Hiperventilasyon Ne Demek
Hiperventilasyon, hızlı ve derin nefes alma demektir, genellikle anksiyete yahut panik atak nedeniyle meydana gelir.
Hiperventilasyon sendromunda kişi, her zamankinden daha derin ve hızlı nefes almaya başlar. Bu durum kısa sürede geçmezse, kanda bulunan karbondioksit seviyesi aşırı derecede azalabilir. Bu da bedenimizde çeşitli belirtilere yol açabilir.
Hiperventilasyon genellikle 15-55 yaş arasında ortaya çıkar. Stres, endişe ve gerginlik gibi durumlarda gözlemlenebilir. Nefes alıp-vermenin hızlanması, derin derin nefes alma, kandaki karbondioksit oranını düşürür. Beraberinde hiperventilasyon semptomları görülür.
Nefes alma, istemsiz olarak gerçekleştirdiğimiz fizyolojik bir olaydır. Yani elimizi kaldırmak gibi, düşünüp planlayarak yaptığımız bir şey değildir. İnsanlar 1 dakikada yaklaşık 12-15 kez nefes alırlar. Bu sırada akciğerlere oksijen dolar ve karbondioksit dışarı atılır. Fakat solunum hızı artar ve hiperventilasyon oluşursa vücuttan çıkan karbondioksit miktarı da artış gösterir. Bu da oksijen-karbondioksit dengesinin bozulmasına yol açar. Karbondioksit eseviyesinin düşmesi, kandaki pH oranını da azaltır. Bunun sonucunda alkaloz dediğimiz komplikasyon gelişebilir. Bu klinik tablo şu semptomlara sebebiyet verir:
Hiperventilasyon Neden Olur?
- Stres
- Endişe veya kaygı
- Anksiyete bozukluğu
- Panik atak
- Astım
- Enfeksiyon: Bazı enfeksiyonlar hiperventilasyonu tetikleyebilir. Pnömoni ve buna benzer enfeksiyonlar akciğerlerin şişmesine ve sıvı birikimine neden olup solunumu hızlandırabilir.
- Ağır egzersizler yapma
- Amfizem veya başka bir akciğer hastalığı
- Bazı ilaçların yan etkileri
- Yüksek irtifaya çıkma: Kişi yüksek irtifaya çıktığında oksijen seviyesi ve hava basıncında düşüş olur. Bu yüzden nefes almada güçlük çekebilir.
- Diyabetik ketoasidoz (diyabetin yaşamı tehdit eden komplikasyonu)
- Kanama
- Zatürre veya sepsis gibi enfeksiyon
- Konjestif kalp yetmezliği (kalbin kan pompalama yeteneğinin bozulması)
- Kalp yetmezliği veya kalp krizi gibi kalp problemleri
- Kafa yaralanması
- Gebelik
- Şiddetli acı
- Uyarıcı ilaçlar kullanma
- KOAH veya pulmoner emboli gibi akciğer hastalığı
- Şok
Hiperventilasyon Belirtileri Nelerdir?
Kandaki karbondioksit oranı düşünce hiperventilasyon belirtileri yaşanır. Normalden daha hızlı nefes alınca kan dolaşımının ideal karbondioksit oranı değişir. Böylece oksijen ve karbondioksit arasındaki denge bozulur. Aşağıdaki durumlar buna işaret ediyor olabilir:
Her zaman Hiperventilasyon yaşadığınızın farkında olmayabilirsiniz. Hiperventilasyon belirtileri şunlardır:
- Nefes darlığı veya yeterince hava alamama hissi
- Kalp atışında hızlanma
- Baygınlık
- Baş dönmesi hissi
- Nefes alamıyormuş gibi hissetmek
- Geğirme veya şişkinlik
- Havanın akciğerlere girmediği hissi
- Baş ağrısı
- Ağız kuruluğu
- Kollarda veya ağız çevresinde uyuşma ve karıncalanma
- Göğsünüzde ağrı veya gerginlik
- Uyku sorunları
- Sık sık esneme veya iç çekme
- Ellerinizde veya ayaklarınızda uyuşma hissi
Hiperventilasyon Nasıl Teşhis ve Tedavi Edilir?
Tanıda kan testlerinden ve göğüs röntgeninden yararlanılır. Problem enfeksiyondan kaynaklanıyorsa bu testler ile kolayca belirlenebilir. Hiperventilasyon tedavisinde amaç solunum hızını yavaşlatarak normal seviyeye getirmektir. Bunun için kandaki karbondioksitin artması sağlanır.
Panik atak, anksiyete ve korku gibi psikolojik sorunlar nedeniyle geliştiyse psikiyatrik ilaçlar verilir.
Naylon olmayan bir kese kağıdı kullanarak, onun içerisinden nefes alıp vermek de hiperventilasyonun kısa zamanda geçmesine yardımcıdır. Bu teknik, aşırı nefes alıp-verme ile bozulan kimyasal dengenin tekrar kurulmasında etkilidir.
Hiperventilasyon tedavisinde uygulanan bir başka yöntem akupunkturdur. Eski Çin tıbbına dayanan bu alternatif tedavi, hiperventilasyonun ortadan kaldırılmasında faydalı olabilir.
Hastalığın derecesine göre, bazen ilaç kullanımı da gerekebilir.