Dirsek Mobilizasyonu Nedir?
Kolun ön kısmında yaşanan kırıklara bağlı olarak dirsek ekleminde hareket kısıtlılığı görülebilmektedir. Kolun uzun süre alçıda kalması bu olayı daha da tetikleyici bir hale getirmektedir. Sağlıklı bir insanın dirsek eklemi 145 derecelik fleksiyon, 90 derecelik süpinasyon ve pronasyon hareketlerine olanak sağlamaktadır. Bu hareket sınırlarını kısıtlayıcı herhangi bir durumda dirsek mobilizasyonu teknikleri ile doğal hareket açısı geri kazanılabilmektedir. İşte bu uygulamalara dirsek mobilizasyonu denir.
Dirsek ekleminde hareketin sınırlandığı, yani limitasyon yaşandığı hallerde dirsek mobilizasyonu uygulanabilmektedir. “Dirsek eklemi limitasyonu ne zaman meydana gelir?” sorusuna verilecek en doğru cevap; dirsek ekleminin bağlı olduğu üst ve ön kol kısmında meydana gelen deformasyonlar sonucu eklemin uzun süreli alçıya alınması olacaktır. Aynı şekilde dirsek kısmında yaşanacak kırık durumları da limitasyona sebebiyet vermektedir.
Dirsek Mobilizasyonu Nasıl Yapılır?
Dirsek mobilizasyonuna geçmeden önce ilk olarak dirseğin doğal çalışma mekaniği hakkında gerekli bilgileri edinmiş olmak gereklidir. Humerus kemiği ile radius ve ulna adı verilen kemiklerin arasında yer alan ekleme “dirsek eklemi” ismi verilmektedir.
Dirsek ekleminde yaşanan hareket kaybının tedavisinde ilk olarak fleksiyon hareketleri uygulanır. Yetkili fizyoterapist bir yandan humerus kemiğini gövdeye sabitlerken diğer yandan da ulna kemiğini tutmak sureti ile traksiyona alır. Ardından sorunu yaşayan kişiden sağlıklı eli ile sıkıntılı kolunu fleksiyona getirmesi talep edilir. Bu noktada sıkıntılı kol mümkün olduğunca fleksiyona yakınlaştırılmaya çalışılır ve birkaç saniyelik aralarla başa dönülerek işlem tekrarlanılır.
Bir diğer hareket şekli ise ekstansiyon adı verilen harekettir. Sıkıntılı dirseğin tam ekstansiyon ile birlikte yaklaşık 10 derecelik bir hiper ekstansiyon hareket açıklığının da kazandırılması gereklidir. Fleksiyon hareketine benzer bir şekilde ekstansiyon hareketi uygulanır. İlk olarak humerus kemiğinin baş kısmı bir el ile sabitlenir. Diğer bir el ile de ulna kemiği tutularak traksiyona alınır. Fizyoterapistin bu işlemleri ardından söz konusu kişi sağlam eli ile sıkıntılı kolu ekstansiyon yönünde gerdirmeye çalışır. Gerdirilebilen en dip noktaya kadar gelinir ve birkaç saniyelik aralıklar ile işlem tekrarlanır.
Dirsek ekleminin işlevini geri kazanması adına yapılacak hareketlerden bir diğeri ise süpinasyon harketidir. Limitasyon, 4 kademeden oluşan bir mobilizasyon yöntemi ile ortadan kaldırılmaktadır. İlk olarak bir el ile brachioradialis kası tutulur. Diğer el ise hastanın sıkıntılı elinin üzerinde durur. Dirsek fleksiyon yönüne giderken her iki kolunda elleri ters yöne doğru çevrilir ve böylelikle ön kola süpinasyon hareketi yaptırılmış olunur. İkinci kademede interessos membran’da ki yapışıklığı ortadan kaldırmak adına yetkili kişi bir eli yardımıyla ulna kemiğini tutar, diğer bir eliyle ise radiusun proksimalinden başlayarak distale doğru kemiği supinasyona zorlar. Üçüncü kademeye gelindiğinde fizyoterapist bir eli yardımıyla ulna kemiğini distal bölgesinden tutar, diğer eliyle ise proksimalden radiusu çevirmek sureti ile süpinasyon hareketini gerçekleştirir. Hareket, fleksiyon ile birleştirildiği takdirde daha kolay bir hal alacaktır. Son kademede ise tekrardan ulna kemiği distal bölgesinden itibaren procesus stlydeus’dan bir parmak yardımı ile sabitlenir. Boşta kalan diğer el yadımıyla da radiusun uç bölümü süpinasyon yönüne çevrilir.
Bu hareketlerin uygulanma esnasında şiddetli ağrılar baş gösterirse yetkili kişi egzersizi durdurur ve gerekli sinirleri birkaç dakika boyunca gerdirir.
N.medianus germesi-Limitasyon noktasında dirsek mümkün mertebe ekstansiyon pozisyonuna getirilir. El bileğine ekstansiyon ve ulnar deviasyon yaptırılır.
N.ulnaris germesi-Limitasyon noktasına kadar dirsek ekstansiyon konumuna alınır. Yetkilinin ve hastanın başparmakları birbirine temas edecek biçimde eller tutulur, ekstansiyon ve radial deviasyon konumuna alınır.
Nradialis germesi-Limitasyon noktasına kadar dirsek fleksiyona açısına alınır. Ardından el yumruk şekline getirilerek fleksiyon ve ulnar deviasyon yapılır.
Yukarıda belirtilen yöntemler ile dirsek eklemi limitasyonu sonucunda dirsek mobilazyonu egzersizleri yetkili fizyoterapistlerce uygulanabilir. Belirtilen yöntemler dışında pek çok farklı mobilizasyon yöntemi bulunmaktadır. Youtube’a girerek “elbow mobilization” şeklinde bir arama ile bu tekniklere erişim sağlayabilirsiniz. Uygulanacak yöntemler esnasında çeşitli ağrılar yaşanabilmektedir. Bu ağrıların dindirilmesi amacı ile fizyoterapist farklı sinirleri gerdirme işlemine başvuracaktır. Doğru gerdirme işlemlerinin yapılabilmesi açısından yöntemleri uygulayacak kişinin mutlaka iyi düzeyde dirsek eklemi biyomekaniği bilgisine sahip olması gerekmektedir.