PUVA Nedir Tedavisi Nasıl Uygulanır?
PUVA psoralen denilen oral ilaç(Oxsoralen®) ve ultraviyole(UVA) ışını birleşimi olan bir tedavidir. PUVA ve fotokemoterapi bir tür ultraviyole ışın tedavisidir, ağır cilt hastalıkları için kullanılan bir tür tedavidir. PUVA’daki “P” harfi Psoralen’i temsil eder. Psoralenler belirli bitki, meyve ve sebzelerde bulunan bir grup kimyasallardır. UVA bir tür ışındır. PUVA tedavisinde UVA ışını ve psoralen birlikte kullanıldığından, cilt hücrelerinin hızlı çoğalmasını durdurulur.
Puva tedavisinin yan etkileri bulantı, kaşıntı, kızarıklık, yanma, kabartı, çil, ciltte erken yaşlanma, güneş gözlüğü takmıyorsanız katarakt ve cilt kanseri riski.
PUVA Ne İçin Kullanılır?
PUVA çeşitli deri hastalıklarını tedavi etmek için kullanılabilir, bunlar:
- Sedef hastalığı
- Dermatit
- Vitiligo hastalığı
- Polimorfik ışık eripsiyonu
- Cildin T-hücreli lenfoması
Puva Tedavisi Nasıl Yapılır?
Puva tedavisinin sayısı ve sıklığı tedavi edilen duruma ve kişisel faktörlere bağlıdır.
PUVA tedavinize başlamada önce doktor etkilenen alana 15 dk ışık hassasiyet jeli (Psoralen jel) uygulayacaktır. Bundan sonra makinenin önünde oturmanız ve ellerini ve/veya ayaklarınızı makineye yerleştirmeniz istenir.
Korunmadığı takdirde katarakta neden olabilen ışından gözlerinizi korumak için koruyucu gözlük takmanız bildirilir. Gereksiz ışına maruz kalmaktan yüzünüzü korumanız için yüz kalkanı da takacaksınız. .
Başlangıçta, tedavi 30 saniyede başlar ve her seansa 30 saniye artarak 5-6 dakikalık maksimum düzeye ulaşır. Cildiniz rahatsız veya tahriş bir hale gelirse tedavi başka bir zamana ertelenir. Işına maruz kaldıktan sonra ellerinizde ve/veya ayaklarınızda kalan psoralen jeli yıkamanız istenecektir.
Takip eden tedavide, hafif cilt kızarıklığı görülmesi sık karşılaşılan bir durum değildir. Eğer tedaviden birkaç saat sonra etkilenen alanda sıcaklık, rahatsızlık veya kırmızılık yaşadıysanız lütfen sonraki randevuda hemşirenize iletin.
Psoralen Nasıl Alınır?
- İlaç UVA ışın tedavisinden 1.5 saat önce ağızdan alınır.
- İlacı düşük yağlı öğünlerle alın. Önerilenler süt, tahıllar, simit ve ekmektir.
- Bulantınız olursa zencefilli kurabiye deneyin.
- İlaç dozu kilonuza bağlıdır. Doktorunuzun tavsiyesi olmadan daha fazla veya daha az psoralen almayın.
- İlaç yalnızca UVA ışınıyla çalışır. Psoraleni tedavi saati dışında asla almayın.
Puva Tedavisi Yan Etkileri Nelerdir?
- Artan cilt kanseri riski ve cildin erken yaşlanması
- Kaşıntı – PUVA özellikle ilk iki haftada kaşıntıya neden olabilir. Bunu tedavi etmek için anhistaminik ve emoliyan ilaçlar gerekebilir.
- Kuru cilt – cildiniz tedavi sırasında ve tedaviden biraz zaman sonra kuruyabilir. Etkilenen alanlara günde en az 2 kez emoliyan uygulamak cildi nemli ve esnek tutar.
- Folikülit – Kıl kökleri etrafında küçük çıban ve küçük iltihaplanmalar meydana gelebilir. Bunlar rahatsızlığa neden olmaz ve tedavi devam edebilir.
- Uçuk – (Herpes Simpleks virüs) Geçmişte uçuk problemi yaşayanlar uçukla tekrar karşılaşabilir. Bunu önlemek için her tedavi öncesi dudaklarınıza güneş koruyucu uygulayın.
- Erken yaşlanma – UV ışınlarına sık maruz kalmak çiller ve kırışıklar gibi ciltte erken yaşlanmaya neden olabilir.
- Cilt kanseri – Güneş ışığıyla olduğu gibi PUVA tedavisi(hayatınız boyunca 200’den fazla tedavi) alırsanız da cilt kanseri riski vardır.
PUVA tedavisi alan hastaların yan etkileri yaşama yüzdeleri şöyledir:
- Baş ağrısı ve baş dönmesi – %1’den az
- Yanmış veya kabarcıklı deri – %1 ila 2
- Bulantı – %4 ila 8
- Cilt kızarması – %4 ila 8
- Batma – %10 ila 20
- Kaşıntı – %20
- Deri kararması – %100