Hiperlipidemi Nedir?
Lipid, kandaki bir tür yağdır. Vücudun işleyişinin devam etmesi için kolesterol ve trigliserit gibi belirli oranda lipide de ihtiyacınız vardır. Kanda çok fazla lipid bulunduğunda, bu duruma hiperlipidemi adı verilir. Bu da yüksek kolesterol veya trigliserit yüksekliği anlamına gelir.
Hiperlipidemi kanda kolesterol oranının çok fazla bulunması demektir. Kolesterol karaciğer tarafından üretilen bir yağ proteinidir. Kolesterol sağlıklı hücre zarları, beyin fonksiyonları, hormon üretimi ve vitamin depolaması için gereklidir. Yenilen sağlıksız gıdalardan kaynaklı kötü kolesterol çok yüksek olduğunda veya lipoprotein yoğunluğu düşük olduğunda kolesterol bir sorun haline gelir. İki tip kolesterol vardır bunlar: LDL ve HDL’dir. HDL iyidir çünkü fazla olan kolesterolü ortadan kaldırabilen karaciğere taşır. LDL kötüdür çünkü fazla kolesterolün kanda birikmesine neden olur.
Hiperlipidemi Nedenleri
Hiperlipidemi bazı genetik anormalliklerden kaynaklanabilir, ancak aynı zamanda vücudun lipid metabolizmasını değiştiren diğer bazı bozukluklardan da kaynaklanabilir. Hiperlipideminin bir diğer ana nedeni, yüksek miktarda doymuş yağ, trans-yağ ve kolesterol içeren gıdalar tüketmektir. Bu yağlı yiyecekler, vücut içindeki lipid seviyelerinde artışa yani hiperlipidemiye neden olabilir.
Hiperlipidemiye neden olabilecek bazı yiyecekler arasında kızarmış yiyecekler, işlenmiş gıdalar ve çok fazla tereyağı, yağ, domuz yağı veya krema içeren yiyecekler bulunur. Peynir, dondurma, et özellikle kırmızı et, kek ve yumurta sarısı hiperlipidemiye neden olma riski yüksek olan gıdalardan bazılarıdır.
Eğer ailenizde hiperlipidemi yaşamış bireyler varsa, fazla kilo almak ve yeterince egzersiz yapmamak hiperlipidemiye neden olabilir. Yaşlılık da hiperlipideminin sebeplerinden biridir. Kişinin yaşı ilerledikçe, lipid seviyelerinin yükselmesi de oldukça kolaylaşır. Bu, çoğu durumda kişinin daha önce olduğu kadar aktif olmadığı için olur. Bu, özellikle yaş ilerledikçe hızla yükselen kolesterol seviyeleri için geçerlidir.
Hiperlipidemi Tedavisi
Hiperlipideminin tedavisi hem ilaçlar hem de bazı yaşam tarzı değişiklikleri ile yapılır. Her iki yöntemin birleşimi, hiperlipidemisi olan bir hastayı tedavi etmede etkili olacaktır.
İlaç Tedavisi
Bazen hiperlipidemi hastalarını tek başına yaşam tarzı değişiklikleri ile tedavi etmek yeterli değildir, biraz daha fazla yardıma ihtiyaç duyarlar ve bu evrede ilaçlar işe yarayabilir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Yaşam tarzınızı biraz değiştirirseniz hiperlipideminizi kolayca kontrol altına alabilirsiniz. Tek yapmanız gereken şu adımları takip etmektir:
Sağlıklı ve Dengeli Beslenme
Hiperlipidemiyi kontrol altına almak istiyorsanız, sağlıklı ve dengeli beslenmeye çalışmalısınız. Sağlıklı ve mutlu olmanızı sağlayacak bazı noktalar şunlardır:
- Hiperlipidemi hastaları, kırmızı et ve tam yağlı süt ürünleri gibi trans yağ ve doymuş yağlarda yüksek gıdalardan kaçınmalıdır.
- Hiperlipidemi kontrol etmeye çalışıyorsanız, yapraklı sebzeler, meyve suyu yerine meyve, tam tahıl ve sert kabuklu yemiş gibi yüksek lif içerikli yiyecekler tüketmeye çalışın. Daha fazla lif tüketmek yağ seviyenizi %10’a kadar azaltabilir.
- Hiperlipidemi hastaları, az yağlı veya yağsız süt içmelidir.
- Tam yağlı peynir yerine tofu tüketmelisiniz.
- Haftada iki kez balık yenmesi, vücuttaki HDL kolesterol seviyelerini arttırdığı için hiperlipidemi hastaları için de yararlıdır.
- Hiperlipidemi hastaları ayrıca yemek pişirmek için bitkisel yağ veya zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar kullanmalıdır.
- Hangi gıdaların yağ açısından zengin olduğunu ve hangilerinde bulunmadığını bilmelidirler.
- İşlenmiş yiyecekleri kullanmayın, ama kesinlikle yemeniz gerekirse yağ oranı düşük olan bir şey seçin.
Düzenli Egzersiz
Düzenli egzersiz hiperlipideminizi kontrol altında tutmanıza yardımcı olabilir. Fiziksel olarak aktif olun ve düzenli egzersiz yapmaya çalışın. 10-15 dakikalık tempolu yürüyüş veya hafif koşu ile başlayabilir ve zamanla ilerleyebilirsiniz. Ayrıca dans derslerine katılabilir veya yüzmeyi deneyebilirsiniz. Hiperlipidemiyi düzenlemek için 30 ila 40 dakikalık orta aerobik egzersiz yeterli olabilir.
Sigara ve İçki Alışkanlıkları
Sigara ve içki alışkanlıklarınızı hiperlipidemiyi olumsuz etkilediği için bunlardan kaçının. Sigara içiyorsanız, hiperlipidemiyi kötüleştirdiği için sigarayı bırakmayı deneyin ve sigara içmemeniz halinde sigara dumanına maruz kalmamaya çalışın.
Kilo Verin
Aşırı kilo, hiperlipideminin ilk belirtilerinden biridir ve aynı zamanda kandaki LDL kolesterol seviyesini düşürür ve bu da vücutta daha fazla lipit ve yağ birikmesine neden olur. Dolayısıyla hiperlipidemi hastaları kilo vermeye çalışmalıdır.
Bu yüzden hiperlipidemiden muzdarip olmanız ve bunu bilmenizde etkili bir şekilde yönetmenizde size yardımcı olacak ipuçlarından bazılarını bu makalemizde bahsettik.