PSA Ne Demek Total PSA Free PSA Nedir
Prostat spesifik antijen anlamına gelen PSA; erkek vücudunda meninin kıvamda olmasını sağlayan bir tür enzimdir. Prostatta bulunan bu enzimin bir kısmı kan içerisindedir. Ancak vücutta prostatta oluşan enfeksiyon, prostat kanseri ve iyi huylu prostat büyümelerinde PSA enzimi daha çok farklı miktarlarda kana geçebilmektedir. Kana geçen bu enzim kişinin vücudunda oluşan prostat ile ilgili hastalıkların anlaşılıp tespit edilmesi için önemli bir kriterdir.
PSA Testi Nasıl Yapılır?
PSA testi normal kan tahlillerine benzer olarak koldan kan alınması şeklinde yapılmaktadır. Ancak normal kan tahlillerinin aksine kişinin özellikle aç olması gerekmez hasta tokken de bu test yapılabilir. Dikkat edilmesi gereken nokta; kan vermeden önce 10-15 dakika dinlenmek olacaktır.
PSA Testi Normal Değerleri Nedir?
PSA’nın normal değeri, birçok laboratuarda 4,0 ng/ml olarak kabul edilmektedir.PSA değerinin normalden çok yüksek çıkması(örneğin 100 değerlerinde) kişinin prostat kanseri olduğuna işaret edebilmekle beraber bu kesin tanı için yeterli bir veri değildir.
PSA Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?
- Prostat kanseri
- Yaşlanma: Kandaki PSA enzim seviyesi yaş ilerledikçe artar. Bu normal artışın sebebi de iyi huylu prostat dokusunun büyümesidir. Hatta bazı erkeklerde yaş ilerledikçe prostatı genişlemekte ve bu da PSA seviyesinde artışa sebep olabilmektedir.
- İdrar yolu enfeksiyonu
- Prostat iltihabı
- Prostat biyopsisi
- Prostat enfarktüsü
- İdrar yolu ameliyatı
- İdrar retansiyonu(glob vezikal)
- Ejekülasyon (Boşalma)
- Ameliyat geçirmek: Kasıklarda geçici morarma veya travmaya sebep olabilecek herhangi bir cerrahi müdahale PSA seviyesinde artışa yol açabilir.
- Benign prostat hiperplazisi (BPH): Büyümüş prostat olarak da bilinen BPH, yaşlı erkeklerde yaygın olarak görülür.BPH PSA seviyesini yükseltebilir.
- Prostat yaralanması: Düşme, vurma veya kaza gibi kasıklara alınacak herhangi bir hasar PSA seviyesini geçici olarak yükseltebilir.
- Paratiroid hormonu: Paratiroid; vücuttakandaki kalsiyum seviyesini dengelemek için üretilen doğal bir hormondur. Bu hormon prostat kanseri olmayan erkeklerde bile prostat kanser hücrelerinin büyümesine sebep olabilir. Bu sebepten ötürü de paratiroid hormonundaki yükselme PSA seviyesini yükseltebilmektedir.
PSA Değerini Düşürme, Azaltma Yöntemleri Nelerdir?
Aspirin: Yapılacak birçok çalışma göstermiştir ki aspirin ve diğer steroid olmayan iltihap sökücü ilaçların kullanımı PSA seviyesini düşürmektedir.
Domates tüketimini arttırmak: Zengin bir likopen antioksidan kaynağı olan domates PSA seviyesini düşürmeye yardımcıdır.
Daha fazla meyve,sebze ve kuruyemiş tüketimi.
Hayvansal protein alımının azaltılması
Quercetin ve polen: Quercetin ve polen içerisindeki antioksidan ve iltihap sökücü özellikleri sayesinde özellikle prostatit olarak bilinen iltihabi hastalığını geçirmede ve prostat hastalığını desteklemede oldukça yardımcıdır.
Spor yapılması: Düzenli olarak yapılacak spor vücuttaki PSA seviyesini düşürmeye yardımcıdır. Yürüyüş, koşu, bisiklet sürme ve kürek çekme gibi sporlar kasların güç ve yoğunluğunu arttırır.
Nar tüketimi: Nar tüketimi PSA seviyesini düşürmeye yardımcıdır. Sık sık nar tüketimi prostat sağlığına iyi gelir.
Prostata zarar verebilecek besinlerden uzak durmak: Şaşırtıcı derecede birçok mesin prostata iyi gelmemekte ve PSA seviyesinde artışına da yol açar ki ayrıca prostat büyümesine de sebep olmaktadır. Prostata zarar verebilecek besinlerden bazıları şunlardır:
- Şekerleme ve şekerli gıdalar
- Aşırı alkol
- Yumurta
- Doymuş yağlı besinler
- Patates kızartması ve patates cipsi (iki en büyük suçlu) ve börekler gibi akrilamid içeren yiyecekler
- Östrojen seviyelerini artırabilecek tofu ve edamame gibi fermente edilmemiş soya ürünleri
- Mikrodalgada patlamış mısır
- Organik olmayan patates, et veya süt ürünleri
- Konserve gıdalar, özellikle asidik olan ve bisfenol A’yı (bir hormon bozucu) teneke kutusundan çıkarma olasılığı daha fazla olan domatesler
Prostat Sağlığına Uygun Beslenme Düzeni
Prostat sağlığını desteklemek, enfeksiyonla savaşmak ve PSA seviyesini düşürmeye yardımcı olmak için prostat sağlığına yardımcı olmak isteyen kişiler mutlaka prostat sağlığına uygun bir beslenme düzeni takip etmelidir.
Mümkün oldukça meyve ve sebzelerin organiğini tercih edin.
Sık sık yeşil çay için.
Hayvansal yerine bitkisel protein tercih edin.
Sağlıklı yağlar tüketin (çoklu doymamış yağlar ve omega 3 yağları gibi)
Bol su içerek vücudunuzun susuz kalmamasını sağlayın.
Rafine, işlenmiş yiyeceklerin yerine doğal yiyecekleri tercih edin.
Omega-3 yağ asitleri bakımından zengin yiyecekler tüketin. (örneğin, soğuk su yağlı balıkları, cevizler, algler)
Besin takviyelerini kullanmaktan kaçının veya önemli ölçüde sınırlayın.
Prostat kanserine iyi gelen takviye ve domates, yeşil çay ve D vitamini gibi besinleri tercih edin.
Prostat sağlığını destekleyen doğal takviyeler tercih edin.