Peteşi Nedir?
Cilt altında meydana gelen kanamalarla oluşan nokta gibi lekelere peteşi denir. Lekeler toplu iğne ucu büyüklüğünde ise bu duruma peteşi, daha büyükse purpura, 1 cm’den de daha büyükse ekimoz olarak adlandırılır. Peteşi cilt üzerindeki çil benzeri yuvarlak lekelerdir. Peteşinin en yaygın sebebi şiddetli öksürük, uzun süreli kusma veya aşırı ağlama gibi cilde baskı sonucu oluşan fiziksel travmalardır. Bu tür bir travma, özellikle göz çevresinde yüz peteşini ile sonuçlanabilir. Peteşi ayrıca yaşlanan ciltte de görülebilir. Bu peteşi türleri genellikle zararsızdır ve birkaç gün içinde kaybolurlar.
Cilt üzerinde görülen bu peteşiler aynı zamanda ciddi bir kan hastalığının da belirtisi olabilirler. Böyle bir durumda trombosit seviyesi düşer ve kanın pıhtılaşması bozulur. Peteşi bilinen bir nedeni olmayan trombositopeni olan idiopatik trombositopenik purpura olarak adlandırılan başka bir trombositle ilişkili bozukluğun da bir işareti olabilir.
Peteşi lekeleri büyük veya çürük, küçük ve döküntü benzeri olabilir. Bu lekelerin boyutları ve görünümüne bağlı olarak farklı adlandırılmaktadır. Döküntüye benzeyen küçük lekeler peteşi olarak adlandırılır. Çürük benzeri görünen büyük lekelere ekimoz denilmektedir.
Peteşi Sebepleri Nelerdir?
Peteşi, kılcal damar çatlaması durumunda yaşanan küçük kanamalar sonucunda cilt üzerinde görülen kırmızı veya mor küçük lekelerdir. Bu lekelerin boyutu genellikle 1 ila 2 milimetre arasında değişmektedir. Minik kılcal damarları kan akarken, deriye kan sızması sonucunda peteşi yaşanır. Bu ciltte kırmızı, mor ve hatta kahverengi lekelenmeye neden olur. Peteşi sebeplerinden bazıları şunlardır:
Damarları birbirine bağlayan kılcal damarlarda yaşanan kanama nedeniyle meydana gelmektedirler. Bir döküntü gibi görünebilir ve kırmızı, kahverengi veya mor renkte olabilirler. Bu lekeler; göz kapakları gibi veya ağız içi dâhil olmak üzere vücudun her yerinde ortaya çıkabilir.
Peteşinin ortaya çıkmasına neden olabilecek koşullardan bazıları şunlardır:
İlaç yan etkileri: Peteşi, vücudun içindeki alerjik reaksiyonları tetikleyebilecek bazı ilaçların bir sonucu olarak gelişebilir. Bu noktalar, ilaçlar ve varfarin, aspirin, heparin, kortizon, penisilin, naproksen, simetidin, karbamazepin gibi ilaçların kullanılması nedeniyle gelişebilir.
Vitamin eksikliği: Vücutta besin maddeleri eksikliği ve K,C,B,B12,B9 ve folat gibi vitamin eksiklikleri aynı zamanda peteşinin gelişmesi için de bir neden olabilir.
Ateş: Ateş durumunda peteşi oluşma ihtimali yükselir.
Kanser ve kanser tedavisi: Peteşinin başlıca nedenlerinden biri lösemi ve kemik iliği kanseridir. Bu iki tür kanser, kandaki trombosit seviyesinin büyük ölçüde düşmeye başladığı ölümcül sağlık problemleridir. Ayrıca, peteşi kanseri iyileştirmede yardımcı olan kemoterapi ve radyasyon tedavisinden de kaynaklanabilmektedir.
Trombositopeni: Bu, kandaki trombosit seviyelerinin düşmesi ve dönüşmesi ile ortaya çıkan tıbbi bir durumdur. Bu durumpeteşi ihtimalini arttırabilir.
Fazla Gerilme: Vücut uzun bir süre aşırı gerginliğe maruz kaldığında, peteşi oluşum riski artar. Bu durumlar arasında; uzun süreli stres, ağlama, doğum, halter, kusma ve sürekli öksürük sayılabilir.
Diğer nedenler:
- Cilde zarar veren yaralanma veya travma
- Güneş yanığı
- Böcek ısırıklarına alerjik reaksiyonlar
- Çeşitli otoimmün hastalıklar
- Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar
- Ağırlık kaldırmak veya doğum yapmak gibi zorlanmaya neden olabilecek yorucu aktivite
- Kan zehirlenmesi
- Vaskülit
- Ebola ve sarıhumma gibi viral enfeksiyonlar, kan pıhtılaşmasını engelleyerek cildin altında kanamaya neden olabilir
- Bazı ilaçlar da yaygın olarak peteşi oluşumu ile ilişkili olabilir. Yan etki olarak peteşiye neden olabilecek ilaçlar şunlardır:
- Antibiyotikler
- Antidepresanlar
- Anti-nöbet ilaçları
- Kan sulandırıcılar
- Kalp ritmi ilaçlar
- Nonsteroidal iltihap sökücü ilaçlar (NSAID’ler)
- Sakinleştiriciler
Peteşi Tedavisi
Peteşi cilt hastalığı için uygulanacak tedavi bu durumun asıl nedenine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Peteşi için cildiye doktoruna gidilmelidir. Tedaviye bu duruma yol açan asıl sebebin bulunmasıyla başlanır:
Eğer peteşi herhangi bir ilacın alımından kaynaklanıyorsa, kişinin bu ilaçları bırakması gerekebilir.
Eğer sebep bakteri veya virüs kaynaklı ise, enfeksiyon iyileştirildiğinde peteşiler de yok olacaktır.
Antibiyotikler: Antibiyotik ilaçlar genellikle bulaşıcı bir durum nedenli olan peteşi için önerilir.
Kemoterapi: Peteşi üzerinde lösemi veya kanser gibi kötücül durumların sorumlu faktörler olduğu tespit edilirse, kemoterapi gerekli olabilir.
Trombosit nakli: Peteşi vücuttaki trombosit düşüklüğü sebepli yaşanıyorsa, trombosit nakli bu durumu iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Peteşi İçin Bitkisel Ve Doğal Tedavis Yolları
Karbonat
Karbonat, peteşi tedavisi için uygulanacak en etkili ve doğal yöntemlerden birisidir. İçinde bulunan renk açıcı özellikleri sayesinde kırmızı lekeler ve peteşinin kısa zamanda kolayca kaybolmasına yardımcı olur.
1-2 yemek kaşığı karbonat ve hindistancevizi yağını karıştırıp macun kıvamına getirin. Ardından bu karışımı peteşi üzerinde yaklaşık 10 dakika kadar bekletin. Sonrasında nemli bir bez ile bölgeyi temizleyin. Etkili sonuçlar almak için haftalık olarak bunu uygulayın.
Soğuk Kompress
Soğuk kompresin peteşi tedavisinde oldukça etkili olduğu bilinmektedir. Soğuk hissi ciltte iltihabı azaltmaya yardımcı olduğu gibi peteşi riskini de azaltmaktadır. Bir buz küpünü ince bir havluya sarın. Ardından peteşi üzerinde 15 ila 20 dakika bekletin. Bu iltihap üzerinde hemen rahatlama sağlayacaktır.
Diğer Bitkisel Tedavi Yolları
- Karahindiba kökü gibi otlar karaciğerdeki toksinlerin atılmasını sağlar, kan dolaşımını artırır ve peteşi oluşumunu önler. Yani peteşi durumunda, karahindiba çayı içmeniz çok faydalı olacaktır.
- Spirulina gibi yeşillikler vücuttaki toksinlerin atılmasına yardımcı olarak peteşinin altta yatan nedenini tedavi etmede çok faydalıdır.
- Çin tıbbında; nilüfer, çin yüksük otu ve nane kullanımı, peteşiden kurtulmaya yardımcı olduğuna inanılmaktadır.