SPO2 (Oksijen Satürasyonu Oksijen Doygunluğu )Nedir ?
Oksijen satürasyonu ya da oksijen doygunluğu olarak da bilinen SpO2 kanımızdaki oksijen doygunluğuna ulaşmış hemoglobin miktarına verilen isimdir. Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinde bulunan, ona kırmızı rengi veren ve kanda oksijen taşıyan bir proteindir. İnsan vücudundan normalde olması gereken oksijen doygunluğu yani SpO2 normal değeri seviyesi %95-100 arasındadır.
Spo2 parmaktan nabız oksimetre cihazı ile ölçülebilir. Bu cihaz parmak uçlarındaki kılcal kan damarlarında bulunan hemoglobinin kırmızılık düzeyine taşıdığı oksijen düzeyini tahmini olarak tespit edebilir.
Vücudumuz sorunsuzca çalışmak için dokulara yeterli oranda oksijen ihtiyacı duyar. Peki vücudumuzda oksijenin doku ve organlardaki hareketi nasıl gerçekleşir? Vücutta oksijen için sadece nefes almak yeterli değildir, soluduğumuz oksijeni emen ve tüm vücudu besleyen kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin maddesidir. İnsan vücudunda bulunan her hücre ve dokunun sorunsuz ve sağlıklı çalışması için oksijene ihtiyacı vardır. Kandaki oksijenin emilim sürecine oksijenasyon denir. Bu nedenle, vücuttaki oksijen doygunluğu seviyesi, kanda mevcut olan oksijen seviyesini belirleyen düzeydir. Kandaki anormal oksijen seviyeleri yani daha düşük veya daha yüksek bir oksijen seviyesi; iç ve dış faktörlere bağlı olabilecek bazı ciddi sağlık sorunlarının bir göstergesi olabilir. Örneğin, kandaki oksijen düşüklüğü, vücudun işlevsel yeteneğini etkileyebilecek yeterli oksijen tedarik edemediğini gösterir. Aksine, oksijen yüksekliği ise, vücuttaki dokuların ölümüne veya hasar görmesine neden olabilir.
SPO2 Düşüklüğü (Hipoksemi) Nedir?
Kandaki oksijen düşüklüğü SPO2 düşüklüğü yani hipoksemi olarak adlandırılır. Eğer bu seviye çok düşükse, vücut işlevlerini gerçekleştiremeyecek hale gelir. Kan; tüm vücuttaki hücrelere oksijen taşıyarak hücrelerin sağlıklı kalmasını sağlar. Hipoksemi ise baş ağrısı ve nefes darlığı gibi küçük problemlere yol açabilir. Ciddi vakalarda; bu durum kalp ve beyin işlevlerini etkileyebilir.
SPO2 Düşüklüğü (Hipoksemi Düşüklüğü) Belirtileri Nedir?
Hipoksemi belirtileri durumun ciddiyetine bağlıdır. Bazıları şunlardır:
- Baş ağrısı
- Nefes darlığı
- Hızlı nabız
- Öksürme
- Hırıltı
- Kafa karışıklığı
- Cilt, tırnak ve dudaklarda mavimsi renk
SPO2 Düşüklüğü (Hipoksemi Düşüklüğü) Nedenleri Nelerdir?
Kandaki oksijen seviyesini etkileyen birçok hastalık ve durum olabilir. Hipoksemi yaygın sebepleri şunlardır:
- Kalp çalışma kusurları dahil kalp rahatsızlıkları
- Astım, amfizem ve bronşit gibi akciğer hastalıkları
- Havadaki oksijenin daha düşük olduğu yüksek rakımlı yerler
- Güçlü ağrı kesici ilaçlar veya yavaş nefes alınmasına sebep olan diğer problemler
- Uyku apnesi (uykuda solunum bozukluğu)
- Akciğer dokusunun iltihabıı (pulmoner fibroziste olduğu gibi)
- Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH)
- Anfizem
- Zatürree
- Pnömotoraks
- Akut solunum sendromu (ARDS)
- Pulmoner embolizm
- Pulmoner fibroz
SPO2 Düşüklüğü (Hipoksemi ) Tedavisi Nasıldır?
Hipoksemi tedavisinde uygulanan yöntemde kandaki oksijeni yükseltmek amaçlanır. Doktorlar bu duruma sebep olan asıl nedene bağlı olarak ilaç tedavi uygulayacaktır. Bu ilaçlar genellikle oksijeni akciğerlerinize çekmenizi sağlayan bir nefes cihazı ile verilir.
Daha ciddi durumlarda, doktorunuz oksijen tedavisi reçete edebilir.
Hipoksemi Komplikasyonları ve Yan Etkileri Nelerdir?
Eğer kanınız yeterince oksijen üretmiyorsa, doku ve organlara ihtiyacı olduğu oksijen iletilmez. Bu durum kısa vadede şiddetli olabilir ve uzun bir süre devam ederse kalbi veya beynini etkileyebilir.
SPO2 Yüksekliği (Hiperoksi ) Nedir?
Hiperoksi; kandaki oksijen yüksekliği ile tanımlanan bir durumdur. Bu genellikle kandaki oksijen yoğunluğu sonucu oluşur. Ciddi bir durum olan hiperoksi özellikle de merkezi sinir sistemi, göz ve akciğerdeki hücrelere zarar verebilir. Tıpta; bu durum normal atmosfer basıncından daha büyük basınçlarda solunum havası veya oksijenin solunmasından kaynaklanan akciğerlerde veya diğer vücut dokularında aşırı oksijen olması anlamına gelir. Bu tip bir hiperoksi, parsiyel basınçların artması solunum yapan moleküler oksijenin zararlı etkilerinden kaynaklanan oksijen zehirlenmesine yol açabilir.
SPO2 Yüksekliği (Hiperoksi ) Belirtileri Nelerdir?
Aşırı miktarda oksijen kanın içine girdiğinde, ilk önce normal hafif reaksiyonlar gelişir:
- Nefesin yavaşlaması
- Beyin ve akciğer damarlarının daralması
- Nabızda yavaşlama
- Dolaşımdaki kanın hacminde bir azalma
- Baş ağrısı
- Dispne
- Yüz kızarıklığı
- Konvülsiyonlar
- Bilinç kaybı