Osteomyelit Nedir?
Osteomyelit; bakteri veya mantar sebepli kemikte oluşan bir enfeksiyondur. Osteomyelit; kemikte bakteri sebepli oluşan kemik ve kemik iliği enfeksiyonu için kullan tıbbi terimdir. Bu enfeksiyon kan dolaşımı veyahut çevresindeki dokular yoluyla diğer kemiklere yayılabilmektedir. Bazen de eğer kemik yaralanma sebepli bakteriye maruz kaldıysa, enfeksiyon kemikte kendiliğinden başlar. Bu enfeksiyon ise kemik ve kemik iliğinde iltihaplanmaya yol açıp kemikte derin ve şiddetli ağrılara sebep olur. Kemik enfeksiyonu genellikle bacak, üst kol, omurga ve leğen kemiği bölgesindeki uzun kemikleri etkilemektedir.
Osteomyelit Belirtileri Nelerdir?
Genellikle ilk belirti enfeksiyon bölgesinde ağrı görülmesidir. Diğer yaygın belirtiler şunlardır:
- Etkilenen kemiğin etrafında şişlik
- Yüksek ateş ve titreme
- Enfeksiyon bölgesinde sıcaklık artışı ve kızarıklık
- Sinirlilik hali veya genellikle iyi hissetmeme
- Sırt ağrısı
- Halsizlik
- Terleme
- Bacak veya ayakların şişmesi
Osteomyelit Sebepleri Nelerdir?
Osteomyelit; çeşitli bakteri veya mantarın sebep olduğu bir tür kemik enfeksiyonudur. Bu enfeksiyonun oluşum sebebi bir yaralanma, deri ülseri veya kemiğe alınan bir darbe olabilir. Osteomyelit; vücudun diğer bölgelerinde enfeksiyon oluşumu gibi başlar ve kan ile kemiklere yayılır. Bu enfeksiyon; cilt, kas ve bağlar gibi kemik çevresindeki bölgeleri etkileyebilir.
Kemik; birçok şekilde enfeksiyon kapabilir: vücudun tek bir bölgesindeki enfeksiyonun kan ile kemiklere yayılması, açık yara veya ameliyatlar ve bunun gibi nedenler.
Osteomyelit; bir yaralanma veyahut ameliyat sebepli bakteri veya mantar enfeksiyonunun kan ile kemik dokularına bulaşması durumunda da yaşanabilir. Osteomyelit vakalarının %80’i açık yaralar sebepli oluşmaktadır. Belirtileri ise; enfeksiyon bölgesinde derin ve şiddetli ağrı, kas spazmları ve ateştir.
Çoğu vakada osteomyelitin sebebi bir tür staph bakterisi olan adı Staphylococcus aureus bakterisidir. Diyabet gibi bazı kronik rahatsızlıklar osteomiyelit riskini artırabilir.
Osteomyelit Riskini Arttıran Faktörler Nelerdir?
Osteomyelit oluşma riskini arttıran birçok faktör vardır. Ancak bu her risk faktörüne sahip kişide osteomyelit yaşanır demek değildir. Her 10.000 insanda 2 osteomyelit görülmektedir. Osteomyelit; hem çocuk hem de yetişkinlerde görülebilmektedir. Bağışıklık sistemini güçsüzleştiren hastalık veya davranışlar osteomyelit riskini arttırmaktadır. Osteomyelit riskini arttıran faktörler şunlardır:
- Diyabet (vücudun enerji için şekeri kullanma yeteneğini etkileyen kronik hastalık)
- Kemik içinde veya yakınında cerrahi olarak implante edilmiş plaka veya çubuk gibi yabancı cisimler
- Hemodiyaliz
- HIV veya AIDS
- Romatoid artrit
- İntravenöz ilaç kullanımı
- Alkolik olmak
- Steroidlerin uzun süreli kullanımı
- Yaralanma
- Kalça ve diz replasmanları dâhil olmak üzere kemik cerrahisi
- Herhangi bir sebepten immünsüpresyon (bağışıklık sistemini baskılayıcı tedavi)
- Enjekte uyuşturucu kullanımı
- Bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açan durumlar (örneğin kemoterapi veya radyasyon tedavisi, gıda eksikliği, diyaliz, idrar sondası, yasadışı uyuşturucu kullanımı)
- Nöropati (sinir sistemi hastalığı)
- Periferik arter hastalığı (PAD, periferik vasküler hastalık veya PVD olarak da adlandırılır), arter duvarlarında yağ ve kolesterol birikimine bağlı olarak arterlerin daralması veya tıkanmasıdır ve bu da el ve ayaklara olan kan akışını sınırlar.
- Zayıf kan dolaşımı
- Önceki osteomiyelit
- Ortopedik cerrahi
- Kemiklere darbe
- Orak hücre anemisi
Osteomyelit Nasıl Tedavi Edilir?
Osteomyelit durumunda ölü kemik dokularının alınması için bazen ameliyat gerekse de tipik osteomyelit tedavisi genellikle antibiyotik kullanımıdır. Bu antibiyotikler; enfeksiyonu tedavi etmek ve kemik ve dokulara olan zararı en aza indirmek için verilir. Bu antibiyotikler oral olarak veya sıklıkla damardan verilmektedir. Bazı durumlarda birden fazla antibiyotik kullanımı gerekli olabilir ve tedavi süresi 6 haftaya kadar sürebilir.
Osteomyelit tedavisinde bir diğer yöntem ise ölü kemik dokularının alınması ve enfeksiyon bölgesinin temizlenmesi için ameliyattır. Bu ameliyatlarda doku çıkarılır ve kemik grefti veya sentetik bir malzeme ile değiştirilir.
Osteomyelit Nasıl Önlenir?
- Sağlıklı bir beslenme düzeni ve uygun egzersizler yapmak bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Sigara içmekten kaçınmak. Sigara bağışıklık sistemini güçsüzleştirir ve kan dolaşımını zayıflatır.
- Hijyen kurallarına uymak, düzenli ve uygun el ve vücut temizliği
- Kan dolaşımını hızlandırmak için düzenli egzersiz
- Alkol tüketiminden kaçınmak: Alkol; hipertansiyon ve kolesterol yükselme riskini arttırmaktadır.