PET CT Nedir Nasıl Çekilir
PET-CT, Pozitron emisyon tomografisi (PET) teknolojisi ile bilgisayarlı tomografi (CT) birleştirilerek yapılan pek çok hastalığın teşhisinde kullanılan tıbbi görüntüleme yöntemidir. PET/CT genellikle kanser hastalıklarının tanı ve evrelerinin izlenmesi için de kullanılır. PET CT testi devlet hastanelerinde ücretsiz yapılır, özel hastane ücreti ise hastaneden hastaneye göre değişir.
Kanser hastalığının erken vakitlerde saptanması bakımından PET-CT büyük bir öneme sahiptir. PET-CT yöntemi, bilgisayar üzerinden görüntüleme yapmanın yanında eş zamanlı olarak bilgisayarlı tomografi çekimi şansı da sunan bir yöntemdir.
PET-CT Ne İçin Kullanılır?
- Kanser hastalığının erken tespiti ve kademelerinin takibi,
- Uygun olan tedavi yöntemine karar verilmesi,
- Kanserli dokunun en doğru biçimde tedavi edilmesi,
- Tedavi esnasında meydana gelebilecek yan etkilerin en aza indirgenmesi,
- Tedavinin gerçekleştirildiği bölgede nüks gelişiminin takibi ve hastayı olası kemoterapiden muhafaza etme,
- Kalp krizinin veya miyokard enfarktüsünün kalp bölgelerine etkilerini belirlemek
- Bypass yada stent işlemi gerçekleştirilecek bireylerin ameliyata uygunluğunun tespiti,
- Tümörler, hafıza bozuklukları, nöbetler ve diğer merkezi sinir sistemi bozuklukları gibi beyin anormalliklerini değerlendirilmesi
- Kanser tedavisi esnasında, kişinin tedaviye verecek yanıtı takip etmek adına kullanılan PET-CT ile tümörün yapısal ve fonksiyonel niteliğinin tespiti ve tedavi kapsamını net olarak tespit edilmesi,
- Epileptik kişilerin ameliyat önceliğinin saptanması,
- Kalp kasına kan akışını belirlenmesi
- Alzheimer rahatsızlığının erken tespit edilmesi,
PET-CT işlemlerinin büyük bir kısmı onkoloji alanındadır. Lenfoma, akciğer kanserleri, malign melanoma, meme kanseri, baş ve boyun tümörleri, mide tümörleri, özofagus, kolorektal kanserler, jinekolojik kanserler, primer kemik tümörleri ve primeri tespit edilemeyen metastazların tespiti, mezotelyoma, kademelendirme, tekrardan kademelendirme ve tedaviye verilen cevabın gözlemlenmesi amacıyla da bu test kullanılmaktadır.
PET-CT İşlemi Nasıl Yapılır?
PET-CT uygulamasından önce kişinin minimum 6 saat boyunca bir şey tüketmemesi gerekmektedir. Teste başlamadan öncelikle kan şekeri tetkiki yapılır. Şayet kan şekeri uygun değerlerde seyrediyor ise damar yolu ile radyoaktif madde enjekte edilir. PET-CT cihazında bulunacak kişiye işlem öncesi ilaç enjekte edilir ve bu ilacın bulunduğu düşünülen kanser hücreleri tarafından çekilmesi bakımından 1 civarı beklemeleri gerekir.
İşlemin evvelinde kişinin parmak ucundan bir kan örneği alınır ve bu örnek ile kan şekeri ölçümü sağlanır. Eğer kan örneği 60 ng/dL ila 200 ng/dL arasında ise damar yolu ile FDG maddesi verilir. Verilen maddenin vücut içerisinde tam olarak yayılması adına yaklaşık 1 saat kadar hasta sakin ve rahat bir ortamda bekletilir. Belirli bir süre zarfı içerisinde kişiden konuşmaması, sakız çiğnememesi herhangi bir şey okumaması yada ayağa kalkmaması talep edilir. Kişi yalnızca oturmalı veyahut uzanarak beklemelidir. Ardından kişi çekim işlemi için yatağa alınacaktır.
Devamında ise tarama işlemi başlayacaktır. Tarama işlemi esnasında hasta sırt üstü uzanır ve 35 ila 45 dakika arasında bir süre bu şekilde bekler. Sonrasında PET-CT cihazında çekim işlemini geçilir.
Yaklaşık olarak 25 dakika kadar süren çekim işlemi sırasında kişinin hareket etmeden uzanması gerekmektedir. Şayet kişi uzun bir müddet boyunca hareketsiz kalamayacak bir durum içerisinde ise bunu önceden belirtmesi doğru olacaktır. Çeşitli durumlarda kişilerin ekstradan PET-CT çektirmesi yada çekim tarihinin ertelenmesi gibi bir durum söz konusu olabilmektedir. Bahsi geçen bu geç çekimler ise ilk çekimden yaklaşık 1 saat sonra alınmaktadır.
PET-C Taramasının Faydaları Nelerdir?
- Rahatsızlığın erken teşhis edilmesine olanak tanır.
- Rahatsızlığın kesin kademelendirilmesini mümkün kılar.
- Rahatsızlığa uygun tedavi biçimlerinin seçilmesinde destek sağlar.
- Rahatsızlığı takibini ve tedaviye verilen cevabın izlenmesine yardım eder.
- Mühim olmayan operasyon veyahut tıbbi müdahalelerin önüne geçer.
- Kişinin gereksiz vakit kaybı yaşamasını engeller.
PET-C Taramasının Zararları Yan Etkileri Nelerdir?
PET C taramasında vücuda çok az radyasyon yayılır. Bu nedenle, radyasyonın vereceği zararlar bu testin potansiyel faydalarıyla karşılaştırıldığında çok düşüktür.
Ancak nadir de olsa PET-CT taramasından sonra kişinin cildinde kızarıklık, şişlik ve ciltte döküntü gibi belirtiler de ortaya çıkabilmektedir.
Ayrıca, kadınlar, hamile olma ihtimalleri varsa veya emziriyorlarsa, hekimlerini veya radyoloji teknisyenlerini PET-CT taramasına girmeden bilgilendirmelidir.
PET-CT Hastaları İçin Tetkik Öncesi Ön Hazırlıklar Nelerdir?
PET-CT görüntüleme işlemi öncesi hastalar 6 saat boyunca herhangi bir besin tüketmemelidir. Aynı zamanda oral antidiyabetik veya insulin haricinde kalan ilaçlar bu süre zarfında kullanılabilmektedir.
PET-CT çekim öncesi hastalar aşağıdaki belirtilen maddeleri yapmalıdır;
- Sıkı olmayan ve metal bulunmayan bir kıyafet ile çekime gelinmelidir.
- Şeker hastalığı olan bireylerin çekim öncesi kesinlikle şeker hastası olduğunu hekime belirtmelidir.
- Çalışan bireyler çekime gelirken sevk evrakı ve PET istek yazısını beraberlerinde getirmelidir.
- Randevuya gelirken kişinin önceki dönemlerde yaptırdığı PET, BT, MR, röntgen, kan tahlili tüm tetkik ve tahlilleri beraberinde getirmesi gerekmektedir.
PET-C, Hangi Kanserlerin Teşhisinde Kullanılmaktadır?
- Akciğerde oluşan modülün iyi huylu veya kötü huylu olduğunun tespitinde,
- Baş ve boyun kanserlerinde,
- Deri kanserlerinde, (Malign, melenom)
- Meme kanserinde,
- Kolon ve mide kanserinde,
- Ve bunlar gibi pek çok kanserin tespitinden itibaren gözlemlenmesinde aktif olarak PET-CT kullanılmaktadır.