Alkalen Fosfataz Nedir?
Alkalen fosfataz genellikle karaciğer ve kemiklerde üretilen bir enzimdir. Bu yazımızda alkalen fosfataz seviyesinin düşüş nedeni ve sonuçlarını inceleyeceğiz ve bu soruna karşı uygulayabileceğiniz yöntemlerden bahsedeceğiz.
Alkalen fosfataz bütün vücudunuzdaki dokularda bulunan bir enzimdir. Fakat bu enzimi en fazla üreten organınız karaciğerdir. Doğal olarak kemik büyümesi (ergenlikte) veya kemik büyümesi hastalığına (paget hastalığı veya kemik yumuşaması hastalığı) yakalananlarda görülen bir sorun da fazla miktarda alkalen fosfataz enzimi üretilmesidir.
Alkalen fosfataz düşüklüğü ise çoğu zaman yanlış beslenme veya kansızlık gibi bir sorunun sonucunda oluşur. Vücudunuzdaki alkalen fosfataz seviyelerini ölçmek için bir kan testi yapılabilir. Hamile kadınlarda ve çocuklarda bu enzim seviyeleri normalden daha fazla çıkabilir.
Yetişkinlerde ve çocuklarda normal alkalen fosfataz seviyesi değerleri aşağıda verilmiştir. Bu sonuçların labaratuardan labaratuara değişebileceğini unutmayın. Daha fazla detay almak için doktorunuz ile konuşun.
- Yetişkinler için normal seviyeler: 25-100 U/L
- Çocuklar için normal seviyeler: 350 U/L’ den düşük.
Düşük seviyelerde alkalen fosfataz bulunması aşağıdaki durumların belirtisi olarak ortaya çıkar
- Yetersiz beslenme
- Çölyak hastalığı
- Tiroit yetmezliği
- İskorbüt
- Magnezyum ve çinko yetmezliği
- Kansızlık
- Menapoz ile ilgili nedenler
Alkalen Fosfataz Düşüklüğü Nedenleri
Alkalen fosfataz düşüklüğü genelde kötü beslenme nedeniyle oluşmaktadır. Nedenleri aşağıda daha fazla açıklanacaktır.
Yetersiz Beslenme
Yetersiz beslenme alkalen fosfatat seviyelerinin düşmesine neden olabilir. B6 vitamini, folik asit, C vitamininin gerekenden az tüketilmesi ve D vitamininin gereğinden fazla tüketilmesi bu soruna yol açabilir. Protein ve fosfor, çinko gibi minerallerin eksikliğide bu sorunun oluşmasına katkı sağlayabilir.
Hiperfosfatemi
Hiperfosfatemi, fosfor mineralinin kanda eksikliği sonucunda, kemiklerin ve dişlerin oluşumunu kötü etkileyen, nadir görülen, genetik bir hastalıktır. Bu sorun, kemikleri güçsüzleştirerek, yumuşatır ve bunun sonucunda kemiklerin farklı şekiller almasına neden olarak, kemik bozulumuna yol açar. Bazen solunum yolu hastalıklarına da neden olabilir.
Alkalen Fosfataz Düşüklüğü Diğer Sebepleri
Kanda düşük alkalen fosfataz oluşumuna sebep olan diğer nedenler, tiroit yetmezliği gibi tiroit bezi sorunları ya da paratiroid bezi sorunları olabilir. Pernisiyöz anemi de bu soruna sebep olabilir. Bu sorun B12 vitamininin emilememesi sonucunda alyuvar sayısının azalması olarak tanımlanabilir. Bunların yanı sıra aşağıda sayacağımız nedenlerden etkilenen insanlarda da alkalen fosfataz düşüklüğü sorunu görülebilir;
- Vücuttaki vitamin seviyesinin düşük olması
- Hipotiroidizm yani troidlerin az çalışması
- Bazı ilaçlar ve doğum kontrol hapları ve östrojen replasman tedavisi gibi ilaçların yan etkisi olarak
- Şok diyetler yapan kişilerde
- Menapoz sonrasında kemik erimesini önlemek için kullanılan östrojen takviyeleri
- Akondroplazi veya kretenizm hastalıklarına sahip çocuklar
- Aşırı kansızlık
- Kalp ameliyatı sonrasında veya kan naklinden sonra
- Kronik miyeloid lösemi
- Wilson hastalığı
- Özellikle vitamin B12 eksikliği nedeniyle şiddetli anemi
Alkali Fosfataz Seviyelerinin Düşüklüğünün Belirtileri
Düşük alkalin fosfataz seviyesi şu şekilde belirtilere yol açar;
- Bu durumun yetersiz beslenmeden kaynaklanması durumunda büyüme ve gelişimde gerilik
- B 12 eksikliği ve anemi nedeniyle bu durum meydana geldiyse; baş ağrısı, nefes darlığı ve yorgunluk.
- Hipotiroidizme bağlı olması halinde istemsiz kilo alma, adet düzensizlikleri ve ruh hali değişiklikleri.
- Genetik bozuklukların da kendi spesifik semptomları vardır.
Alkalen Fosfataz Düşüklüğü Tedavisi
Bu sorunun tedavisi, soruna yol açan nedenin tedavisi ile yapılır. Alkali fosfataz seviyeleri hafifçe ve / veya geçici olarak düşükse genelde herhangi bir tedaviye gerek yoktur.
- Her şeyden önce, beslenme durumunuzu iyileştirmeniz gerekir yeterli miktarda protein ve karbonhidrat aldığınızdan emin olun.
- Düşük alkalin fosfataz gibi yan etkiye neden olan ilaçları muadili ile değiştirtin.
- Protein, B vitaminleri, çinko ve C vitamini ilaçları, düşük alkalin fosfataz seviyeleri için olağan tedavidir.
- Tiroid hormonlarını değerlendir. Tiroid hormonları düşükse, bir endokrinologla görüşün ve hormon düzeylerini normale döndürmek için ilaçlar başlatın.
- Eğer beslenme yetersizliği bu durumun nedeni ise, düzgün bir diyet veya takviye gıdalar ile tedavi uygulanır.
- Eğer sorun tiroit yetmezliğinden kaynaklanıyorsa, doktorlar sentetik bir tiroit hormonu olan levotiroksin önerirler.
- Eğer sorun B6 vitamini, B12 vitamini, C vitamini ve folik asit eksikliğinden kaynaklanıyor ise vitamin takviyesi yazılır.
Bu sorunun çözümü için erken tedavi uygulanması önemlidir. Bu sorun rutin kan tahlilleriyle tespit edilebilir. Bu sebeple, doktorunuza danışıp, en doğru tedavi yöntemini belirlemeniz önmlidir.