Pt, Ptz Protrombin Zamanı Protrombin Aktivitesi Testi Nedir?
Protrombin, karaciğer tarafından üretilen bir proteindir. Bu protein PT, PTZ olarak da bilinir. Pt testi (Prothrombin zaman testi) ise kanın ne kadar sürede pıhtılaştığını ölçen bir testtir. Prothrombin zamanı testinde kişinin damarından kan örneği alınıp laboratuvarda incelenmeye gönderilir. Bu testin sonuçları saniyeler içinde alınır. Kanın pıhtılaşma zamanı normalde 10 ila 12 saniye arasındadır. Eğer kişinin kanı normal oranda pıhtılaşmıyorsa, pıhtılaşma veya kanama hastalığı olabilir.
Protrombin zamanı testi; kanın pıhtılaşmasını ölçen birkaç testten biridir. Normalde vücutta kanama olduğunda kanamanın durması için kanın pıhtılaşması gerekmektedir. Kanın pıhtılaşması ise kandaki proteinlerin birleşip yapışması sonucu olur. Bu durumda kan sıvı halden katı hale döner.
Vücudun herhangi bir yerinde kanama olması durumunda, trombositler kanama olan yerde toplanırlar. Sonrasında trombositler kanamayı durdurmak için birleşirler ve kanı katılaştırırlar.
Protrombin zamanı testi (PT); kanın pıhtılaşma zamanını ölçmektedir. Pıhtılaşma; kanamayı engellemek için çok önemlidir. Kanın uygun bir şekilde pıhtılaşmasında bazı proteinler (pıhtılaşma faktörü olarak adlandırılır) görev alırlar. Eğer kanda bu pıhtılaşma faktörlerinden yeterince yoksa veya olması gerektiği gibi çalışmıyorsa, kanın pıhtılaşması zaman alacaktır. Pıhtılaşma faktörleri karaciğer tarafından üretilmektedir. Protrombin ise bir çeşit pıhtılaşma faktörüdür. Vücutta kanama gerçekleştiğinde, protrombin hızlıca trombin haline geçerler. Protrombin zaman testi; protrombinlerin kanamayı durdurmak için ne kadar sürede trombin olduğunu ölçer. Eğer protrombin olması gerektiği gibi değişmiyorsa, kişide kan pıhtılaşma hastalığı olabilir.
Protrombin Zamanı (Pt, Ptz )Testi Normal Sonuçları Nelerdir?
Protrombin zamanı testi; INR (uluslararası normalleştirilmiş oran)olarak adlandırılan ölçüm testi adı altında sonuç verir
Kanın normal pıhtılaşma değerleri:
- 11 ila 13.5 saniye
- 0,8 ila 1,1 INR
- Varfarin hastaları için, terapötik aralık 2.0 ila 3.0’dır.
Protrombin Zamanı (Pt, Ptz )Testi Neden Yapılır?
Protrombin zamanı testi; kanın pıhtılaşmasını etkileyen genetik veya başka durumların teşhisinde kullanılmaktadır. Bu durumlar şunlardır:
- K vitamini eksikliği
- Lösemi dâhil bazı kanser türleri
- Pıhtılaşma faktörü I, II, V, VII veya X noktasında eksiklik
- Karaciğer hastalıkları
- Hemofili
- Kemik iliği ile ilgili sorunlar
- Von Willebrand hastalığı
- Bağışıklık sistemi ile ilgili sorunlar
Kişide kanama problemi belirtileri varsa bu testin yapılması gerekebilir. Bu kanama problemleri şunlardır:
- Kadınlarda anormal adet kanamaları
- Burun kanamaları
- Ciltte kolay kanama
- Ciltte kolay morarma
- Diş eti kanaması
- Dışkıda kan
Varfarin gibi bir kan sulandırıcı kullanan hastalarda bu testin düzenli olarak yapılması gerekebilir. Bu testlerin yapılması ilacın doğru oranda alınmasına yardımcı olur.
Ayrıca ameliyat öncesi bu testin yapılması gerekebilir. Burada amaç; kanının normal şekilde pıhtılaşmasını sağlamaya yardımcı olmaktır ki ameliyat anında çok fazla kanama olmasın.
Bu test ayrıca;
- Kullanılan kan sulandırıcıların etkisini izlenmesinde
- Karaciğer problemleri teşhisinde
- Ameliyat öncesi kanın pıhtılaşmasını değerlendirilmesinde yardımcı olmaktadır.
Protrombin Zamanı (Pt, Ptz )Yüksekliği Neden Olur?
Kan pıhtılaşma faktörlerinden herhangi biri eksik olduğunda veya düzgün çalışmadığında, PT süresi uzar. PT yüksekliği nedenleri şunlardır:
- Ciğer, brokoli, nohut, yeşil çay, lahana ve soya fasulyesi gibi K vitamini içeren gıdaların yüksek tüketilmesi
- Doğum kontrol hapları ve hormon replasman tedavisi gibi östrojen içeren ilaçların kullanılması
- Varfarin gibi kan sulandırıcıların kullanımı
- Pıhtılaşma faktörlerinin az olması
- Pıhtılaşma faktörlerinden herhangi birinin aktivitesinde bir değişiklik olması
- Pıhtılaşma faktörlerinden herhangi birinin yok olması
- K vitamini içeren takviyelerin alınmaması
- Pıhtılaşma faktörlerini etkileyen inhibitörler olarak adlandırılan diğer maddelerin kullanılması
- Pıhtılaşma faktörlerinin kullanımının arttırılması
- Safra kanalı tıkanıklığı olması
- Dissemine intravasküler koagülasyon (vücutaki küçük kan damarlarında yaygın olarak kan pıhtılarının oluştuğu bir durum)
- Karaciğer hastalığı
- Faktör VII eksikliği
- Faktör X eksikliği
- Faktör II (protrombin) eksikliği
- Faktör V eksikliği
- Faktör I (fibrinojen) eksikliği
- Anormal protrombin zamanı genellikle karaciğer hastalığı veya yaralanmadan kaynaklanır
Protrombin Zamanı (Pt, Ptz )Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?
- Kan sulandırıcı ilaçlar kullanılması
- Karaciğer hastalıkları
- Kanın pıhtılaşmasına neden olan proteinlerin yetersiz seviyede olması
- K vitamini eksikliği
- Kandaki pıhtılaşma faktörlerini engelleyen diğer maddeler
Protrombin Zamanı (Pt, Ptz ) Yanında Hangi Testleri Yaptırmam Gerekir?
Kandaki pıhtılaşma düzeyini ölçen başka şu testleri yaptırmanız gerekebilir:
- Trombin zaman testi (TT)
- Aktif kısmi tromboplastin zamanı (aPTT)
- Trombosit fonksiyonu gibi kan pıhtılaşma yönlerini ölçen diğer testler
Test Sonuçlarımı Ne Etkileyebilir?
Bir dizi ilaç test sonuçlarını olumsuz etkileyebilir. Bunlar örneğin, kan pıhtılarını önlemeye yardımcı olmak için kullanılan şu ilaçlardır:
- Warfarin
- Aspirin
- Direkt trombin inhibitörleri
- Faktör xa inhibitörleri
- Heparin
- Sonuçları etkileyebilecek diğer ilaçlar şunlardır:
- Bazı steroidler
- Antibiyotikler
- Östrojen ilaçları
- Antasitler
Protrombin Zamanı (Pt, Ptz ) Hazırlığı İçin Ne Yapmalıyım?
Bu test hazırlığı için yapmanız gereken bir şey yoktur. Doktorunuz, testten önce yemek veya içecek tüketip tüketmemeniz gerekip gerekmediğini size söyleyecektir. Doktorunuz test sonuçlarınızı etkileyebilecek ilaçlar, özellikle de kan pıhtılaşmasını önleyen ilaçlar almanızı isteyebilir. Doktorunuzu; kullandığınız tüm ilaç, bitki, vitamin veya takviye gıdalar hakkında bilgilendirin.