Sülfür Dioksit Nedir?
Sülfür dioksit sülfür ve oksijenin karışımından oluşan hava kirliliğine sebep olan bir gazdır. Sülfür içeren kömür, yağ ve dizel yandığında SO2 açığa çıkar. Havadaki çoğu sülfür dioksit, enerji santrallerindeki kömürün ve yağın yanmasıyla oluşur. Trenler, büyük gemiler, sülfürlü yakıt yakan dizel ekipmanlar ve volkanik patlamalar da SO2 yayar.
Oda sıcaklığında gaz olarak bulunan sülfür dioksit, 1 sülfür atomu ve 2 oksijen atomundan oluşur. Keskin ve rahatsız edici kokusu vardır.
SO2 Yayan Kaynaklar Nelerdir?
Sülfür dioksit salınımının en büyük kaynakları elektrik üretimi, endüstriyel kazanlar ve petrol arıtımı ve metal işleme gibi diğer endüstriyel işlemlerdir. Eski otobüsler ve kamyonlar, lokomotifler, gemiler ve dizel arazi araçları da dahil dizel motorlar da bir diğer ana kaynaktır.
Odun hamurlaştırma, kağıt üretimi, petrol ve metal arıtımı ve özellikle kurşun, gümüş ve çinko gibi sülfür içeren metallerin eritilmesi gibi olayları gerçekleştiren endüstriler havaya sülfür dioksit yayar. Kömür yakan enerji santralleri gibi fosil yakıtların tüketimi de sülfür dioksit yayar.
Volkanik patlamalar havaya büyük ölçüde sülfür dioksit bırakır. Aynı şekilde kaplıcalar da atmosfere sülfür dioksit bırakır.
Sülfür Dioksitin Sağlığa Olası Etkileri Nelerdir?
Soluma: Çok zehirlidir hatta ölüme bile neden olabilir. Burun ve boğazın ciddi şekilde tahriş olmasına neden olabilir. Yüksek miktarlarda: akciğerlerde hayati tehdit edici sıvı birikimine sebep olabilir (akciğer ödemi). Semptomları arasında öksürme, nefes darlığı, nefes alırken zorluk ve göğüste daralma bulunabilir. Yüksek konsantrasyona bir kere maruz kalmak astım gibi uzun süreli bir duruma neden olabilir. Eğer bu oluşursa, diğer kimyasallar veya soğuk havalar gibi bir çok şey hava yollarını tahriş edebilir. Semptomları arasında nefes darlığı, göğüste sıkışma ve hırıltı bulunabilir. { Reaktif Hava Yolları Bozukluk Sendromu (RADS)}.
Cilde Temas: Aşındırıcı bir maddedir.Bu gaz cildi tahriş eder veya yakar. Kalıcı yaralara neden olabilir. Sıvılaştırılmış gazla direkt temas cildi soğutur veya dondurur (donma). Hafif donmanın semptomları arasında uyuşma, karıncalanma ve kaşınma; şiddetli donmanın semptomları arasında yanma hissi ve sertlik bulunur. Deri, balmumu beyazı veya sarısına dönüşebilir. Kabarıklık, doku ölmesi ve enfeksiyonu şiddetli durumlarda oluşabilir.
Göze Temas: Bu gaz gözleri tahriş eder veya yakar. Körlük gibi kalıcı zararlar oluşabilir. Sıvılaştırılmış gazla direkt temas gözü dondurabilir. Kalıcı göz hasarı veya körlüğe neden olabilir.
Yemek: Maruz kalmayla ilgili değildir (gaz).
Uzun Süre (Kronik) Maruz Kalmanın Etkileri: Solunum sistemine zarar verebilir, solunum yollarını tahriş edebilir veya yakabilir.
Kanserojen: Kansere neden olup olmadığı bilinmemektedir.
Sülfür Dioksit Çevreyi Nasıl Etkiler?
Sülfür dioksit insanlardan ve doğal kaynaklardan salınan bir gazdır. Keskin, rahatsız edici koku ve tadı olan renksiz bir gazdır. Diğer SOX’lerle birlikte SO2 birikimi, toprak ve yüzeydeki suların asitleşmesine ve asit yağmuruna neden olur. Asit yağmuru ağaçlara ve bitkilere zarar vermenin yanı sıra sudaki yaşamı da öldürerek nehirleri ve gölleri asitleştirebilir. Bu asitleştirme, ormanların daha yavaş büyümesi ve zarar görmesi, balık ve diğer suda yaşayan türlerin yerel olarak tükenmesi de dahil su ve karasal ekosistemlere çeşitli şekillerde zarar verir. SO2 birikmesi, ayrıca su ve toprakta cıva birikimini kolaylaştıran kimyasal reaksiyonları uyarır. Bu da, sindiriminden dolayı insan popülasyonunun olumsuz sağlık riskinin artmasına sebep olan cıvanın yiyeceklerde yüksek seviyede bulunmasına sebep olur.
So2 Hangi Yiyeceklerde Bulunur?
Sülfür dioksit çevremizde ciddi etkilere sahiptir. Topraklar ve bitkiler tarafından emilir. Sülfür dioksit içeren ürünler arasında kuru meyveler, konserve meyveler, gıda koruyucuları gibi yiyecekler; şarap, çamaşır suyu, dezenfektan ve haşere kontrolü için kullanılan tütsüler bulunur. Kumaş ağartma, şarap imalathaneleri ve meyve yetiştiricilerinin ve çiftçilerin böcekleri uzak tutmak için mahsullerini tütsülemesi de sülfür dioksit kaynaklarıdır
İnsanlar Sülfür Dioksite Nasıl Maruz Kalabilirler?
Şehirlerde yaşayan insanlar düşük seviyelerde sülfür dioksite her gün maruz kalıyor. Sülfür dioksite şu şekillerde maruz kalabilirsiniz:
- Kirli hava solunumu.
- Endüstriyel bölgelerde veya o bölgelere yakın yaşamak.
- Şehirlerde, otoyollara ve kalabalık yollara yakın yaşamak.
- Konserve yiyecekler yemek ve şarap içmek.
- Şarap imalathaneleri, eritme yapan ve kömür yakan enerji santralleri gibi sülfür dioksitin kullanıldığı veya üretildiği işyerlerinde çalışmak. Şarap içmek