Fosfor Nedir Fosfor Eksikliği Neden Olur?
Fosfor, kemiklerde bulunan ve böbrek tarafından salgılanan bir mineraldir. Aslında vücuttaki fosforun %85’i kemik ve dişlerde bulunmaktadır. Vücutta en çok bulunan mineral kalsiyumdur. İkinci sırada fosfor yer alır. Hem fosfor hem kalsiyum güçlü diş ve kemikler için gereklidir. Fosforun vücutta kemik hastalığı, kemiklerde çatlaklar, diş hassasiyeti gibi birçok hastalığın tedavisi için gereklidir. Fosfor; vücutta böbreklerin iyi çalışması için de gerekli olmasının yanı sıra sinir uyarılarının uygun şekilde iletilmesi ve vücut hücrelerinin normal büyümesi ve onarımı için yağ, karbonhidrat ve proteinin kullanılması da gereklidir.
Fosfor, DNA ve RNA’nın bir parçası olduğu için, enerji oluşumu sürecinde de büyük bir yardımcıdır. Aynı zamanda hücreleri koruyup, yanık ve yaralanmaların iyileşme sürecini hızlandırdığı da bilinmektedir. Bazı kanserlerin önlemesi de bilinmektedir.
Vücuttaki fosfor seviyesine bağlı olan çok fazla vücut fonksiyonu olduğu için, fosfor eksikliği kişinin sağlığı üzerinde olumsuz bir etkisi olabilir. Bu belirtiler şunlardır;
Fosfor Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Vücudumuzdaki fosforun neredeyse % 85’i kemik ve dişlerde bulunur. Kalanı ise kanda ve kas,beyin ve böbrek gibi organlarda, vücut hücrelerinin içinde ve etrafında sıvılarda bulunur.
Vücutta fosfor eksikliği varsa, kemikle ilgili bir takım belirtiler yaşayabilirsiniz. Örneğin, kemik ağrısı yaşayabilir veya kırılgan kemikleriniz olabilir.
Diğer belirtiler ise şunlardır:
- Endişe
- Yorgunluk
- Düzensiz solunum
- Sinirlilik hali
- Eklem sertliği
- Uyuşma
- Bitkinlik
- Kilo değişiklikleri
- Zayıf kemik ve dişler
- Yorgunluk
- İştahta azalma
- Eklemlerde ağrı ve sertlik
- Enerji eksikliği
- Enfeksiyon oluşumu
- Kafa karışıklığı
Ayrıca, vücutlarında yeteri kadar fosfor bulunmayan çocuklar gelişme sorunu veya kemik ve diş gelişimi ile ilgili sorunlar yaşayabilir.
Bu belirtilerin yanı sıra, vücudun kalsiyum-fosfor rezervlerinde bir dengesizlik olduğunda ortaya çıkabilecek çok sayıda başka hastalık vardır. Bu tür bir eksiklik, artrit, rikets, piorrhea, diş eti bozuklukları ve dişlerin çürümesi gibi problemlere yol açabilir.
Günlük Fosfor İhtiyacı Nedir?
Tıp Enstitüsü tavsiyelerine göre fosfor alımı aşağıdaki gibidir:
Bebek ve Çocuklar:
- 0 ila 6 ay: Günde 100 miligram
- 7 ila 12 ay: Günde 275 miligram
- 1 ila 3 yaş: Günde 460 miligram
- 4 ila 8 yaş: Günde 500 miligram
- 9 ila 18 yaş: Günde 1,250 miligram
Yetişkin:
- Günde 700 miligram
Gebe veya Emziren Kadınlar:
- 18 yaşından küçük: Günde 1,250 miligram
- 18 yaşından büyük: Günde 700 miligram
Fosfor Eksikliği Neden Olur?
Vücutta tüketilen besinler yardımıyla fosfor edinilir. Yeterli beslenmezseniz veya bu minerali saklama ve kullanma işlevini etkileyen bir hastalığa sahipseniz, fosfor eksikliği yaşayabilirsiniz.
Beslenme Yetersizliği/Açlık
Fosfor eksikliği nadir görülen bir durumdur. İnsanlar beslenmeyle bu minerali yeterince edinmezlerse vücut kan dolaşımında bulunan fosforu tekrar emerek kullanır. Bununla birlikte, şiddetli açlık vakaları hipofosfatemiye (fosfor düşüklüğü) neden olabilir.
D vitamini gibi başka vitaminler vücutta eksik olduğunda, birlikte nasıl çalıştıklarından dolayı kalsiyum gibi fosfor ve diğer mineralleri emilmesinde daha fazla sorun olabilir.
Diyabet (Şeker Hastalığı)
Diyabet, özellikle diyabetik ketoasidoz epizodu geçmişi olan insanlar için de fosfor eksikliğe yol açabilir. Bu, vücudun yeterli insülin üretmediği ve vücudun yağını kırmayacağı anlamına gelir. Sonuç olarak, kanda biriken asitler fosfor eksikliğine neden olabilir.
Alkolizm
Alkolizm de yetersiz beslenmeye yol açabilir. Sonuç olarak, alkolizm olan insanlar fosfor eksikliği dahil olmak üzere beslenme yetersizlikleri yaşayabilirler. Alkolün kötüye kullanımı nedeniyle hastaneye yatırılan kişilerde eksiklik özellikle olası olabilir.
Anoreksi
Anoreksiya gibi yeme bozuklukları için tedavi gören bireyler, yeniden beslenme tedavileri görebilir. Bu tedaviler kalori açısından yüksek, fosfor açısından ise çok düşükse vücuta fosfor eksikliğine yol açabilir.
Kalıtsal Bozukluklar
Vücudun fosfor depolayabilme yeteneğini etkileyen bazı genetik bozukluklar vardır. Bu bozukluklar genellikle idrardan çok fazla fosfor atmak veya mineralleri gıdalardan alamamanın bir sonucudur.
Fosfor Eksikliği Nasıl Teşhis Edilir?
Doktorunuz, fosfor seviyenizi kan tahlili veya idrar testleriyle değerlendirebilir. Çoğu sağlıklı yetişkin için, kandaki fosfor aralığı desilitre başına 2,5 ila 4,5 miligram arasında olmalıdır.
Fosfor Eksikliği Nasıl Geçer?
Çoğu insanın vücudunda fosforu desteklemesine gerek yoktur. Genellikle, yiyecekler bu minerali yeteri kadar vücuda sağlar. Bunun eksikliğinden şüphelendiğinizde Dahiliye doktoruna başvurun. Vücutta fosfor depolama yeteneğini etkileyen altta yatan bir hastalığınız olabilir. Bunun tedavisi ve sağlıklı bir beslenme düzeni bu seviyeyi normale döndürmeye yardımcı olabilir.
Fosfor çeşitli besinlerde bulunur. Bunların günlük beslenmeye uygun miktarda dahil edilmesi durumunda, eksikliğinin giderilmesine yardımcı olabilir.