Tiroidit (Tiroid İltihabı) Nedir, Tiroid İltihabı Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Tiroidit; tiroit bezinde iltihaplanma sebebiyle oluşan bir hastalıktır. Tiroit bezleri boğazın altında yer alan kelebek şekilli bir bezdir. Bu bez tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3) olarak adlandırılan tiroit hormonlarının salgılanmasını sağlar. Bu bezin görevleri arasında; kan basıncı, vücut ısısı ve kalp hızının düzenlenmesi sayılabilir. Tiroit bezindeki hasar hipotiroidizm (yetersiz tiroit hormonu üretimi) ve hipertiroidizm (aşırı tiroit hormonu üretimi) şeklinde ortaya çıkabilir. Bu bez iltihaplandığında, tiroidit teşhisi konur. Tiroidit için uygulanacak tedavi, iltihap belirtilerinin tipine ve nedenine bağlı olarak değişecektir. Kronik tiroidit tiroit bezindeki iltihabi durumun uzun süreli olması, akut tiroidit ise kısa süreli olmasına denilmektedir. Tiroit iltihabı iyileşme süresi kişiden kişiye ve bu durumun neden kaynaklandığına göre değişmektedir.
Tiroidit (Tiroit Bezi İltihabı) Belirtileri Nelerdir?
Tiroidit yani troit bezinin iltihaplanması ve şişmesi troidlerin aşırı çalışmasına (hipertroidi) veya az çalışmasına (hipotroidi) neden olabilmektedir. Belirtileri tiroitlerin aşırı veya az çalışmasına bağlı olarak farklılık göstermektedir.
Hipotiroidizm Belirtileri
- Halsizlik
- Kilo almak
- Kabızlık
- Soğuk hassasiyeti
- Soğuk el ve ayaklar
- Cilt kuruluğu
- Saç dökülmesi, saç kırılması, tırnak kırılması
- Adet düzensizlikleri
- Bilinç bulanıklığı
- Depresyon
- Boyunda şişlik veya ağrı
- Yutmada zorlanma veya seste kısıklık
- Gözlerde şişlik
- Hafızada zayıflık
- Kas krampları
Hipertiroidizm Belirtileri
- Kaygı ve sinirlilik
- Kilo kaybı
- Uykusuzluk hastalığı
- Kalp çarpıntısı
- Kas güçsüzlüğü
- Hızlı kalp atışı
- İştahta artış
- Hızlı kilo kaybı
- Isı hassasiyeti
- İnce kırılgan saçlar
- Sıcak basmaları
- El veya parmaklarda titreme
- Tiroit bezinin genişlemesi
- Yutkunma güçlüğü
- Adet düzeninde değişimler
Tiroidit Nedenleri
Tiroitlerin şişmesine ve iltihap kapmasına sebep olan birçok durum vardır. Tiroiditin sebebi bakteri veya virüs sonucu oluşan enfeksiyon olabilir. Lityum veya interferon gibi bir ilaç kullanıyor olabilirsiniz ya da bağışıklık sisteminizle ilgili problemler olabilir.
Tiroidit hastalığının birçok farklı türü vardır. Bunlar:
Hashimoto Tiroidit
Hashimoto hastalığı: Tiroidit hastalığında en yaygın olarak görülen bu otoummin hastalığın sebebi anti-tiroid antikorları nedeniyle oluşur. Bağışıklık sistemi tiroit bezine saldırarak, bezi artık hormon üretemediği noktaya kadar zayıflatır. Tiroid zamanla yok edildiğinden, yeterli tiroid hormonu üretememeye bağlar. Bu durum da; halsizlik, kilo alma ve kuru cilt gibi, hipotiroidizm belirtilerine yol açar.
Quervain (subakut) Tiroidit
Quervain tiroidit; kabakulak veya grip gibi viral bir enfeksiyon tarafından tetiklendiği düşünülen tiroit bezinin ağrılı olarak şişmesidir. Genellikle boyun, çene veya kulakta ateş ve ağrıya neden olur. Tiroit bezi de çok fazla tiroit hormonu (tirotoksikoz) salgılayabilir, bu da anksiyete, uykusuzluk ve kalp çarpıntısı gibi aşırı aktif tiroid bezi (hipertiroidizm) belirtilerine neden olur.
İlaç Kaynaklı Tiroidit
Bu nadir görülen tiroidit; amiodaron, lityum, interferon ve sitokin gibi ilaçların kullanılmasından kaynaklanır. Bazı ilaçlar tiroit bezlerine zarar verebilir ve aşırı aktif tiroit bezi ya da az çalışan tiroit bezi belirtilerine neden olabilir. Bu ilaçlar arasında olan bazı örnekler; interferonlar (kanseri tedavi etmek için kullanılır), amiodaron (kalp ritmi problemleri için) ve lityum (bipolar bozukluk için).
Postpartum Tiroidit
Postpartum tiroidit sadece yakın zamanda doğum yapmış az sayıdaki kadını etkileyen bir hastalıktır. Postpartum tiroiditte, bağışıklık sistemi tiroid hormon düzeylerinde (tirotoksikoz) geçici bir artışa neden olarak, doğumdan yaklaşık 6 ay içinde tiroit ataklarına neden olur.
Akut Tiroidit veya Enfeksiyöz Tiroidit
Akut veya enfeksiyöz tiroidit genellikle bakteriyel bir enfeksiyon sebebiyle tetiklenir.
Radyasyona Bağlı Tiroidit
Tiroit bezi; bazen aşırı aktif tiroid bezi tedavisi için verilen radyoterapi tedavisi veya radyoaktif iyot tedavisi nedeniyle zarar görebilir.
Sessiz veya Ağrısız Tiroidit
Adından da anlaşılacağı gibi, bu tip bir tiroidit hastalığında herhangi bir belirti yoktur. Postpartum tiroidite benzerdir ve iyileşmesi yaklaşık olarak genellikle 18 ay kadar sürer. Çok fazla hormon üretimi ile başlar.
Tiroidit Teşhisi
Tiroidit teşhisinde kullanan yöntemler şunlardır:
Tiroit fonksiyon testi: Bu test kandaki tiroit uyarıcı hormon (TSH), T3 veya T4 miktarını ölçer
Tiroit antikor testi: Bu test bir otoimmün hastalığın varlığını işaret eden tiroit antikorlarının varlığını tespit eder.
Eritrosit sedimentasyon hızı (ESR veya sed oranı): Bu testte kırmızı kan hücrelerinin ne kadar hızlı aktığını ölçer ki bu da iltihabın varlığını gösterir. Subakut tiroidit hastalığın ERS yüksek olma neden olma eğilimindedir.
Tiroit taraması: Tiroitlerin görüntülenmesi için radyoaktif materyal kullanılır.
Ultrason: Tiroitin bir sonogramı, dokulardaki nodüller (büyüme) veya kan akışındaki değişiklikler gibi bezin anatomisinin spesifik özelliklerini gösterebilir.
Radyoaktif iyot alımı (RAIU): Tiroit bezi tarafından ne kadar radyoaktif maddenin emildiğini ölçer (tirotoksik fazda, miktar her zaman düşüktür)
Biyopsi: Tiroit dokusundan örnek alınarak incelenir.
Tiroidit Tedavisi
Tiroidit, teşhise bağlı olarak değişmektedir. Yaygın tedavi şekilleri şunlardır:
- Tiroit ağrısını geçirmek için iltihap sökücü ilaçlar (aspirin veya ibuprofen)
- Kalp atışında hızlanma, anksiyete, titreme, ısı hassasiyeti ve aşırı terlemeyi geçirmek için beta blokerler
- Hipotiroidizmi tedavi etmek için tiroit hormon yenileme tedavisi
- Enfeksiyöz organizmaların veya bakterilerin neden olduğu enfeksiyonu tedavi etmek
Tiroit İltihabı Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Tiroidit tedavi edilmezse aşağıdaki birçok hastalığa sebep olabilir:
- Guatr
- Kalp sorunları
- Zihinsel sorunları
- Miksödem
- Doğum kusurları