Demir Bağlama Kapasitesi Ne Demek?
Demir, vücudun birçok fonksiyonunu yerine getirmesinde rol oynayan hayati bir mineraldir. Çeşitli yaşamsal süreçler için demir gerektiğinden, demir seviyeleri normal aralığın altında veya üstünde ise rahatsız edici belirtiler yaşanabilir. Vücuttaki demir miktarını ölçmek için total demir bağlama kapasitesi (TDBK veya transferrin) testi kullanılır. Total demir bağlama kapasitesi (TDBK ) kanda çok fazla veya çok az demir olup olmadığını görmek için yapılan bir kan testidir. Demir eksikliğiniz varsa (kanınızda demir eksikliği varsa) demir seviyesi düşük olacaktır ancak demir bağlama kapasiteniz (TDBK veya transferrin) yüksek olacaktır. Çok fazla demir varsa (örneğin, hemokromatoz gibi bir durumunuz varsa) demir seviyeniz yüksek olacaktır ancak demir bağlama kapasiteniz (TDBK veya transferrin) düşük veya normal olacaktır. TDBK ise total demir bağlama kapasitesi demektir.
Demir Bağlama Kapasitesi Nedir?
Demir bağlama kapasitesi kanda bulunan demire bağlanabilen tüm proteinlerin ölçümünü yapmak için kullanılan bir kan testidir. Bu proteinlerin başında transferrin gelir. Demir bağlama kapasitesi bir anlamda transferrinin indirekt ölçümüdür.
Total Demir Bağlama Kapasitesi (TDBK) özellikle demir eksikliği anemisi (kansızlığı) teşhis edilmesinde kullanılan bir testtir.
Demir Bağlama Kapasitesi Normal Değerleri
- Erkeklerde 225 – 480 ug/dl
- Kadınlarda 215 – 480 ug/dl
Total Demir Bağlama Kapasitesi Testi Nedir?
Total demir bağlama kapasitesi (TIBC) testi, kan dolaşımındaki demir miktarını ölçen bir tür kan testidir.
Demir, vücudun tüm hücrelerinde bulunan bir mineral türüdür. Vücutta ihtiyaç duyulan demirler beslenme ile vücuda girer. Demir vücuda girdiğinde kan dolaşımınız boyunca karaciğer tarafından üretilen transferrin adı verilen bir proteinle taşınır. TDBK testi, transferrinin kandan ne kadar iyi demir taşıdığını değerlendirir.
Bu test, aç karnına veya yemekten 2-6 saat sonra yapılabilir.
Demir Bağlama Kapasitesi Testi Neden Yapılır?
Transferrin, kanın demir bağlayan ve vücuda taşınan ana proteinidir. Bu testler ya dolaylı ya da doğrudan demir nakli için mevcut kandaki transferrin miktarını ölçer. Kanda bağlanma proteinin ne kadar olduğunu bilmeden kandaki demir seviyelerini yorumlamak zordur. TDBK (total demir bağlama kapasitesi), UIBC ve transferrin kanda taşınabilecek demir miktarını ölçen üç farklı testtir.
Bu test, doktorunuz çeşitli koşullar nedeniyle vücudunuzda çok fazla veya çok az demir bulunduğundan şüphelenildiğinde yapılır. Kişi aşağıdaki gibi anemi belirtileri yaşadığında bu test istenebilir:
Test ayrıca aşırı demir yükünden şüphelenildiğinde da yapılabilir yani vücutta kan ve dokularda olan demir birikimine bakılır.
Demir Bağlama Kapasitesi Testi Yapılması İçin Belirtiler
- Kronik halsizlik-yorgunluk
- Baş dönmesi
- Baş ağrısı
- Solgunluk
- Eklemlerde ağrı
- Karın ağrısı
- Ani kilo kaybı
- Cinsel dürtüde azalma
- Saç dökülmesi
- Kalp ritmindeki düzensizlikler
- Kalp ve karaciğerde hasar
- Şüpheli demir zehirlenmesi vakası olduğunda da demir bağlama kapasitesi testi yapılabilir. Bu, en yaygın olarak, vitamin veya demir içeren diğer takviyeleri aşırı kullanan çocuklarda görülür.
Demir Bağlama Kapasitesi Yüksekliği Neden Olur?
Demir bağlama kapasitesi şu gibi durumlarda yükselebilir:
- Demir eksikliği anemisi (kansızlık)
- Bazı doğum kontrol ilaçları kullanımı (progestoron içerenler)
- Gebeliğin son döneminde olan anne adayı
- Akut hepatitler
- Akut karaciğer hasarı
- Kan kayıpları
- Polisitemia vera (vücutta alyuvarların aşırı miktarda üretildiği bir hastalıktır)
- Hipokromik anemi (alyuvarlardaki hemoglobin miktarının az olduğu ve alyuvarın ortasının soluk görüldüğü kansızlık)
Demir Bağlama Kapasitesi Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?
Demir Bağlama Kapasitesi şu gibi durumlar sebebiyle düşebilir:
- Hemokromatoz (demirin vücutta aşırı birikimi sonucu meydana gelen hastalık)
- Kan proteinlerinde düşüklük (hipoproteinemi)
- Siroz hastalığı
- Talasemi (Akdeniz anemisi olarak bilinen ve genetik olarak geçen bir kansızlık türü olup ülkemizde oldukça sık rastlanmaktadır.)
- Orak hücreli anemi (genetik geçişli olup hemoglobin yapısındaki kalıtsal bir sorun sonucu gelişen bir kansızlık türü)
- Demir eksikliğine bağlı olmayan kansızlıklar
- Bazı virüs enfeksiyonları
- B12 vitamininin sindirim sisteminden emiliminin bozulduğu kansızlıkta(pernisiyöz anemi)
- Ciddi beslenme bozuklukları
- Hipertiroidizm (tiroid bezinin gereğinden daha hızlı çalıştığı hastalık)
- Nefrotik sendrom (böbreklerden protein kaçağı ve vücutta ödem ile tanımlanan bir dizi hastalığa verilen isim)