Bilirubin nedir, kırmızı kan hücreleri olan eritrositlerin parçalanması ile ortaya çıkan atık bir üründür. Kısaca bilirubin nedir kan hücrelerindeki hemoglobin proteini bileşiklerinin bölünmesi parçalanması sonucu ortaya çıkan ve kana karışan safranın ilk metabolik halidir. Hemoglobinler kemik iliğinde üretilir, demir atomu ve protein bileşikleri olarak nefes alış verişinde oksijen ve karbondioksit taşır. Eritrositler ise hemoglobin bileşiklerine ev sahipliği yapan şekilli ve çekirdeksiz kan hücrelerimizdir.
Bilirubin nedir total ve direkt BIL ne anlama gelir
Eritrosit hücreleri sağlıklı kişilerde 120 gün sonunda parçalanır, dolayısıyla hemoglobin bileşikleride parçalara ayrılır. İşte bu ayrılma neticesinde bilirubin maddesi açığa çıkar. Kan plazmasında bulunan bilirubine total veya indirek bilirubin denir. Albümin proteinleri ile karaciğere taşınıp glukuronik asit konjugat dönüşen bilirubine ise direkt veya konjuge bilirubin denir.
Kanda Bilirubin normal referans değerleri
Sağlıklı bir yetişkinde kanda direk bilirubin normal değeri 0 – 0,3 mg/dL, total bilirubin 0,3 – 1,9 mg/dL aralığında olmalıdır. Referans değerlerinin dışında kalan sonuçlar bilirubin yüksekliği veya düşüklüğü olarak kabul edilir.
Bazı laboratuarlarda değerler az farklı olabilir, siz elinizdeki kan tahlili çıktısının referans değerlerini dikkate alın. Laboratuar test çıktılarında bilirubin ve BIL kısaltması ile ifade edilir.
Hiperbilirubinemi nedir neden olur
Halk arasında yeni doğan bebeklerdeki sarılık diye bilinen hiperbilirubinemi bebeklerin neredeyse % 50’inde görülen fizyolojik bir durumdur. Yenidoğan bebeklerde sarılık hiperbilirubinemi nedeni aşırı eritrosit yani kırmız kan hücrelerinin yıkımı sonucu gelişir.
Cild ve göz akının sararması bebeklerde sarılık belirtisidir. Bebeklerde serum total bilirubin yüksekliği daha tehlikeli bir durumdur. Yenidoğanlarda eritrosit ve karaciğer kaynaklı iki çeşit bilirubin yüksekliği görülür.
Bilirubin nedir neden yükselir
Bilirubin testleri genel olarak karaciğer fonksiyonları hakkında yapılan testlerin bir parçasıdır. Hematolik anemilere bağlı eritrosit yıkımı veya kemik iliğinde olgunlaşmadan yıkılan eritrositler BIL yüksekliğine neden olur. Karaciğer, safra kesesi, böbrek, pankreas ve kalp yetmezliği bulunan hastalarda bilirubin değerlerine bakılır.
Bilirubin yüksekliğine neden olan hastalıklar şunlardır;
- Hemolitik anemiler
- Pernisiyöz anemi (B12 eksikliği)
- Orak hücreli anemisi
- Otoimmün hastalıklar
- Enflamasyon iltihabi hastalıklar
- Kan nakli
- Dalak büyümesi
- Oksijen yetmezliği
- Safra kanallarının tıkanması
- Biliyer darlık safra kesesi kanallarının daralması
- Safra kesesi taşları
- Safra kesesi kanseri
- Pankreas kanseri
- Karaciğer kanseri
- Karaciğer iltihabi hastalıkları
- Hepatit, siroz aşırı alkol alımı
- Gilbert hastalığı
- Mononükleoz hastalığı
- Rotor Sendromu
- Johnson Sendromu
- Najjar Sendromu
- Bazı ilaçların yan tesiri
- Uzun süreli açlık
Bilirubin belirtileri nelerdir
- Bulantı kusma iştahsızlık
- Yüksek ateş ve titreme
- idrada bilirubin görülmesi (sarı ve kestane renkli idrar)
- idrarda keskin koku
- Kil renkli soluk dışkı
- Göz akında sarılık
- Cilette sarılık
- Kaşıntı
- Halsizlik
Bilirubin tedavisi nasıl yapılır bilirubin nasıl düşürülür
Bilirubin yüksekliği altında yatan nedenine göre tedavi edilir. Doktorunuz sarılık hepatit gibi viral enfeksiyonlar ve iltihabi durumlar için ilaç tedavileri ve diyet listeleri verebilir.
Genel cerrahi uzmanı doktor safra kesesi veya karaciğer ameliyatı yapabilir. Bazı durumlarda herhangi bir müdahale yapılmaksızın rutin takip ve kontrollere devam edilir.
Bilirubin düşüklüğü
Bilirubin düşüklüğü beklenen bir durum değildir ve genelde herhangi bir sağlık problemine işaret etmez. C vitamin takviyesi kullanmal, aşırı kafeinli içecekler tüketmek ve etken maddesi fenobarbital ile teofilin ilaçlar bilirubin düşüklüğüne neden olabilir.