Hipernatremi Nedir?
Hipernatremi kandaki sodyum minerali fazlalığını tanımlamak için kullanılan tıbbi bir terimdir. Sodyum vücut fonksiyonları için önemli bir besin maddesidir. Aynı zamanda vücudun lenf sıvıları ve hücreleri için de gerekli bir mineraldir.
Genellikle hipernatremi ciddi problemlere neden olmaz. Ancak hipernatremiden kaynaklanan problemleri önlemek için kandaki sodyum düzeyini düzenlemek, normale döndürmek çok önemlidir.
Sodyum kanda bulunan bir element ya da elektrolittir. Hipernatremi bir elektrolit dengesizliğidir ve kandaki yüksek düzey sodyumdan kaynaklanır. Yetişkinlerde normal sodyum değeri 136-145 mEq/L’dir.
Hipernatremi Belirtileri
- Hipernatreminin en temel belirtisi aşırı susuzluk hissi duymaktır. Diğer belirtiler aşırı halsizlik, enerji kaybıdır.
- İlerleyen durumlarda kas spazmlarına ya da seğirmelerine de neden olabilir. Bu durum sodyumun kaslar ve sinirlerin işleyişi için ne kadar önemli olduğunun bir göstergesidir. Şiddetli sodyum yükselmeleriyle nöbet ve koma ortaya çıkabilir.
- Halsizlik, güçsüzlük, kas ağrıları ya da zayıflıkları ve hareket etme güçlükleri
- Asabiyet gibi ruh hali değişimleri
- İstemsiz myoklonik hareketler, kramplar ve nöbetler yaşamak
- Ağız kuruluğu ve güçsüzlük gibi susuzluk belirtileri ve işaretleri
- Ayağa kalktığınızda ya da pozisyon değiştirdiğinizde baş dönmesi yaşama
Hipernatremi Neden Olur?
- Susuzluk ya da kusma, ishal, terleme, yükse ateş gibi vücuttan ciddi sıvı kaybı yaşama
- Yeteri kadar su içmemek
- Stereoidler, bazı kan basıncı düşürücü ilaçlar ve meyankökü gibi ilaçların yan etkisi olarak
- Diyabet yani şeker hastalığı gibi bazı endokrin hastalıkları
- Çok fazla tuz yemek
- Hiperventilasyon (çok hızlı solunum)
Hipernatremi İçin Risk Faktörleri
İleri yaştaki yetişkinlerin hipernatremi riski fazladır. Bu durum yaşlandıkça, daha az susamaktan ve yaşlıların daha az su içmesinden kaynaklanır.
Hipernatremi riskinizi attıran bazı medikal durumlar şunlardır:
- Susuzluk
- Şiddetli, sulu ishal
- Aşırı terlemeyle su kayıpları
- Kusma
- Ateş
- Bunama
- Bazı ilaçların yan etkileri
- Diyabet (Şeker hastalığı)
- Ciltte geniş yanık alanlar
- Böbrek hastalığı
- Şekersiz diyabet olarak bilinen nadir bir durum
Hipernatremi Teşhisi
Hipernatremi genellikle kan testleriyle teşhis edilir. Yüksek sodyum seviyesini belirlemek için idrar testi de kullanılabilir.
Hipernatremi Tedavisi
Hipernatremi hızlıca (24 saat içinde) ya da yavaşça zaman içinde (24-48 saatten fazla) ortaya çıkabilir. Başlama hızı doktorunuzun tedavi planı belirlemesine yardımcı olacaktır.
Tüm tedaviler vücudunuzdaki sıvı sodyum dengesini düzeltmek üzerine kurulur. Hızlı gelişen hipernatremi, yavaş gelişene göre daha etkin ilaçlarla tedavi edilecektir.
Hafif durumlar için sorunu sıvı tüketimini arttırarak tedavi edebilirsiniz. Ciddi durumlar için serum takılması gerekebilir. Bu damar yoluyla kanınıza sıvı akışı sağlanmasıdır. Doktorunuz aynı zamanda sodyum düzeyinizi görüntüleyecek ve sıvı yoğunluğunu buna göre ayarlayacaktır.
Doktor Tarafından Yazılabilecek İlaçlar:
Kanınızdaki sodyum seviyesini düşürmek için serum sıvıları ya da idrar söktürücüler. Eğer aşırı susuz kaldıysanız sıvı alacaksınız, vücudunuzda fazla su var ise idrar söktürücü alacaksınız.
İdrar söktürücüler – Kandaki sodyum seviyesini fazla sıvıyı idrarla attırarak düşürdüğünden “su hapları” olarak da bilinirler. Böbrekleriniz aracılığıyla sıvı kaybettiğinizde potasyum ve sodyum da kaybedeceksiniz. Bu tür ilaçların en yaygın örneği Furosemide’dir(Lasix).
Hipernatremi İçin Yapabileceğiniz Şeyler:
Doktorunuzun kanınızdaki sodyum seviyesini düşürmekle ilgili talimatlarına uyun. Eğer kan düzeyiniz oldukça yüksekse, doktorunuz hastanede ya da ayakta tedavi polikliniğinde serum almanızı önerebilir ve sodyum düzeyinizi izleyebilir.
Sodyum düzeyi dikkatlice düzeltilmelidir. Eğer yüksek sodyum düzeyine sahipseniz doktorunuz bu düzeyi dikkatlice güvenli düzeye çekecektir.
Eğer test sonuçlarınız hipernatremiye sahip olduğunuzu gösteriyorsa yeteri kadar su tüketmek çok önemlidir. Aksi söylenmediği sürece her 24 saatte 1-2 litre su için.
Doktorunuzun tüm tavsiyelerine uyun.
Elektrolit düzensizliğine sebep olabildiğinden kafein ve alkolden kaçının.