya başladığınızda intihar düşüncelerinin veya bipolar eğilimlerin geçici veya kalıcı olarak kötüleştiği durumlar vardır. Belirtilerinizin kötüleştiğini düşünüyorsanız, size lityum reçete eden doktoru arayın ve seçeneklerinizi tartışın.
Lityum hamile kadınlar ve emziren kadınlar için güvenli değildir. Bu ilacı alırken hamileliği önlemek için doğum kontrolünü kullanmak önemlidir.
Lityum İlacı Kullananlara Öneriler
Vücuttaki lityum seviyesi normalin çok altında veya çok üzerinde olmamalıdır. Aksi takdirde çok ciddi yan etkilerle karşılaşılır. Lityum tedavisi almanıza karar veren hekiminiz her gün 8-12 bardak su veya sıvı tüketmeniz gerektiğini söyleyecek, bununla birlikte yemeğinizdeki tuz oranını da kontrol altında tutmanızı isteyecektir. Sıvı alımı ve tuz kullanımı, kandaki lityum oranına etki edebilir. Bu sebeple günlük tuz ve sıvı miktarının sabit olması gerekir.
Lityum çoğunlukla birkaç hafta içinde etki etmeye başlar. Tedaviniz devam ederken doktorunuz sizden belirli aralıklarla kan testleri talep edecektir. Zira lityumun tiroid ve böbrek fonksiyonlarına zarar verme riski mevcuttur.