Metabolik Asidoz Nedir Belirtileri Nedenleri Tedavisi
Metabolik asidoz vücut sıvınızda çok fazla asit bulunduğu bir durumdur. Metaboliz asidoz vücut çok fazla asit ürettiğinde ortaya çıkar. Böbrekler vücuttan asidi yeterli miktarda atamadığında da meydana gelebilir.
Metabolik asidoz artan asit üretimi veya azalan bikarbonat üretiminden dolayı vücuttaki asit-baz dengesinin bozulduğu duruma işaret eder. Vücut sıvınız çok fazla asit içerdiğinde vücudunuzun yeterli asitle baş edemediği, çok fazla asit ürettiği veya vücudunuzda asidi dengeleyemediği anlamına gelir.
Metabolik Asidoz Belirtileri Nelerdir?
- Uzun ve derin solunum
- Hızlı kalp ritmi
- Baş ağrısı ve/veya zihin bulanıklığı
- Güçsüzlük, halsizlik
- Kendini çok yorgun hissetmek
- Kusma ve/veya mide rahatsızlığı hissetme (bulantı)
- İştah kaybı
Metabolik asidoz genellikle hızlı solunum olarak belirti verir ancak diğer belirtiler spesifik olmayabilir ve altında yatan sebebe bağlı olarak çeşitlilik gösterebilir. Ancak bazı yaygın belirtiler şunlardır:
- Göğüs ağrısı, baş ağrısı, çarpıntı, kas ve kemik ağrısı, kas zayıflığı, karın ağrısı, vb.
- Düşük kan basıncı ve anemi
- Diyabetik ketoasidozda hastalar yükselen kan şekeri ve dehidrasyondan muzdarip olabilir. Bu durum merkezi sinir sistemini etkilediğinden kişiler anksiyete ve baş dönmesi yaşayabilir. Bulantı, kusma, iştah kaybı ve kilo kaybı diğer yaşanan bazı belirtilerdir.
- Aşırı vakalarda koma, nöbet ve stüpör gibi şiddetli komplikasyonlara neden olabilir.
Metabolik Asidoz Neden Olur?
Metabolik asidoz artan asit üretimi veya emilimle aside dönüşebilen maddelerden kaynaklanan asit seviyesindeki artıştan dolayı meydana gelir. Şunlardan da kaynaklanabilir:
- Metabolik asidoz sıklıkla böbrek ve kalp yetmezliği ve diyabet gibi bazı ciddi hastalıkların bir belirtisidir.
- Metabolik asidoz kanda çok fazla asit birikmesinden kaynaklanır. Bu böbrekleriniz kanınızdan yeterli asidi atamadığında meydana gelir.
- İshal ve renal tübülör asidoz durumlarındaki gibi bikarbonat kaybı
- Çok miktarda aspirin, donmaönler vb. maddelerin ağızdan alınması da vücudumuzdaki asit seviyesini arttırır.
- Laktik asit birikimi bir diğer rol oynayan faktördür. Kalp yetmezliği ve şok vakalarında olduğu gibi genellikle oksijenin karbonhidrat metabolizmasında yetersiz alımından kaynaklanır.
- Sıtma da vücuttaki oksijen miktarını azalttığından, kırmızı kan hücrelerini parçalayarak bu durumdan sorumlu olabilir. Bu da glükoz veya karbonhidratın anaerobik çöküntüsüyle sonuçlanır. Bu tür asidoz, laktik asidoz olarak bilinir.
- Metabolik anormallikler asidoza yol açabilir. Enerji üretmek için karbonhidrat yerine yağ kullanımı şeker hastalığında olduğu gibi aşırı asit üretimine yol açabilir. Yağların parçalanması keton üretir ve vücuttaki asit seviyesini yükseltir. Bu durum diyabetik ketoasidoz olarak adlandırılır.
- Bazen pH dengesizliği aşırı asit üretimi olmadan da ortaya çıkabilir. Örneğin böbrek yetmezliği olan kişilerde böbrekler idrarla asit boşaltmada başarısız olabilir.
- Alkoliklik ve kötü beslenme de bu sağlık sorununa yol açabilir.
Metabolik Asidoz Nasıl Tedavi Edilir?
Metabolik asidoza tedavisinde ilk hedef bu duruma neden olan hastalığı tedavi etmektir. Bu duruma yol açan hastalık tedavi edildiğinde metabolik asidozda geçer. Bazı vakalarda kanın asit oranının sodyum bikarbonat (karbonattaki kimyasal) verilebilir. Sık sık damar yoluyla çok miktarda sıvı alacaksınız.
Doktorlar durumu teşhis etmek için genellikle tam kan sayımı ve arter kan gazları analizi gibi kan testleri gerçekleştirebilir. Tedavi altında yatan sebeplere bağlıdır. Ancak, kan pH’ı 7.1’in altına düşerse, durum asidi nötrleştirmek için damar yoluyla bikarbonat uygulanmasını gerektirebilir. Şiddetli vakalarda, diyaliz gerekebilir. Solunum problemlerini yok etmek için mekanik ventilasyon da kullanılır.
Metabolik Asidoz Çeşitleri Nelerdir?
Metabolik asidozun birçok türü vardır.
Diyabetik asidoz keton cisimleri olarak bilinen asidik maddeler vücutta biriktiğinde meydana gelir. Bu sıklıkla gerekli şekilde tedavi edilmeyen tip 1 diyabetten kaynaklanır. Diyabetik ketoasidoz ve DKA olarak da adlandırılır.
Hiperkloremik asidoz aşırı sodyum bikarbonat kaybından kaynaklanır. Bu durum şiddetli ishalle meydana gelebilir.
Laktik asidoz laktik asit birikmesinden kaynaklanır. Şunlardan olabilir:
- Alkol
- Kanser
- Yoğun egzersiz
- Karaciğer yetmezliği
- Salicylates gibi ilaçlar
- Nöbet
- Şok, kalp yetmezliği, şiddetli anemi veya uzun süreli oksijen eksikliği