Yağda Çözünen Vitaminler Nelerdir, Bu Vitaminlerin Eksikliğinde Görülen Hastalıklar Nelerdir?
Vitaminler vücudun ihtiyaç duyduğu gerekli besin maddeleridir. İnsan vücudu düzgün bir şekilde çalışmayı sürdürebilmek için birçok vitamine ihtiyaç duyar. Hepsinin kendine ait görevleri vardır. Vitaminler iki kategoriye ayrılır: suda çözünen ve yağda çözünen vitaminler.
Dört tür yağda çözünen vitamin vardır:
- A vitamini
- D vitamini
- E vitamini
- K vitamini
Yağda çözünen vitaminlerin hepsi vücutta farklı bir işlevi destekler.
Yağda Çözünen Eriyen Vitaminlerin Özellikleri Görevleri, Bu Vitaminler Hangi Besinlerde Var?
A Vitamini
- Retinol diye de adlandırılan A vitamini vücutta birçok işleve sahiptir.
- A vitamini görmeyi sağlamaktaki önemli rolüyle bilinir. Aynı zamanda bağışıklık ve vücudun büyümesi için de gereklidir.
- Gözlerin değişen ışığa karşı uyum sağlamasına yardım etmesinin yanında, A vitamini kemik büyümesi, diş gelişimi, hücre bölünmesi, gen ifadesi ve bağışıklık sisteminin düzenlenmesinde önemli rol oynar.
- Cilt, gözler, ağızdaki mukus zarı, burun, boğaz ve akciğerlerin nemli kalması A vitaminine bağlıdır.
- A vitamini hücre büyümesi için gereklidir. Eksikliği çocuklarda büyümeyi yavaşlatabilir ya da önleyebilir.
- Saç uzaması için de çok önemlidir. Eksikliği saçkırana ya da saç dökülmesine yol açar.
- A vitamini gözde ışığı algılayan hücreleri muhafaza etmek için ve gözyaşı oluşumunda gereklidir.
- A vitamini aynı zamanda bazı kanserlerin önlenmesinde rol oynayabilen önemli bir antioksidandır.
- Bu vitamin için tavsiye edilen tüketim miktarı (RDA) yetişkin erkeklerde 3,000 IU (900 mcg) ve kadınlarda 2,333 (700 mcg)dır. Çocuklar için 1,000 IU (300 mcg)den 2,000 IU (600 mcg)ya değişiklik gösterir.
- A vitamini yalnızca hayvan kaynaklı besinlerde bulunur. Temel besin kaynakları ciğer, balık yağı ve tereyağıdır.
D Vitamini
- Cilt güneşe maruz kaldığında insan vücudunda doğal olarak D vitamini üretilir.
- D Vitamini kemik sağlığı ve gelişimine yardımcı olur.
- D vitaminin en önemli işlevlerinden biri kandaki kalsiyum ve fosfor düzeyini korumaktır. Bu minerallerin emilimini sağlayarak kemik sağlığına katkıda bulunur.
- Aynı zamanda bağışıklık sistemini düzenler ve güçlendirir.
- Cildinizi günde yarım saat güneşe maruz bıraktığınız sürece vücudunuz ihtiyaç duyduğu D vitamininin tümünü üretebilir.
- Çok az yiyecek D vitamini içerir. En iyi beslenme kaynakları balık yağı ve yağlı balıktır ancak ultraviyole ışınlara maruz kalan mantarlar da önemli ölçüde D vitamini içerebilir.
- Çocuklar ve yetişkinler için tavsiye edilen D vitamini miktarı 600 IU (15 mcg)dır. İleri yaştaki yetişkinler için bu miktar biraz daha fazla olacaktır, 800 IU (20 mcg).
- D vitamini eksikliğinin temel belirtileri halsizlik, kas zayıflığı, yumuşak kemik, enfeksiyonlara karşı hassasiyet riskinin artmasıdır.
E Vitamini
- E vitamini vücudunuzu hücrelerinize zarar veren moleküller olan serbest radikallerden korur.
- Aynı zamanda bağışıklık sisteminizi güçlendirir ve kanın pıhtılaşmadan damarlarda hareket etmesini sağlar.
- E vitamini için en iyi kaynaklar fındık, tohum ve sebze yağları, yeşil lifli sebzelerdir. Zenginleştirilmiş tahıllar da önemli ölçüde E vitamini içerir.
- E vitamini için tavsiye edilen tüketim miktarı yetişkinlerde 5 miligramdır.
- 349 gr ayçiçeği çekirdeği 7 miligramın üstünde, yarım bardak pişmiş ıspanak ya da brokoli neredeyse 2 miligram E vitamini içerir.
- E vitamini eksikliği nadirdir ancak kas zayıflığına, enfeksiyon hassasiyetine, görme bozukluğuna ve nörolojik problemlere sebep olabilir.
K Vitamini
- K vitamini kan pıhtılaşmasında önemli rol oynar. O olmadan, kan kaybından ölme riskiniz artar.
- Ancak K vitaminin kemik sağlığını desteklemek, kan damarlarının kireçlenmesini önlemek, kalp hastalıklarının riskini azaltmak gibi başka işlevleri de vardır.
- K vitamini için iyi besin kaynakları turp, ıspanak, brokoli, karnabahar, lahana gibi yeşil, lifli sebzeler ve soya fasulyesi yağı, zeytinyağı, kanola yağı, pamuk yağı gibi bazı sebze yağlarıdır. Hayvansal yiyecekler genel olarak kısıtlı K vitamini bulundurur.
- Yeterli K vitamini alımı kadınlarda 90 mcg, erkeklerde 120 mcg’dir. Çocuklarda ve ergenlerde yaş aralığına bağlı olarak 30-75 mcg arası değişmektedir.