Hemoglobin (HGB) Nedir Neden Yükselir Nasıl Düşürülür?
Hemoglobin kırmızı kan hücrelerinde bulunan bir tür proteindir. Kana rengini vermesinin yanında vücutta oksijen taşınmasından da görevlidir. Hemoglobin ölçümü genellikle rutin kan sayım testinin (CBC) bir parçası olarak yapılır. Hemoglobin; kanda, özellikle kırmızı kan hücrelerinden diğer organlara oksijen taşıyan protein molekülüdür. Hemoglobin yüksekliği; vücudun susuz kalması, sigara, amfizem, tümör gibi durumlardan kaynaklanabilir. Hemoglobin düşüklüğü ise; anemi(kansızlık), kan kaybı, beslenme yetersizliği, kemik iliği problemleri, kemoterapi, böbrek yetmezliği veya orak hücre anemi hastalığı nedenli olabilir.
Normal Hemoglobin Değerleri Nedir?
Hemoglobin için normal aralıklar yaşa ve ergenlik döneminden başlayarak kişinin cinsiyetine bağlıdır. Normal aralıklar şunlardır:
- Yenidoğan: 17 ila 22 gm / dL
- Bir haftalık: 15 ila 20 gm / dL
- Bir aylık: 11 ila 15 gm / dL
- Çocuklar: 11 ila 13 gm / dL
- Yetişkin erkekler: 14 ila 18 gm / dL
- Yetişkin kadınlar: 12 ila 16 gm / dL
- Orta yaştan sonra erkekler: 12.4 ila 14.9 gm / dL
- Orta yaştan sonra kadınlar: 11.7 ila 13.8 gm / dL
Bütün bu değerler yapılan laboratuvarlar arasında ufak farklılık gösterebilir.
Hemoglobin Yüksekliği Belirtileri
Doktorunuz hemoglobin için bir kan testi yapılmasını önerdiğinde, çoğu durumda yüksek hemoglobin seviyesi tesadüfen saptanır. Hastada hafif belirtilerle ortaya çıkabilir ve sıklıkla test ile anlaşılır. Bazı önemli belirtiler şunlar olabilir:
- Hafif hafıza kaybına, baş dönmesine, kafa karışıklığına, vb. yol açan zihinsel işlevlerde bozulma.
- Vücudun periferik bölgesinde siyanoz(mavi hastalık). Dudaklar, tırnaklar, dil ve parmak uçları mavi olur.
- Baş dönmesi
- Bacaklarda şişme
- Dudaklarda, tırnaklarda, dilde, parmak uçlarında mavileşme
- Artan kan pıhtılaşması nedeniyle ciltte şişme
- Bitkinlik ve yorgunluk.
- Özellikle banyodan sonra vücudun her yerinde herhangi bir sebep olmadan kaşınma.
- Ciltte kolay morarma
- Kan dolaşımında bozukluk
- Baş dönmesi
- Vücut ağrısı
- Göğüste ağrı
- Kemiklerde ağrı
- Nefes darlığı
- Ülser
- Yorgunluk
- Görüş problemleri
- Şişme
- Ateş
- Kanlı dışkı
- Parmakların ve ayak parmaklarının dokularında oksijen eksikliği
- Şişmeye, vücut kısımlarındaki uyuşmaya, geçici görme kaybı vb. neden olan artan kan pıhtılaşması.
- Kemik iliği hastalığı
- Doğuştan kalp hastalığı
- Pulmoner hipertansiyon
- Trombo embolizmleri
Hemoglobin Yüksekliği Nedenleri
Hemoglobin yüksekliği; ölçülen hemoglobin seviyesinin, kişinin yaşı ve cinsiyeti için normalin üst sınırlarının üstünde olduğu anlamına gelir (Hemoglobin normal değerleri üstte bildirdiğimiz tablodadır) Örneğin, 19.7 g / dl’nin üzerinde bir hemoglobin seviyesine sahip olan 19 yaşında kişinin hemoglobin seviyesi yüksek demektir. Hemoglobin yüksekliği için bazı nedenler şöyledir:
- Yüksek rakımda yaşamak
- Akciğer hastalığı (amfizem, KOAH)
- Kanser
- Sigara
- Tümör
- Sigara içmek
- Anfizem
- Karaciğer kanseri
- Böbrek kanseri
- Kalp yetmezliği
- Akciğer hastalıkları
- Kalp hastalıkları
- Böbrek hastalıkları
- Genetik bozukluk
- Polisitemi vera
- Yüksek tansiyon
- Testosteron tedavisi
- Yüksek rakım ortamı
- Kemik iliği problemleri
- Atmosferde daha az oksijen varlığı
- Eritropoietin (EPO) gibi ilaçlar veya hormonlar
- Kemik iliği bozuklukları (polisitemi vera)
- İlaçlarda, epoetin alfa (Epogen, Procrit) aşırı doz veya uygunsuz kullanımı
- Kan dopingi (bazı ilaçları kullanarak RBC’leri arttırmak)
Hemoglobin Yüksekliği İçin Tedavi Yöntemleri
Hemoglobin oranınız yüksekse bir Dahiliye (iç hastalıkları) doktoruna başvurun. Doktor yapacağı tetkikler neticesinde hemoglobin yüksekliğinin nedenini tespit edip ona göre bir tedavi uygulayacaktır.
Uzmanların genel tavsiyeleri şunlardır;
Sigarayı bırakın: Hem kadın hem de erkeklerde sigara içmek hemoglobin seviyesinin yükselmesine sebep olur. Bunun sebebi ise; sigaranın vücutta kemik iliğinin kırmızı kan hücresi ürettiği dokulara oksijen gitmesini engellemesidir.
Alçak rakımlara taşının: Yüksek rakımda oturan insanların hemoglobin seviyeleri yüksektir. Yüksek rakımda havadaki oksijen seviyesi az olduğundan vücut daha fazla kırmızı kan hücresi üretir. Alçak yerlere taşınmak zaman içinde bu probleme çözüm olabilir.
Tam bir checkup yaptırın: Akciğer hastalığı dışındaki sağlık problemleri; karaciğer hastalığı, böbrek hastalığı, kalp hastalığı ve polisitemi vera gibi problemler hemoglobin yüksekliklerine neden olabilir.
Akciğer filmi çektirin: Akciğer hastalıkları; akciğerin az oksijen almasından dolayı hemoglobin seviyesindeki yükselişlerin yaygın bir sebebidir. Bu da aynı sigara içmek gibi oksijen açığı daha fazla kırmızı kan hücresi üretilmesine ve hemoglobin seviyesinin artmasına neden olur. Akciğer filmi çektirmek genellikle hemoglobin seviyesindeki yükselişe sebep olan akciğer problemlerini teşhis etmeye yardımcı olur.
Daha çok su tüketin: Kandaki hemoglobin seviyesinde yaklaşık %10- 15 yükselişler olmasının yaygın bir sebebi ise vücudun susuz kalmasıdır. Kafein içermeyen içecekler ve su tüketimi hemoglobin seviyesini düşürmek için iyi olabilir. Günde 10-12 bardak su için.
Flebotomi yaptırın: Flebotomi, kırmızı kan hücrelerinin, kan verilmesine benzer bir şekilde vücuttan çıkarıldığı bir uygulamadır. Kırmızı kan hücreleri vücuttan alındığında, hemoglobin seviyelerini düşürür. Hemoglobin seviyeniz çok yüksekse, bu uygulama hakkında doktorunuza danışın.